Кононов Дмитрий Павлович

Кононов Дмитрий Павлович - Иккис Аан дойду сэриитин кыттыылааҕа, Хаҥалас киһитэ.

1915 сыл алтынньы 9 күнүгэр Быһаҕас диэн сыһыыга Чкалов дэриэбинэтигэр төрөөбүтэ. Төрөппүттэрэ 15 саастааҕар өлөн, ыалга иитиллибитэ, биэстээх быраатынаан Ньукулайдыын тус-туспа ыал оҕолоро буолбуттара. 18 сааһыгар диэри тулаайахтарга анаан тэриллибит Рожин Петр салайааччылаах «КОП» диэн кооперативка үлэлээбитэ. Быһаҕаска тэриллибит 20 хаһаайыстыбалаах коллективнай хаһаайыстыбаҕа анаан үлэлэтэллэр. Онтон 1936 сыллаахха Тумул колхоһугар киирэн сайынын массыынанан от оҕустарарга, күһүнүн от кээһэрэ. Түөрт кыһын Охотскай перевозтан Ааллаах Үүҥҥэ таһаҕас таһыытыгар сылдьыбыта. Тумултан ити государственнай суолталаах таһаҕас таһыытыгар 14 киһиэхэ тиийэ, биирдии бэйэлэрэ түөртүү сыарҕа аттаах бараллара. Ити уһун сындалҕаннаах айаҥҥа алтата сылдьан, эрэйи эҥэринэн тэлэн, муҥу муҥнунан тыыран, киһи быһыытынан ситэр-хотор.

Аҕа дойду сэриитин бастакы сылларыгар, армияҕа ыҥырыллартан тохтотуллан эрэр суруктаах (бронялаах) буолан, икки сыл кэриҥэ мас үлэтигэр сылдьар. Армияҕа 1943 сыллаахха ыҥырыллан хаьан да олорботох сэбигэр борохуокка олорон, Өлүөнэни өрө өксөйөн тиийэн, тас Монголияҕа 80-с полкаҕа бастакы пулеметнай батальоҥҥа сулууспалыыр.

«1945 сыллаахха атырдьах ыйын 5 күнүгэр пулемеппун сүгэн сэриигэ киирдим, атаакалааһан бардым. Улахан ытыатаһыы суох, куоттулар диэн буолла. Олору эккирэтэн сатыы айаннаа да айаннаа, күнүһүн сынньата түһэллэр. Ол курдук походтаан Хайлар станциятын кыратык сэриилии түһээт, атаакалаан ыллыбыт. Үөруу-көтуу, ырыа-тойук. Онно кыайыы буолбутун биллэрдилэр. Пулеметтарбытын хомуйан ыллылар. Нэһилиэнньэни тыытыман диэн хамаанда бэриллиннэ. Муклен куоракка тиийдибит. Аны барыбытыгар хал буолуохпутугар диэри винтовкабытын суктэрдилэр. Пулемекка холоотоххо чэпчэкитэ, үчүгэйэ бэрт. Ый кэринэ оккупацияламмыт куоракка сырыттыбыт,онтон билиэннэйдэри харабыллыыр буоллубут. Кэлин олору харабыллаан, Караганда куоракка тиэрпиппит. Чааспытыгар төннөн кэлэн кыраныыссаны,ыскылааттары харабыллыырбыт. Дойдубар ыыппакка сверхсрочнай сулууспаҕа хааллара сатаабыттарын буолумматаҕым. 1947 сыллаахха атырдьах ыйыгар төрөөбут дойдубун булбутум», - диэн кэпсиир этэ.

Дмитрий Павлович 1947 сыллаахха эмиэ Ааллаах Үүҥҥэ таһаҕас таһыытыгар сылдьар. Кэлин сопхуоска сүөһү көрүүтүгэр, ынах ферматыгар бостууктаабыта. Биэнсийэҕэ тазсан баран 8 сыл үлэлээбитэ. Сайынын пенсионердар оттуур звеноларын үлэлэппитэ.

Кэргэнэ Федорова Мария Иннокентьевналыын үс оҕону төрөтөн,иитэн, үөрэттэрэн, 8 сиэннэнэн Покровскайга олорон 81 сааһыгар 1996 сыллаахха от ыйын 12 күнүгэр өлбүтэ.