Коронавирус

Коронавирус (лат. Coronaviridae) - вирус кэргэннэрэ, 2020 сыл тохсунньутугар 40 көрүҥ — рнк-холбоһуктаах вирустар кэргэннэрэ[2], бу икки ыалга холбонор. Аата вирус корона хатыытыгар санаталлар. Киһиэхэ, чуолаан, охсор дьоҥҥо сыһыаннаахтар:

вирус Hcов-229ӨӨ;
вирус Hcов-НЛ63;
вирус Hcvов-OК43;
вирус Hcvов- HKU1;
вирус СААРС- Cов, атипичнай пневмония көҕүлээччитэ, бастакы ыарыыта 2002 с. регистрацияламмыта.;
вирус MERS- CoV, 2015 сыллахха Ближнэй востокка тарҕана сылдьыбыта;
вирус SARS-CoV-2, 2020 с.саҥа тииптээх пневмония эппиэттиир.

Эпидимиологията

Киһи бэйэтэ бастаан ОРВИ ыарыһахтарыттан 1965 сыллаахха анаммыта. Кэлиҥҥи кэмҥэ Кытайга 2002-2003 сылларга атипичнай пневмонияны, эбэтэр ыарахан сытыы тыҥа пневмониятын аҕалар синдром тарҕаныар дылы чинчийээччилэр болҕомтолорун тардыбатахтарын кэриэтэ. Ол ыарыы SARS-CoV вируһунан көҕүлэнэ быһаарыммыта. Ол түмүгэр ыарыы атын дойдуларга тарҕанан, барыта 8273 киһи ыалдьан, 775 киһи өлбүтэ (9,6% өлбүтэ).

Вирус MERS- Covов-Ближнэй восток тыын синдромун көҕүлээччитэ (MERS), бастакы түгэннэрэ 2012 сыллаахха регистрацияламмыттара. 2015 с.Соҕуруу Кореяҕа 183 киһи ыалдьыбыта, олор истэригэр 33 киһи өлбүтэ.

2019 сыл ахсынньытыгар Кытайга 2019 с.саҥа вирус быһыытынан ыҥырыллыбыт пневмония үрдээһинэ саҕаламмыта. Сотору буолан кини атын дойдуларга тарҕаммыта. Ыарыһах, харамай буолар кыахтаах. Биэрии кыаллар механизмнара: салгынынан, контактнай. Ыалдьыы кыһын уонна эрдэ саас үүнэр. ОРВИ-нан ыалдьыбыт дьон ахсааннатарыттан коронавируһунан ыалдьыбыт дьон ахсаана ортотунан 12% буолар. Быраабыла курдук үтүөрбүт киһи иммунитета уһун буолбатах. Коронавирдар киэҥ нэлэмэн сирдэрин туһунан дьон 80 %- на булуллубут анал антителлара туоһулууллар.