Куала Лумпур

Куала Лумпур диэн Малайзия киин уонна ордук улахан куората. Иэнэ 244 км2, олохтоохторун ахсаана 1.6 млн (2006). Тула эргинниин агломерацияҕа (Улахан Куала Лумпур) 7.2 млн. 2015 сыллаахтан куорат олохтоох салалта управлениетын баһылыгынан Амин Нордин Абдул Азиз буолар.

Federal Territory of Kuala Lumpur Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur 吉隆坡联邦直辖区 கோலாலம்பூர்
Skyline of Federal Territory of Kuala Lumpur
Flag Seal
Хос аата: K.L.
Девиз: Maju dan Makmur (ааҥл. Progress and Prosper)
Federal Territory of Kuala Lumpur Location in Malaysia
Координаталара: 3°08′00″ с. ш. 101°42′00″ в. д.3.13333° с. ш. 101.70000° в. д. / 3.13333; 101.70000
Дойду	Малайзия
Ил	Федерал сир
Establishment	1857
Granted city status	1972
Granted Federal Territory	1974
Cалалтата
- Mayor (Datuk Bandar)	Dato' Ahmad Fuad Ismail From 14 December 2008
Иэнэ
- Куорат	243,65 km² (95,18 sq mi)
Үрдэлэ	21,95 m (72 ft)
Олохтоохторо (2007)
- Куорат	1,887,674 (1st)
- Чиҥэ	7388/km² (18 912/sq mi)
- Метро	7,2 million
- Demonym	KL-ite / Kuala Lumpurian
Кэм курдааһына	MST (UTC+8)
- Сайын (Сайыҥҥы кэм)	Not observed (UTC+8)
Postal code	50xxx to 60xxx 68xxx
Mean solar time	UTC + 06:46:48
National calling code	03
License plate prefix	Wxx (for all vehicles except taxis) HWx (for taxis only)
ISO 3166-2	MY-14
Сайт: Official Kuala Lumpur Website

Географията

Куала-Лумпур — Малакка тумул арыы соҕурулуу-арҕаа өттугэр Кланг уонна Гомбак икки өрүс силлиһиитигэр сытар куорат.

Климата

Куала-Лумпур эквотериальнай климаттаах, элбэх сөҥүүлээх (ортокута сыл иһигэр 2627мм). Төгүрүк сыл куйаас уонна сииктээх. Бэс ыйын, от ыйын уонна атырдьах ыйын ураты, элбэх сөҥүү биир кэм төгүрүк сыл түһэр. Куорат иьигэр температура хаһан да 38.5˚С үөһэ тахсыбат уонна 17.8˚С аллара түспэт. Сууккатааҕы орто максимум 30-33˚С таһым, минимум 23-25˚С.

Устуоруйата

Куала-Лумпур 1857 сыллаахха төрүттэммитэ. 1880—1978 сылларга Селангор киин куората буолар. 1946—1957 сылларга биир кэмҥэ британскай колония административнай киинэ буолар (1946-1948 с. Малайскай сойуус аатын сүгэ сылдьыбыта), 1957—1963 тутулуга суох Малайя Федерация киинэ, 1963с Малайзия киинэ, олунньу 1 кунуттэн 1972 с. сити (англ. city)статуһун сүгэр, 1974 с. — Федеральнай территория статуһа.

Национальнай састааба

Куоракка олороллор: малаецтар, кытайдар, тамиллар, бенгалецтар, джакуннар, ибаннар.

Экономиката

Дойду улахан торговай-промышленнай уонна финансовай киинэ. Куоракка уонна кини таһыгар маннык предприятиялар бааллар: каучугу туһаҕа таһаарыы, пальма арыытын оҥоруу уонна атын ас бородуукта, массыынаны таҥыы, электротехническай уонна электроннай оҥоһуктар, тыа хаьаайыстыбатыгар туттуллар тэрили оҥорон таһаарыы, металл оноһуктар уонна таҥас. Куала-Лумпур таһыгар хорҕолдьун уонна таас чох хостууллар. Куоракка Банк Негара Малайзия государственнай киин банк баар уонна атын улахан банктар, фондовай (1978 с.) уонна табаарнай биржалар, государственнай тэрилтэ бырабылыанньата, государственнай уонна чааһынай страховой компания, сүрүн Малайзия ТНК филилалларын хонтуоралара, арааһынай фирмалар уонна предприятиелар. Куоракка метро уонна монорельс баар. Куала-Лумпур норуоттар икки ардыларынааҕы аэрапорта (KLIA) Сепанга оройуоҥҥа баар (1998).

Искусство уонна култуура

1986 сылтан Куала-Лумпурга икки сылга биирдэ Норуот икки ардыларынааҕы поэтическай ааҕыылар ыытыллаллар, Арассыыйа/ССРС аатыттан Белла Ахмадулина (1988), Елена Танаева (2002), Евгений Рейн (2004) кыттан кэлбиттэрэ. Үс ыйдааҕы быыстапка чэрчитинэн 2011—2012 сс. кирбиилэригэр Куала-Лумпур куорат салалтата Букит-Бинтанг оройуоҥҥа норуот икки ардыларынааҕы уус-уран United Buddy Bears бырайыак көрдөрбүттэрэ.

Үөрэҕирии

Куоракка икки университет баар (Малайя университета уонна Технологическай университет), араас научнай-чинчийэр тэрилтэлэр (дьиҥнээх каучук института, тропическай эмтээһин института уо.д.а.), Национальнай мусуой, сэбилэниилээх күүстэр мусуойа, Национальнай хартыына галереята, Архыып уонна Национальнай Малайзия библиотеката бааллар.

Спорт

Спортивнай тутуулар: 100 тыһ. Миэстэлээх стадионнаах спортивнай комплекс «Букит Джалил» (1998), "Мердека"стадион (1957, 50 тыһ. миэстэлээх), Тун Разака аатынан хоккейнай стадион (1982, 13 тыһ. миэстэлээх), «Негара» спорт дыбарыаһа (1957, 20 тыһ. миэстэлээх), норуот икки арыларынааҕы автодром Сепанг уо.д.а.

Кэрэхсэбиллээх сирдэр

Куала-Лумпур куоракка араас архитектурнай истиил көстөр. Неомавританскай истиил (моголлар архитектуралара). Тутуулар сүрүн ансамбыллара (Урукку Главпочтам, Үрдүкү суут, куораттааҕы театр дьиэтэ уонна Абдул-Самад султан дьиэтэ) Dataran Merdeka болуоссакка тураллар. Болуоссаттан чугастыы текстиль Национальнай мусуойа уонна Джамек мусульманнар таҥараларын дьиэтэ тураллар. Болуоссаттан соҕуруу диэки, Хисамуддин султан уулуссатыгар Урукку тимир суоллааҕы вокзал уонна Малайзия тимир суоллааҕы штаб-квартиралара тураллар. Тутуулар бүтүннүү XIX үйэ бүтүүтүгэр уонна XX үйэ саҕаланыытыгар үрдэтиллибиттэр. Исламскай архитектура. Ордук киэҥник исламскай матыыптар мечеть архитектуратыгар көстөллөр: Бэдэрээссийэлии территориятын мечетэ, Национальнай мечеть, Wangsa Maju оройуонугар Усада бин Заида мечетэ. Атын кэрэхсэбиллээх сирдэр: • 5 улахан пааркалар уонна элбэх ахсааннаах сквердар; • Сүдү тыыннаах харамайдары иитэр «Zoo Negara»; • Көмүскэнэр тыытыллыбатах тыа учаастага(Bukit Nanas); • Кытай квартала; • Мусуойдаах ремесленнэй комплекс(Kompleks Kraf); • Royal Selangor фабрика туристическай киинэ; • Куорат киинигэр турар Kampung Bahru Малайзия дэриэбинэтэ; • П.Рамли аатынан кэриэстиир мусуой.

Быһаарыылар

1. ↑ Ф. Л. Агеенко. Словарь собственных имён русского языка. Издательство «Мир и Образование» (2010).
2. ↑ Погадаев, В. А. Куала-Лумпур. — в Малайзия. Карманная энциклопедия. М.: Муравей-Гайд, 2000, с. 31
3. ↑ Экономический и финансовый центр страны
4. ↑ Video: United Buddy Bears — Куала-Лумпур 2011 и 2012
5. ↑ ms:Masjid Wilayah Persekutuan
6. ↑ en:Masjid Negara
7. ↑ en:Kuala Lumpur History
8. ↑ KL’s Город-побратим. Poskod Malaysia.
9. ↑ US twin city for Subang Jaya?. The Star.
10. ↑ Chennai, Kuala Lumpur sign Город-побратим pact, The Hindu (26 November 2010).
11. ↑ Kumar Das, Arun. Delhi to London, it’s a sister act, The Times of India (7 July 2002).
12. ↑ Sister Cities of Shiraz
13. ↑ Sisterhoods. Isfahan Islamic Council (2005).
14. ↑ About Members: Kuala Lumpur. Asian-Pacific City Summit.
15. ↑ Mashad-Kuala Lumpur Become Sister cities, FARS News Agency (14 October 2006).
16. ↑ ビジネスパートナー都市 (BPC) (яп.). Osaka City Government (28 December 2009).
17. ↑ Eight Pakistani cities have 47 sister cities around the world. Associated Press of Pakistan.
18. ↑ Kardeş Kentleri Listesi ve 5 Mayıs Avrupa Günü Kutlaması [via WaybackMachine.com] (Turkish). Ankara Büyükşehir Belediyesi — Tüm Hakları Saklıdır.
19. https://ru.wikipedia.org/wiki/Куала-Лумпур
20. sakhatyla.ru