Кыамта (бэлиэтэ P) диэн кэм кэрчигэр оҥоһуллар үлэ ахсаана. Кыамта кээмэйин биирдигэ ватт.

Быһаарыыта

уларыт

Кыамта үлэ оҥоһуллар кэмигэр тэҥнээһинэ буолар, ол эбэтэр үлэ кэм үөскэбилэ:  

P - кыамта, W - үлэ, t - кэм.

F мэлдьи күүс x ырааҕынан сыһыарыллыбыт буоллаҕына оҥоһуллубут үлэ маннык буолар  

Бу түгэҥҥэ кыамта маннык суруллар:  

Күүс C үс кээмэйдээх токур сурааһыҥҥа уларыйымтыа буоллаҕына кини маннык сурааһын интегралынан көрдөрүллэр:

 

Ааҕыы сүрүн теорематынан маны билэбит

 

Бу формула бары бүтүн ситуацияларга сөптөөх.

Бэлиэлэрэ

уларыт
Бэлиэтэ Аата
  Орто кыамта
  Күүтүллэр кыамта
  Элэс кыамта
  Үлэ
  Кэм арыта
  Күүс вектора
  Радиус вектор
  Түргэн вектора

Орто кыамта

уларыт

Кэм арытыгар ( ) оҥоһуллубут үлэ ахсаана   буоллаҕына, бу арыт орто кыамтата ( ) маннык тэҥнээһининэн ааҕыллар:

 

Элэс кыамта

уларыт

Элэс кыамта диэн кэм арыта ( ) нуулга чугаһаатаҕына орто кыамта ( ) муҥутуур суолтата. Кыра кээмэйдэрдээх эттик түгэнигэр:

 

Хамсыыр уонна эргийэр тэнийбит эттик кыамтата маннык формаланар:

 

  (гамма) - түмүктүүр күүс түгэнэ,   (омега) - эттик муннук түргэнэ.

Механика кыамта

уларыт

Кытаанах эттиккэ ууруллубут механика кыамта тэҥҥэ дьайар күүс түргэҥҥэ төгүллээһининэн суоттанар:

 

Кытаанах эттик эргийэр буоллаҕына ууруллубут күүстэр кини муннук түргэнин уларыталлар:

 
Бэлиэтэ Аата
  Тэҥҥэ дьайар күүс
  Түмүктүүр түгэн
  Көдьүүстээх тэҥҥэ дьайар күүс ааҕыллыбыт түргэн чобо
  Кытаанах эттик муннук түргэнэ

Деформацияланар кытаанах эттик эбэтэр бүтүн континуум этиитэ быдан уустук. Кини күүрүү тензорын уонна түргэн хонуутун үөскэмэ буолар. Кинетик энергия уларыйыыта маннык буолар:

 
Бэлиэтэ Аата
  Күүрүү тензорын компоненнара
  Деформация түргэнин тензорын компоненнара

Чаҕыл кыамта

уларыт

Тэрил чаҕыл кыамтаны чопчу түгэҥҥэ үөскэтэр. Кини этиитэ маннык:

 
Бэлиэтэ Аата Биирдигэ
  Элэс кыамта W эбэтэр (J/s)
  Устун барар сүүрээн A
  Компонент устун кыамта арааһа (күүрүү түһүүтэ) V

Компонент резистор буоллаҕына оччоҕо маннык буолар:

 
Бэлиэтэ Аата Биирдигэ
  Кыамта W
  Сүүрээн A
  Күүрүү V
  Утарсыы Ω