Куб

Куб
Тэгилэ	Соптоох элбэх кырыылаах геометрическай эттик
Кырыыта	Квадрат
Орой ахсаана	$8$
Рёбер	$12$
Кырыы ахсаана	$6$
Орой кырыытын ахсаана	$3$
Кырыы уьуна	$a$
Ньуур иэнэ	$6a^{2}$
Сабардама	$a^{3}$
Иһирдьэ угуллубут шар радиуһа	${\frac {1}{2}}a$
Таһынан кэтэрдиллибит шар радиуһа	${\frac {\sqrt {3}}{2}}a$
Кырыы иҥнэйиитин муннуга	${\frac {\pi }{2}}$
Ыпсыы иҥнэйиитин муннуга	${\frac {\pi }{2}}$
Точечная группа симметрии	Октаэдрическай (Oh)
Двойственный многогранник	Правильный октаэдр

Куб (был.-гириэк. κύβος) (ардыгар Халыып:D-ll эбэтэр соптоох гексаэдр) — бары кырыыта тэн көнө муннуктаах параллелепипед. Параллелепипед уонна призма чааһынай көстүгэ.

Куб кырыыта (грань куба) — туорт муннук еруттэринэн кэмчитиммит плоскость анара.

Куб еттугэ (ребро куба) — куб икки еттуктэринэн оноьуллубут кэрчик.

Куб вершината (вершина куба) — куб кииниттэн ыраах сытар чоп (точка), куб ус еттуктэрин быьа охсуспут сиригэр сытар.

Куб диагональа (диагоаль куба) — утары сытар куб оройдорун холбуур уонна куб киининэн ааьар кэрчик.

Куб свойствата

• Куб туорт быьыылара алта тэн кырыылаах геометрическай эттик буолаллар — ити быьыылара куб киининэн перпендикулярно туорт сурун диагоналльарынан ааьаллар.
• Куб иьигэр тетраэдр фигураны икки ньыманан батарыахха сеп. Ити икки тубэлтэ5э тетраэдр туорт вершиналара куб туорт вершиналарын кытта холбоьоллор, оччо5о тетраэдр бары алта кырыылара куб кырыылара буолаллар. Бастакы тубэлтэ5э тетраэдр бары вершиналара ус кырыылаах муннукка киирэллэр, онтон вершината куб биир вершинатын кытта сеп тубэьэр. Иккис тубэлтэ5э тетраэдр бииргэ быьа охсуьар ойо5осторо куб утары сытар кырыыларыгар киирсэр буолаллар. Ити инник тетраэдры септеех дииллэр, онтон кэринэ (объём) куб кэриниттэн 3 тегул кыра буолар.
• Куб иьигэр октаэдр геометрическай фигураны киллэриэххэ сеп, өскөтүн октаэдр алта еттуктэрэ куб алта еттуктэрин кытта сеп тубэьиэхтээхтэр.
• Куб иьигэр октаэдр геометрическай фигураны киллэриэххэ сеп, өскөтүн куб бары а5ыс еттуктэрэ октаэдр а5ыс еттуктэрин ортотугар сытар буолуохтаах.
• Куб иьигэр икосаэдр геометрическай фигураны киллэриэххэ сеп, өскөтүн икосаэдр утары сытар алта еттуктэрэ куб алта еттуктэригэр сытар буолуохтаахтар, онтон атын 24 еттуктэр — куб иьигэр. Икосаэдр бары 12 еттуктэрэ куб алта еттуктэригэр сытар буолуохтаахтар.
• Куб диагоналльара кэрчик диэн ааттаналлар, өскөтүн икки вершиналары холбуур буоллахтарына уонна куб киининэн тэн буолуохтаахтар. $a$ еттуктээх куб диагональын устата $d$ кэлин формуланан булуллар: $d=a{\sqrt {3}}.$
• $a$ еттуктээх куб иэнэ (площадь): $S=6a^{2}$.
• $a$ еттуктээх куб периметрэ (периметр): $P=12a$.

См. также

• Игральная кость
• Кубик Рубика
• Удвоение куба
• N-мерный куб (гиперкуб)
• Marching cubes
• Кубики сома