Муҥурдаах ыарыыта
Муҥурдаах ыарыыта (нуучч. Аппендицит) — муҥур (аппендикс) ыарыыта. Муҥур диэн функцията соччо чуолкайдана илик, биир эрэ өттүнэн суон очоҕоско аһыллар бүтэй орган, кини киһи иһин уҥа өттүгэр баар буолар. Араас төрүөттэн сылтаан муҥур сытыйар, онтон эмтээбэтэххэ тэстэн ис органнарын сүһүрдэн тарҕанар, перитонит саҕаланар. Муҥур ыарыыта хирургия ыарыыларыгар биир саамай элбэхтик көстөр уонна эппэрээсийэ төрүөтүнэн буолар ыарыы. Былыр, медицина улаханнык сайда илигинэ, улахан кутталлаах ыарыы этэ, ыалдьыбыт дьон өлөр бырыһыана үрдүк этэ. Билигин билии элбээн, диагностика уонна хирургия технологията сайданнар дьон бу ыарыыттан өлөр бырыһыана букатын кыччаата. Реджинальд Фитц диэн быраас бастаан аппендициты 1886 сыллаахха быһаарбыт.[1] Ис ыарыылартан биир олус тарҕаммыт ыарыы буолар.
| Муҥурдаах | ||
|---|---|---|
 | ||
| МКБ-10 | K35. — K37. | |
| МКБ-9 | 540-543 | |
| DiseasesDB | 885 | |
| MedlinePlus | 000256 | |
| eMedicine | med/3430 | |
| MeSH | C06.405.205.099 | |
Сибикилэрэ (симптомнара)
уларыт- Ис ыарыыта — араастаан киирэр, бастаан биир сиринэн киин таһынан ыалдьыан сөп, онтон улам ис барыта ыалдьыан сөп. Улам күүскэ ыалдьан уот уматарын курдук ыарытыннарыан сөп.
- Төбө ыарыыта — сүһүрүү түмүгэр мэйии хаатыгар баар рецептордар "үлэлииллэр".
Атын сибикилэрэ:
уларыт- Аһыан баҕарбат — киһи ас сиэн баҕарбат
- Ис илин былчыҥнара күүрэллэр
- Иһи тарбаҕынан баттаан баран эмискэ ыыттахха ордук ыалдьар
Быһаарыылар
уларыт- ↑ Fitz RH (1886). «Perforating inflammation of the vermiform appendix with special reference to its early diagnosis and treatment». Am J Med Sci (92): 321–46.