Новгородов Василий Иннокентьевич – Чинэкэ
Новгородов Василий Иннокентьевич – Чинэкэ (1897-1941) – «Саха аймах» культурнай-сырдатар уопсастыба чилиэнэ, учуутал, репрессияҕа түбэһэн лааҕырга өлбүт саха интэлигиэнэ, "Саха норуотун чаҕылхай уолаттарыттан биирдэстэрэ" диэн ааттыыр кинини бэйэтин кинигэтигэр Ылдьаа Куолаһап.
В.И. Новгородов – Чинэкэ 1897 сыллаахха Верхоянскай улууһугар үөрэхтээх интеллигент дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Верхоянскай куорат оскуолатын бүтэрэн баран Дьокуускайдааҕы реальнай училищены бүтэрбитэ. Олох эдэр эрдэҕиттэн төрөөбүт сахатын норуотун дьиҥнээх патриота буола иитиллэн тахсыбыта. Олунньутааҕы революцияны, норуоттар олохторугар сырдык ыра сана туолуутун күнэ тахсыбытын курдук үөрэн-көтөн көрсүбүтэ. 1920 сыллаахха кини «Саха аймах» культурнай-сырдатар уопсастыбаҕа үлэлии сылдьыбыта. Уруккута Областной Совет, онтон Колчак милициятын начальнигынан Дьокуускайга үлэлээбит киһи 1920 сыл атырдьах ыйыгар «Оросинскай саагыбар» диэни арыйбыт аатырар. «Саха аймаҕы» сабаллар. Саха оччотооҕу интеллигенциятын лидердэрин В.В. Никифоровы, Г.В. Ксенофонтовы, Р.И. Оросины, В.И. Новгородовы тутан ытарга уураллар уонна ону бигэргэттэрэ Иркутскайга ыыталлар. Ону анарааҥылар революция үс сыла туолбутунан амнистиялыыллар уонна олус улахан үлэлэргэ үлэлэтэллэр. В.И. Новгородов онно сылдьан учуутал үөрэҕин бүтэрэр.
Арҕаа Хаҥалас Нөмүгүтүттэн төрүттээх Анна Ивановна Павлова диэн кыыһы ойох ылар. 1926-27 үөрэх дьылыгар Чыамайыкы нэһилиэгэр олус үчүгэйдик, олохтоохтор өйдөрүгэр-санааларыгар хаалар гына учууталлыыллар. Биир кыыс оҕолоохторо. В.И. Новгородов Ксенофонтов хамсааһыныгар кыттыбатаҕа.
Кинилэр соҕуруу Крымҥа көһөн олохсуйбуттара. Сэрии иннинэ дуу, саҕаланыытыгар дуу В.И. Новгородовы НКВД үлэһиттэрэ тутан хаайыыга ыыппыттара. Василий Иннокентьевич ГУЛАГ лааҕырыгар мас кэрдиитигэр сылдьан 1941 сыл эргин өлбүтэ. В.И. Новгородовы тутууларыгар Венгрия Народнай Өрөспүүбүлүкэтин компартиятын генеральнай сэкиритээрин Матиас Ракоши ойоҕо кэлин буолбут Ф.Ф. Корнилова-Ракоши быһаччы сыһыаннаах дииллэрэ оруннаах диир Ылдьаа Куолаһап кинигэтигэр.