Нукуустааҕы ускуустуба түмэлэ

Нукустааҕы ускуустуба түмэлэ

Судаарыстыбаннай И.В.Савицкай аатынан ускуустуба түмэлэ(кылг.Каракалпакскай судаарыстыбаннай ускуустуба түмэлэ, Нукустааҕы ускуустуба түмэлэ)(узб.Savitskiy nomidagi Qoraqalpog'iston Respublikasi Davlat San'at Muzeyi) - Узбекистан бөдөҥ түмэллэриттэн биирдэстэрэ. Бу түмэл кэллиэксийэтин, нууччалыы авангард айымньыларын кэллиэксийэлэрин ортотугар, суолтатынан уонна объемунан иккис миэстэлээх уонна Азиатскай эрэгийиэҥҥэ бастыҥ художественнай кэллиэксийэ диэн билинэллэр. Игорь Савицкай Москваттан Нукуска көһөн кэлэн баран, каракалпактар устуоруйаларын үөрэтэргэ археологическай уонна этнографическай чинчийиилэргэ көхтөөхтүк кыттыбыта, уонна Каракалпакия туһунан этнографическай матырыйааллар кэллиэксийэлэрин хомуйбута. Ону тэҥинэн, Савицкай, сэбиэскэй политическай эрэсиим саҕана бобуулаах авангард айымньыларын мунньуунан үлүһүйэрэ. Ол гынан, кини, элбэх ахсааннаах художественнай айымньылары муспута түмэли арыйарыгар төрүөт буолбута. Савицкай, живопиһынан үлүһүйэр киһи быһыытынан, каракалпак худуоһунньуктарын кытта дьарыктанара. Ол, кинини ускуустуба түмэлин арыйар санааҕа тириэрдибитэ. 1966 ч. Игорь Савицкай Нукус куорат салайааччыларын, түмэли арыйар наадатын итэҕэтэн, сөбүлэҥнэрин ылары ситиспитэ. Эмиэ, ол сылга, куорат салайааччылара түмэлгэ анаан дьиэ биэрбиттэрэ. Түмэл дириэктэрэ буолаат, Савицкай, бэйэтин харчытыгар өрөмүөн оҥорторбута, биллибэтэх уонна билиниллибэтэх худуоһунньуктар уруһуйдарын атыылаһан кэллиэксийэни саҕалаан барбыта. А.Исупов, Л.Крамаренко, Н.Ульянов, Р.Фальк, М.Волошин, Р.Мазель, А.Волков, М.Курзин, Н.Карахан, У.Тансыкбаев, В.Уфисцев, уо.д.а. аапөардарайымньылара, бастакынан түмэлгэ баар буолбуттара. Баара-суоҕа аҕыйах сыл иһигэр, Савицкай, Былыргы Хорезм археолоническай экспонаттарын ханна да суох кэллиэксийэтин уонна Каракалпакия декоративнай, прикладной ускуустубатын биир улахан суолталаах кэллиэксийэтин, нуучча уонна туркестан авангардистарын айымньыларын толору кэриэтэ кэллиэксийэтин хомуйбута.1984с. Савицкай өлбүтүн кэннэ, түмэл дириэктэринэн, И.В.Савицкай доҕоро, каракалпак учуонайа М.Нурмухамедов кыыһа. Мариника Маратовна Бабаназарова буолбута. 2003 с. балаҕан ыйыгар түмэл, норуоттар икки ардыларынааҕы тэриллиилэринэн экспонаттары харайарга уонна көрдөрөргө саҥа ирдэбиллэргэ эппиэттиир оҥоһуулаах, анал малларынан хааччыллыбыт, үс этээстээх саҥа дьиэҕэ көспүтэ. 2010 с.ахсынньыга, Илин Эҥэр судаарыстыбаннай түмэлигэр, И.А.Савицкайга уонна кини аатын сүгэр Судаарыстыбаннай ускуустуба түмэлигэр анаммыт, "Жемчужина Узбекистана"-диэн документальнай киинэ сүрэхтэниитэ буолбута. Билиҥҥи кэмҥэ, түмэл кэллиэксийэтигэр 90000 тахса араас экспонаттары кытта, Лувр хас да экспонатын куоппуйалара бааллар. Түмэл кэллиэксийэтигэр: Василий Лысенко(1903-1970?) Александр Волков(1886-1957) Михаил Курзин(1888-1957) Александр Николаев(1887-1957) Надежда Боровая(Терентьева)(1909-1987) Амшей Нюренберг(1887-1979) Александр Куприн(1880-1960) Александр Иванов(1892-1989) Константинов Федор(1882-1964)диэн ааптардар хартыыналара бааллар. https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9_%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%81%D1%81%D1%82%D0%B2_%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%98._%D0%92._%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE https://www.tripadvisor.ru/ShowUserReviews-g815344-d3162518-r214598913-The_Karakalpakstan_State_Museum_of_Art_named_after_I_V_Savitsky-Nukus_Republic_o.html