Ожог

Ыарыы истиэпэннэрэ

• Бастакы истиэпэн – тирии үрдүкү араҥата сиэниллэр, кытарар, дьоƽус хаан турар. Икки түөрт күнүнэн оһор, суол хаалбат
• Иккис истиэпэн – тирии иһинээƽи араҥата сиэниллэр , хабыллан тахсар, иһигэр ууланар. Биир икки нэдиэлэнэн оһор
• Үһүс истиэпэн – тирии бары араҥата сиэниллэр, тирии аннынааƽы сыа клетчатката бүтүннүү алдьаныыта , сыстыганнаах ыарыынан уустугурбатаƽыны бэйэтэ оһуон сөп
• Төрдүс истиэпэн – тирии бары араҥатын, уҥуохха, былчыҥҥа тиийэ өлөөһүнэ, хорооруута

Туохтан ожог буолуон собүй?

• Үрдүк эбэтэр намыһах тепература, сылаас уу, уу паара
• Радиация, күн сардаҥата уонна да атын ультрафиолетовай сардаҥалар, рентген уонна гамма- сардаҥалар
• Хабархай химикаттар
• Үрдүк күрүүлээх ток киһи этин-сиинин курдары ааһыыта- кини сылытар көдьүүстээх уонна хаан бөлүөхсүйүүтүн ыҥырар

Электрическэй шокка уонна ожокка суһал көмө:

• Уталытыыта суох электричестибэни араар
• Эмсэƽэлээбит киьи олоƽор туох да куттал суох буоллаƽына тыынарын уонна сүрэƽин тэбиитин бэрибиэркэлээ
• Наада буоллаƽына искусственнай тыын киллэриитин уонна сүрэх массааһын оҥор
• Өйүн сүтэрбит буоллаƽына ойоƽостуу сытыар
• Электрическэй ток киирбит уонна тахсыбыт сирдэригэр ожог миэстэтин сууй
• Стерильнай эбэтэр ыраас салфетканы саба уур уонна биинтэлээ

Чэпчэки истиэпэннээх сиэтиигэ суһал көмө:

• Уот сиэбит миэстэтэ хабыллан тахсыбытын тыытыма, тэьимэ
• Эчэйбит учаастаагы тымныы уу сүүрээнигэр тут
• Ыраас, стерильнай салфетканан эбэтэр биинтэнэн бэрэбээскэлээ

Күн уотугар сиэтиигэ суһал көмө:

• Күлүккэ киир
• Эккин сииҥҥин тымныы душка сөрүүкэт
• Сиэтии улахан буоллаƽына хабыллыыны тыытыма, тэһимэ
• Ыарыыны намтатар ньымалары туһан
• Улахан, күүстээх сиэтиигэ бырааска көрдөр

Суоһарыы иэнэ

Сиэтии төһө ыараханын быһаарарга дириҥэ эрэ буолбакка иэнэ эмиэ улахан оруолу оонньуур. Иэни быһаарарга хас да ньыма баар:

• Төбө уонна моой иэнэ – 9%
• Туос – 9%
• Ис – 9%
• Эт кэлин өттүнээƽи эттигэ – 18%һ
• Илии – хас биирдиитэ 9%
• Өттүк – хас биирдиитэ 9%
• Сото уонна уллуҥах – 9туу%
• УуҺатар органнар, ахта – 1%

Инструентальнай ньымалар – анал кээмэйдээх прибордарынан эмиэ билиэххэ сөп

Эмтэнии

• Бэлиэлээх тиһик бэлиэтэ

Эмтэнии аныырга суоһарыы иэнин, истиэпэнин, төһө ыараханын, дириҥин бастаан билиэххэ наада. Ыарыыны намтатар эмтэр (противовоспалительнай, анальгетик, наркотическай). Ол кэннэ бааһы обработкалыыллар, асептическай кэлгиэ ууруллар. Сиэтии улахан, ыарахан буоллаƽына хирургическай эмтэнии көрүллэр:

• Некротомия ( циркулярнай дириҥ сиэтиигэ киһи көҥдөй көхсүгэр, илиитигэр, атаƽар улахан иһэн тахсыытыгар)
• Некрэктомия ол эбэтэр ампутация ( баас хаƽын, киһи лабаатын сорƽотун быһан кэбиһии)
• Дермопластика ( тирии пластиката)