Окдай, Ахмед Тевфик

Ахмед Тевфик Окдай(тур.Ahmed Tevfik Okday, 1845-1936), ону кытта, Ахмед Тевфик-паша диэн аатынан, эмиэ, биллэр - Осман импиэрийэтин бүтэһик улуу визирэ. Ахмед Тевфик 1845 с.олунньу 11 күнүгэр Стамбулга, биллиилээх аристократическай дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Аҕата - Исмаил Хаккы-паша, кавалерия генерала, ийэтэ - Гюльшинас Бану-ханым - иккиэн, кырыым татаардарын биллиилээх уустарыттан(Гирейдэртэн уо .д.а.)төрүттээхтэр. Ахмед Европаҕа үөрэммит. 1865 с. лейтенант буолан, Үрдүк Портаҕа(Осман бырабыыталыстыбата) тылбаасчытынан сылдьыбыт. 1868-1875 сс. Римҥэ, Венаҕа, Берлиҥҥэ баар посольстволар иккис сэкирэтээрдэринэн үлэлээбит. 1875 с. Афиныга баар посольствоҕа l сэкирэтээр буолбут. 1872 с. Афиныга уонна Берлиҥҥэ посол эбит. 1879 с.төрөппүттэрэ утарбыттарын үрдүнэн, Берн куорат чунуобунньугун кыыһын, гувернантка Элизабет Вольсфергы кытта ыал буолбут. Ыал буолуон иннинэ, Элизабет Ислам итэҕэлин ылыммыт уонна аатын уларыппыт. Кинилэр биэс оҕоломмуттар. 1908 с. младотурецкай өрөбөлүүссүйэ кэннэ, Ахмед Тевфик парламент дьокутаата буолбут. 1909 с.бырабыыталыстыба астаапкаҕа барбытыгар, султан Абдул-Хамид ll, Ахмед Тевфиги улуу визиринэн анаабыт. Путчу суох гынан, султаны туораппыттарын кэннэ, Ахмед Тевфик улуу визирь дуоһунаһыттан уһуллан, Лондоҥҥа посолунан барбыт. Ол гынан, кини "Единение и прогресс" партия(младотуроктар) киһитэ буолбатаҕынан, эмиэ, астаапкаҕа барбыт.Бастакы Аан дойду сэриитигэр, Осман импиэрийэтэ хотторбутун кэннэ, Ахмед Тевфик, 1919 с. Парижтааҕы эйэлээх конференцияҕа турок делегациятын салайан сылдьыбыт. Бу кэмҥэ, уола, Бердин байыаннай академиятын бүтэрбит Исмаил-хакы, Осман импиэрийэтин бүтэһик султана Мехмед Vl кыыһын кытта ыал буолбут. 1920 с.алтынньы 21 күнүгэр, Ахмед Тевфик, бүтэһик төгүлүн, улуу визирь буолбут уонна ол дуоһунаска султанант суох буолуор диэри үлэлээбит. 1934 с. Ататюрк реформатын чэрчитинэн туурактар саҥа араспаанньа ылынар кэмнэригэр, "Окдай" диэн араспаанньаны ылбыт. Ахмед Тевфик Окдай, 1936 с.алтынньы 8 күнүгэр, Стамбулга өлбүт. https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BA%D0%B4%D0%B0%D0%B9,_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4_%D0%A2%D0%B5%D0%B2%D1%84%D0%B8%D0%BA https://islam.in.ua/ru/istoriya/potomok-geraev-ahmed-tevfik-okday-posledniy-sadrazm-osmanskoy-imperii Категория:Осман импиэрийэтин үрдүкү салалтата]]