Орто төрүк тыла

ОРТО ТӨРҮК ТЫЛА

Ортатүрк тили – орто төрүк тыла – төрүк омуктара бэйэ-бэйэлэрин кытта бодоруһар, төрүктэр бүттүүннэрин тыллара буолуохтаах тыл. Ортатүрк тылы барытын биир тылынан солбуйар сыала-соруга суох. Бу тыл төрүктэр бэйэ-бэйэлэрин өйдөһөллөрүн туһугар айыллар.

Орто төрүк тылын Үнүстүүтүн үлэһиттэрэ (омук ыккардынааҕы эргиэннэммэт болонтуордуу тэрилтэ) “иккитэ үгүс” (төрүк тыллаахтарга үгүстэригэр, үгүс төрүк тылыгар) диэн тускулунан төрүк тылларын өстөрүн марпыамаларынан ортоку көрүҥүн оҥорон таһаарар көмпүүтэр барылын айбыттара.

Билигин 8000 кэриҥэ тыл оҥоһуллан тылдьыкка киирэн турар. Орто төрүк тылын ким да үбүлээбэт, дьон бэйэтэ үтүө санаатынан оҥоро сылдьар тыла.

ОРТО ТӨРҮК” (“ИЙЭ ТӨРҮК”) ТЫЛЫН ОМУК ЫККАРДЫНААҔЫ ҮНҮСТҮҮТЭ

Үнүстүүт 2008 с. кулун тутар 18-с күнүгэр Төрүк Омуктарын Бүтүн Аан Дойду Мунньаҕын V Курултайын уурааҕынан олохтоммута. Үнүстүүт сүрүн дьарыга: орто төрүк (ийэ төрүк) тылын оҥорон таһаарыы.

ТЫЛ ИСПИИҺЭГИН ТУҺУНАН

Билигин үнүстүүт төрүк ортотуллубут бүттүүн тылын оҥоророрго тирэх буолар тыл испииһэгин бэлэмнээтэ. Орто төрүк тылын оҥорорго төрүк тылларын өһүн баайын, тылын быраабылатын, нуорбатын ортотор ньыманы туһанан оҥоруохха диэн буолбута. Соннук ньыманнан атын ортотуллубут тыллары оҥорор санаа баар: орто ыраан тыла (среднеиранский), орто инди тыла (среднеиндийский), орто сылабаан тыла (среднеславянский), орто дьарбаан тыла (среднегерманский), орто арамаан тыла (среднероманский) о.д.а. Онно ортотуллубут тыл бэлиитикэтин-быраабын, мөрүөнүн-култууратын, тылын үөрэҕин кыһалҕалара чинчийиллэллэр.