Пулитцер Джозеф

Пулитцер Джозеф — аатырбыт медиамагнат, аныгы суруналыыстыка олугун уурбут дьонтон биирдэстэрэ, "араҕас пресса аҕата", АХШ-ка суруналыыстарга туттарыллар улаханнык сыаналанар бириэмиэйэ олохтооччута, бэлиитик уонна түмэт-диэйэтэл.

Венгрияҕа Мако диэн Будпештан 200-чэ км сиргэ 1847 сыллаахха муус устар 10 күнүгэр төрөөбүтэ (төрүүрүгэр биэрбит ааттара Юзеф), дьоно Польшаттан төрүттээх дьэбириэйдэр. Аҕата атыыһыт этэ. 1853 сыллаахха Пешт куоракка көспүттэрэ, оҕолоругар чааһынай учууталлары наймылаһан үөрэттэрбиттэрэ, ол иһигэр ньиэмэс уонна француз тылын баһылаппыттара. Аҕата өлбүтүн кэннэ дьиэ кэргэн быста дьадайан, Джозеф 17 сааһыгар Европа аармыйаларыгар сулууспалыы киирэ сатаабыта, тиһэҕэр АХШ-ка буола турар гражданскай сэриигэ наймылаһар дьон үбүлээһиннэринэн АХШ-ка барбыта. Аҕыс ый Шеридан кавалериятыгар сулууспалаан баран сэрии бүппүтүн кэннэ Нью-Йорка тиийбитэ, онтон Массачусетс штаакка баран китобойунан үлэлээбитэ, ааҥыл тылын үөрэппитэ. Ол кэнниттэн Сент-Луис куоракка официаннаабыта, онно ньиэмэс эмиграаннара элбэх буолан, ньиэмэстии билэрэ туһалаабыта. Бу кэмҥэ бибилиэтиэкэҕэ сылдьан элбэхтик ааҕара, ааҥыл тылын салгыы үөрэппитэ. Бибилэтиэкэҕэ Карл Шурц диэн Америкаҕа карьера оҥорбут суруналыыс, бэлиитик ньиэмэстиин билсибитэ. 1868 сыллаахха адвокааттар кэллиэгийэлэрин чилиэнэ буолбута эрээри, килийиэннэр аксыаннаах саҥарарыттан толлор буолан оччо ситиһиитэ суоҕа.

"Вестлич пост" хаһыат репортерга наадыйарын истэн онно үлэҕэ киирбит.

Сотору буолан баран Луизиана саахар үүннэрэр плантациятыгар үрдүк хамнаһы төлүүллэрин истэн онно илдьэр дьоҥҥо 5 дуоллары төлөөн наймыласпыт, ол эрээри илдьиэх буолбут дьоно куораттан отучча киилэмиэтири илдьэн баран дьону барытын борхуоттарыттан кытылга түһэрэн кэбиспиттэр. Куоракка төннөн баран Пулитцер ол туһунан отчуот суруйбутун "Вестлич пост" бэчээттээбит, бу бастакы бэчээккэ тахсыбыт матырыйаала этэ.