Ырыа Саарын (ырыаһыт)

Дьячковскай Александр — Ырыа Саарын — Олоҥхо тыйаатырын уонна Эстрада тыйаатырын артыыһа, саха ырыаһыта.

Аан дойдутааҕы түүр ыччатын «Урал-Моно» күрэһин лауреата (2004 с., Уфа), Аан дойдутааҕы «Курустаал лиира» бэстибээл-күрэһин «Инструментальнай толоруу» номинациятын 1 бириэмийэтин лауреата (2007 с., Париж).

Олоҕун олуктара

Дьячковскай Александр - Ырыа Саарын - 1977 сыл муус устар ыйын 23 кʏнʏгэр Саха АССР Чурапчы оройуонун Алаҕар нэһилиэгэр Чыаппараҕа төрөөбүт.

1998 с. Култуура уонна ускуустуба кэллиэһин болкулуорга салаатын бүтэрбит. 2006 с. СГУ Саха филологиятын уонна култууратын факультетыгар «культуролог» диэн идэни баһылаабыт. СӨ Эстрада тыйаатырын артыыһа. Олоҥхо тыйаатырыгар 2012 сыллаахтан үлэлиир.

Айар үлэтэ

Отой кыра эрдэҕиттэн ыллыыр. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан «Дьырылыатта» ырыа ансаамбылыгар дьарыктаммыта (сал. Ефр. Соколова). 1993 с. Б. Ойуунускай 100 сааһыгар өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн ыытыллыбыт «Таатта үрэх үрдүгэр» тойуксуттар айар күрэстэрин лауреата буолбута. Бу ситиһиитин иһин Б. Ойуунускай үбүлүөйүн ЮНЕСКО бэлиэтиир тэрээһинигэр Францияҕа дэлэгээссийэ састаабыгар киирбитэ. 1998 с. Владимир Татаринов «Иэхэй-чуохай» кантри-фолк бөлөҕөр идэтийбит ырыаһыт быһыытынан киирэр. Уфа, Улан-Удэ, Волгоград, Красноярскай, Москва, С-Петербург, Бишкек, Хабаровскай куораттарга, Японияҕа ыытыллыбыт күрэстэр уонна бэстибээллэр кыттыылаахтара, лауреаттара, номинааннара. Хомуска оонньуур, «Айархаан» бөлөҕү кытта хаста да аан дойду таһымыгар өрөспүүбүлүкэ аатыттан тахсыбыта.

2012 сыллаахтан Олоҥхо тыйаатырыгар үлэлиир, оруоллара: Намылҕа сүүрүк - «Эллэй Боотур», Алтан Сарын.

Саарын Алтаайга үһүс сылдьыыта

Ыраах дойдугуттан тэйиччи сылдьан киhи толкуйдаабатах толкуйун, иэйбэтэх иэйиитин иhиллэнэн барар диэн толкуйтан дойдубуттан тэлэhийэн Алтай дойдутун булан онно үѳрэнэ-улэлии сылдьабын. Бу күннэргэ биир дойдулаахпыт Саарын алтай норуотун кулгааҕын манньыта кэлэ сылдьар. Тѳрѳѳбүт тылбытын ахтан, биир дойдулаахпытын кѳрсѳ диэн тиийдибит. Театр сценатын кэннититтэн киhибитин тараччы тутан ылан, саха устудьоннара киhибитин кѳрсѳ кэллибит диэн айах тутан кэпсэттибит. Киhибит бастаан утаа соhуйан мух-мах туттан баран, гримерка хоhугар киллэртээн налыччы сэлэстибит, киhибит солото суох да буоллар син бириэмэтин биhиэхэ анаата. Кэпсэтиибит быыhыгар киэhэ биэчэргэ кыттар артыыстар киирэн ирэ-хоро кэпсэтиибитигэр кыттыhан «бу кимнээхтэрий?», — диэн интэриэhиргээн билистилэр: Шор ырыаhыта Юлдуз, Кыргызстаантан сылдьар Кенжебек Алдаяр эбиттэр. Кэпсэтии кэнниттэн Саарын киэhээҥҥи кэнсиэркэ ыҥыртаан маанылаата, оннук соhуччу үѳрүүгэ тубэhиэхпит диэн санамматахпыт да буоллар, ыҥырыыны үѳрүүнү кытта ылынныбыт.

Киэhээ 6-тан (16.10.2015 с.) Кензина Ирина гала-концерта саҕаланна. Театр иhэ тобус-толору, олорор сирэ суох буолан сорох дьон туран эрэ кѳрѳрүгэр тиийдэ. Музыка тыаhа саҕаланаатын кытта дьон саҥата суох иhиллээн олорон биир тыынынан бутэhигэр диэри ымыр да гыммакка кѳрдѳ. Манна норуот туттунуулаах буолан соччо ытыс тыаhа хабыллардык тыаhаабат бэйэтэ тастан кэлии омуктары күндүлээн, ытыктаан, астыммытын кѳрдѳрѳн ытыс тыаhа хабыллан олордо. Ол курдук Саарыммытын астына иhиттилэр, сэргээтилэр. Аттыбар олорор саастаах дьон «Якуттар диэн ити ханнык туох омугуй, самодий тыллаахтар дуо?», — диэн ыйыталлара иhиллэн барда, мин: «сахалар — туурдэр» диэн эппиппэр соhуйбуттуу кѳрѳллѳр. Кырдьык санаатахха, иhиттэхтэринэ, тылларбыт кулгаахтарыгар атыннык, кус-хаас саҥата буолан иhиллэрэ буолаахтаатаҕа, ол да буоллар киhибитин куолаhын сэргээн, тас дьүhүнүн астына кѳрѳн харахтара уоттанан олорор этэ.

Ол курдук биир тѳрүттээх түүрдүү аймахтар ыккардыларынан сылаас сыhыан, бииргэ айымньылаахтык үлэлэhии ситимэ быстыбакка чэчирии турдун. Ѳссѳ да айымньылаах ситиhиилэри баҕара хаалабыт, ураты идэлээх норуоттарбыт күѳрэгэйдэригэр.