Сталин репрессийалара
Сталин репрессийалара, ол эбэтэр улахан террор, политическай репрессийалар Иосиф Сталин ыйааҕынан уонна КГБ көрдөһүүтүнэн 1920-1950 сс ыытыллыбыт, сүрүннээн максимальнай көрдөрүүтэ 1937 сылга тиксибит.
Ол саҕанааҕыга дойду үрдүнэн 4,865,522 киһини репрессиалаабыттара, олортон 56% эр дьон, 39% дьахтар, 5% оҕолору. Репрессиаламмыттары 70% суута уонна следствията суох КГБлар уонна милициалар ытан кэбиһэллэрэ. 30% ГУЛАГка ыыталлара, сүрүннээн Халымаҕа.
Сүрүннээн репрессиалар дьоннор:
- Өйдөөхтөрү уонна интелегенцианы. Өйдөөхтөрү криминальнай былаас куттал курдук көрөрө.
- Критически уонна аналитически толкуйдуур дьону.
- Былааһы критикалыыр дьону.
- Үрүҥнэр.
- Ханнык баҕарар киһи, анонимно кини аатыгар үҥсүү киирбитинэн.
1970 сс ыла Сталин репрессийалара куһаҕан эбит уонна улахан сыыһа эбит диэн өйдөбүл кэлбитэ. Репрессиаламмыттары реабилитациалааһын саҥаламмыта.
2019 сылтан ыла Путин ыйааҕынан Сталин репрессиалара сөптөөх эбит диэн өйдөбүлү төҥүннэрэ сатыыр. 2021 сылтан ыла Путин репрессийалара саҕаланнылар, дойду үрдүнэн 13900 киһини хаайыыга укпуттара Навальнайы өйүүгүт диэн.