Тар

Тар диэн уһуннук туран аһыйбыт суорат (сайын уһаакка мунньан хаһааныллар, кыһын тоҥорон аһылыкка туттуллар).

Балбаах тар

Былыргы сахаҕа сайыҥҥы-күһүҥҥү кэмнэргэ уруц аhа дэлэй буолара. Сайын саха дьахтара ынахтарын ыат да5аны, уутун хоспоххо илдьэн оцкучахха туhэрэн анал туос чабычахха (сэниэ ыаллар сабарай (улахан) чабычахтаахтара) кутара. Туруора туhэн баран урдун халбыйан суёгэйдиирэ. Ёссё куёрчэх, суорат, быыппах астаахтара. Иэйбит кэмигэр урумэлиирэ. Тимир тириитин кэппит кэмигэр: "ымдааҥҥын ис!", - диирэ. (Ымдаан - уруц ас тобо5о сойбут ууга бууламмыта). Арыы арыылаан оцкучах тугэ5эр туhэрэрэ, онтукатын куhун, тоцмутун кэннэ хостоон ууккэ ытыйан хайах оцорон хаhаанара. Биллэн турар, ёр турбут арыы а5ырар, онон куhун лаппа хойут арыылыыр буолуохтаахтар. Манна диэн эттэххэ, киэц- куоц, дириц учугэй оцоhуулаах оцкучахтаах баай киhи сайыннары арыы сиирэ, хаhаанара да5аны. Дьиэ хотуна ынах уолуор диэри биир сурун аhылыгы- суораты, кун аайы да кэриэтэ оцороро. Куннээ5и аhылыктан ордор суораты, аhыйбыт уруц аhы хоспоххо, сёруун сиргэ, турар анал туос холло5оско кутара. Онно ёссё уҥуоҕу- иҥиэҕи да быра5аллара. Туолбут иhити тутатына оцкучахха туhэрэллэрэ. Дьэ, кыhыццы-сааскы хаhаас тар итинник мунньуллара. Тёhёнён тардаах холло5ос элбэх да, соччонон ыаллар эрэх- турах сананаллара. Куhун тымныйыыта, сайылыктан кыстыкка кёhёллёругэр ол тардаах холло5осторун сыар5алаах о5уhунан тиэйэллэрэ. Кыстык хаар уонна улахан тымныылар туспуттэрин кэннэ ынах саа5ыттан тар тоцорор балбаах оцороллоро. (Биллэн турар, балбаах ис ёттё ицчэ5эй хаарынан хайыллан муус килиэ буолара.) Дьэ, оннук балбаахтарга тардаах холло5осторун, биир- биир дьиэ5э киллэрэн сылытан хоцноро- хоцноро, таhааран тардарын симэллэрэ. Ол хаhаас ас БАЛБААХ ТАР диэн ааттанара. Элбэх ыанар ынахтаах баай киhи, биллэн турар, элбэх балбаах тары хаhаанара уонна сааскы быстарыкка кыпчарыттарбыт ыал а5ата киниэхэ кэлэн сайыццы от улэтигэр эбэтэр тутатына улэ5э кэпсэттэ5инэ иэс быhыытынан биэрэрэ.