Тиэкиһи истиилинэн ырытыы

Тиэкиһи истиилинэн ырытыы (нууч. Стилистический анализ текста)

Тиэкиһи истиилинэн толору ырытыы тосхоло:

1. Тиэкис истиилэ, араҥата, жанра;
2. Тиэкис анаан тутуллар эйгэтэ, түгэнэ;
3. Тиэкис сүрүн сыала (бодоруһуу, иһитиннэрии, дьайыы). Бытарытан көрдөххө, тиэкис биллэрэр, эстетическэй, мөккүөр тардар, иэйиини уһугуннарар, иитэр, үөрэтэр, сырдатар, сэргэхситэр о.д.а. сыала-соруга.
4. Тиэкис аадырыһа: кимиэхэ туһуланара, дьон сааһа, балаһыанньата, дуоһунаһа-солото, оннооҕор эр киһи эбэтэр дьахтар буолара кытта учуоттанар.
5. Тиэкискэ көстөр толкуйдааһын тиибэ (чопчу, тэгили, уобарастаан о.д.а.).
6. Тиэкис бэриллэр халыыба (суругунан, тылынан), тиибэ (сэһэргээһин, ойуулааһын, толкуйдааһын, эбэтэр булкаас көрүҥ), саҥарар саҥа көрүҥэ (монолог, диалог, полилог).
7. Тиэкис истиилин, араҥатын, жанрын учуоттаан, ураты истииллии бэлиэтэ (стилевая черта).
8. Тиэкис тыла-өһө:
   1. Лиэксикэтэ:

• кэпсэтии тыла / сурук-бичик тыла;
• кэпсэтии тылыттан 2 арааһа: литературнай нуормаҕа киирэрэ / литературнай нуорма тас өттүнээҕитэ (түөлбэ, жаргон, ыччат тыла, арго тыл);
• дорҕоон дьүөрэлэһэр тыла, уус-уран xohyйap ньыма apaaha;
• киһи, дуоһунас, тэрилтэ аата, кылгатыы, уларыйбат халыып о.д.а. баара / суоҕа;
• саха төрүт лиэксикэтэ / термин, киирии тыл.

1. 1. Морфологията:

• Тылы үөскэтэр ньымата:

-aahын, -ыы, -ааччы, -тык сыһыарыынан үөскээбит тыл; көспүт суолталаах (ааттыйбыт) тыл;

• Тыл уларыйар халыыба:

туһулуу, сыһыан тыл, эбиискэ, сана аллайыы көстөр/ көстүбэт; туохтуур көрүҥүн арааһа, киэбэ, кэмин арааһа, атынтан туһаайыытын; буолуохтаах хайааһын киэбэ туттуллар уратыта элбэх ахсаан халыыба; аат туохтуур; үлүбүөй туохтуур; сыһыат туохтуур о.д.а.

1. 1. Синтаксиһа:

Этии чилиэнэ бэриллиитэ:

• туһаан (көспүт суолталаах тыл о.д.а.);
• кэпсиирэ (атынтан туһаайыы, арахсыбыт кэпсиирэ, аат кэпсиирэ);
• быhаарыы (даҕааhын, аат туохтуур, о.д.а.).

Этии тиибэ:

• сэhэн, риторическай ыйытыы, күүhүрдүү этии;
• биир састааптаах этии apaaha;
• толору - толорута суох этии;
• биир уустаах, тэнийбит, араарыллыбыт ойоҕос чилиэн;
• судургу, холбуу этии apaaha.

1. Тиэкис ураты тутула:

• этиини ситимниир ньыма, кыбытык этии, сигэнии көрүҥэ;

тиэкиhи чааска, пууҥҥа, хос пууҥҥа араарыы;

• ураты сурук бэлиэтэ

1. ааптар уобараһа, бу тиэкиһинэн тугу этэрэ, тириэрдэрэ.
2. Ааптар ураты буочарын, тус истиилин бэлиэтиир көстүү: хайа тылы-өһү ордук сөбүлээн туттара / олох туттубата; туох саҥаны киллэрбитэ, ол иһигэр ханнык истииллии ньыманы туттара; маны таһынан сыыһата-халтыта (баар буоллаҕына).