Тылбаас ньымалара
Нууччалыы-сахалыы тылбаас ньымата
уларытНууччалыы-сахалыы лиэксикэ тылбааһыгар маннык ньыма туттуллар:
Солбук араас көрүҥэ:
уларыт- тэҥнээх солбук (эквивалентный перевод): зима/кыһын
- дьүөрэ солбук (смысловой адекватный): ликующий день/ сандаарар - күндээрэр күн, наш брат/биһиги киһибит
- маарыннатан солбук (аналог): изба/балаҕан, мадам/дьахтар
- тыл үөрүйэҕинэн солбук: жизнь кончилась/үйэтэ бүппүтэ, голыми руками/кыһыл илиитинэн
- литературнай тылынан солбук (замена стиля): пузо\ис
- аттарыы халыыбынан солбук (аналитический перевод): могучий/модун күүстээх
- антоним солбук: нетрудный/чэпчэки, не ошибся/сөпкө гыммыт
- быһааран солбук (экспликация): абрикос/соҕуруу дойду маһа
- бытарытан солбук (конкретизация): бакалея/бакалея, аһылык сорох табаара: чэй, саахар, кофе
- бөдөҥсүтэн солбук (генерализация): куруму, саары, тирэҥсэ, олооччу / названия обуви
Сахатытан солбук арааһа:
уларыт- тылы толору сахатытыы: запятой/соппутуой, текст/тиэкис
- тыл чааһын сахатытыы: конспектааһын
- тылы чааһынан арааран сахатытыы: ядохимикат/дьааттаах химикат
Тылы эбии:
уларыт- тыл олоҕун хоһулаан туттуу: свои мысли/саныыр санаатын
- уҕус нуорматынан тылы эбии: смертный/өлөр үөстээх, в этом мире/бу орто дойдуга
- этиини чопчулаан тылы эбии: украшен мрамором/мрамор таас киэргэллээх
- суолтата сөп түбэспэт тылы чопчулаан биэрии: льготы остаются/чэпчэтии хаалар
Тылы көҕүрэтии:
уларыт- ыгыы: чистит с помощью ножа/быһаҕынан кыһыйар
- тумнуу: чолос гынна/поднял голову
Тыл халыыбын уларытыы:
уларыт- тыл үөскүүр ньыматын: сенокос/от үлэтэ
- падеһы уларытыы: учить на материнском языке/ийэ тылынан үөрэт
- тыл ахсаанын уларытыы: распустились листья/сэбирдэх тыллыбыт
- ханыыласпыт тылы туттуу: болезни/ыарыы-сүтүү
- туохтуур аттарыы көрүҥүн туттуу: упал/охтон түстэ
- саҥа чааһын атын саҥа чааһынан эбэтэр хас да тылынан солбуйуу: полезно для развития/сайдарыгар туһалаах
- грамматическай нуорманан тылы көҕүрэтии: покажи свою работу/үлэҕин көрдөр
Этии тутулун уларытыы:
уларыт- тыл турар миэстэтин көһөрүү: иди сюда/манна кэл
- тыл ситимин уларытыы: земельная рента/сир рентата
- этии чилиэнин уларытыы: у меня два брата/мин икки бырааттаахпын
- этии чилиэнин атастаһыннарыы: президент этиитэ дьону астыннарда/президент этиитин дьон астынна
- этии тиибин уларытыы: как тебе не стыдно/эн хайдах сааппаккын
- этиини араарыы
- этиини холбооһун
- тиэкиһи саҥардыы: урукку тылбааһы саҥардан тылбаастааһын
Уларыйбатах тылбаас бэрт аҕыйах:
уларыт- омук буукубатын бэйэ киэнинэн солбуйуу: Париж (Paris), Мария (Маарыйа)
- тыл, этии туруору тылбаас: для меня был темный лес/миэхэ хара тыа этэ
- омук тылын бэйэтин туттуу: катастрофа, биосфера
Туһаныллыбыт литэрэтиирэ:
уларытТ.И.Петрова "Тылбаас уопсай теорията" көмө кинигэ, Дьокуускай 2007