Түөрт капеллан
|
Түөрт капеллан («өлбөт үөстээх капеллааннар» эбэтэр «„Дорчестер“ капеллааннара») — дьону быыһаары бэйэлэрин олохторун толук уурбут АХШ аармыйатын 4 капеллана.
«Дорчестер» диэн хараабыл 1943 сыллаахха олунньу 3 күнүгэр тимириитигэр дьону быһыы сылдьан өлбүттэрэ. Хараабылга ньиэмэс торпедата түбэспитигэр эвакуацияны тэрийбиттэрэ, дьоҥҥо шлюпкаларга олорорго көмөлөспүттэрэ, бэйэлэрин быыһыыр сэлиэччиктэрин атын дьоҥҥо биэрбиттэрэ [1]. Капеллааннар малыыппа ааҕа-ааҕа, таҥара ыарыаларын ыллыы-ыллыы хараабылы кытта тимирбиттэрэ.
Бары старшай лейтенант сыбаанньалаахтара.
- Джордж Лэнсинг Фокс (1900 сыллаахха кулун тутар 15 к. төр.), методистар сыаркаптарын аҕабыыта,
- Александр Дэвид Гуд (1911 с. ыам ыйын 10 к. төр.), раввин,
- Кларк Вандерсалл Полинг (1910 с. атырдьах ыйын 7 к. төр.), реформистар сыаркаптарын аҕабыыта,
- Джон Патрик Вашингтон (1908 с. от ыйын 18 к. төр.), католическай сыаркап аҕабыыта.
Гарвард университетын байыаннай капеллааннары үөрэтэр киинигэр билсибиттэр, онно Европаҕа сэриигэ барарга бэлэмнэниини ааспыттар. 1943 сыллаахха «Дорчестер» диэн хараабылынан сулууспалыахтаах сирдэригэр барбыттар.
«Дорчестер» Нью-Йорктан 1943 сыл тохсунньу 23 күнүгэр тахсыбыт уонна Гренландияҕа аттаммыт. 900 кэридҥэ пассажирдаах эбит, гражданскайдар уонна байыаннайдар. Хараабыл SG-19 диэн конвой састаабыгар киирэрэ. Конвойга өссө SS Lutz уонна SS Biscaya диэн транспортнай хараабыллар, кинилэри Tampa, Escanaba уонна Comanche диэн катердар харабыллыыллара. Сулууспалаахтар үгүстэрэ ханна баран иһэллэрин билбэттэрэ[2].
U-223 ньиэмэс подлодката Киль куораттан 1943 с. тохсунньу 12 күнүгэр тахсыбыта. Бу кини бастакы бойобуой бохуота этэ. Кини Хотугу байҕалы Норвегия өттүттэн быһа көппүтэ, онтон Атлантикаҕа Исландия уонна Фарер арыыларын ыккардынан киирэн Гренландияҕа чугаһаабыта.
"Дорчестер" хапытаана Ханс Дж. Даниэльсен катердар сонардара подлодканы булбуттарын туһунан сэрэтиллибитэ. Дьону таҥастаах уонна быыүыыр сэлиэччиктээх утуйалларыгар бирикээстээбитэ. Ол эрээри элбэх саллаат итиитэ бэрт буолан уонна сэлиэччиктээх утуйар табыгаһа суоҕуттан бирикээһи толорботохторо[3].
Олунньу 4 күнэ буолар түүнүгэр U-223 подлодка Ньюфаундленд аттыгар торпеда ыытан "Дорчестеры" таппыта. Арыаллыыр катердар ону билбэккэ инники баран хаалбыттара.
904 киһиттэн 230-та эрэ тыыннаах хаалбыта. Торпеда хараабылы таппытыгар уот барбыта, хараҥаҕа паника саҕаламмыта, элбэх киһи ууга ыстаммыта, онно тоҥон өлбүтэ. Капелланнар дьону уоскута сатаабыттара, эвакуацияны тэрийбиттэрэ, быыһыыр сэлиэччиктэри түҥэппиттэрэ, онтон тиийбэтэҕэр бэйэлэрин сэлиэччиктэрин дьоҥҥо биэрбиттэрэ. Уу температурата 1°С, салгын киэнэ — 2°С этэ.
Өйдөбүнньүк уларыт
1944 сыл ахсынньы 19 күнүгэр бары түөрт капелланы «Пурпурнай сүрэх» мэтээлинэн уонна «Уһулуччу өҥөлөрүн иһин» кириэһинэн өлбүттэрин кэннэ наҕараадалаабыттара[4]..
Капелланнар АХШ үрдүкү байыаннай наҕараадатыгар Бочуот мэтээлигэр түһэриллэр кыахтара суоҕа, тоҕо диэтэххэ бу наҕараааданы дьоруойдуу быһыыны кыргыһыы кэмигэр эрэ оҥорбут дьоҥҥо биэрэллэр.
АХШ кэнгириэһэ Түөрт капеллан күнүн олунньу 3 күнүгэр бэлиэтииргэ уураахтаабыта[5].
Быһаарыылар уларыт
- ↑ Eastwood, John H. 17: A Personal Testimony // The Wonder of Grace. — Companion Press, 1995. — С. 123—124. — ISBN 1-56043-572-0
- ↑ AmericanVeteransCenter.org. AmericanVeteransCenter.org (23 Тохсунньу 1943). Тургутулунна 19 Тохсунньу 2013.
- ↑ The Four Chaplains Memorial Foundation. The Saga of the Four Chaplains Архыыптаммыт 2008, Олунньу 7 күнүгэр.. Accessed 2010.02.03.
- ↑ Story. FourChaplains.org. Төрүт сириттэн архыыптанна 7 Олунньу 2008.
- ↑ Rees, Lloyd, WorldNetDaily.com, accessed February 4, 2011.