Флорида
Флорида (Florida) диэн АХШ соҕуруулуу илин штата. Кинилиин кирбиилэhэллэр Алабама хотугулуу арҕаа уонна Дьордьия хотугулуу илин. Арҕаа уонна соҕуруу Мексика хомото, илин Атлантик океан баар. Флорида улахан өттө хумид субтропик климаттаах, соҕуруу өттө тропик климаттаах.
| Флорида штата State of Florida | |||||||||||
| |||||||||||
| Ил тыл | Ааҥл | ||||||||||
| Демоним | Floridian | ||||||||||
| Киин куорат | Таллаhасси | ||||||||||
| Ордук улахан куорат | Дьэксонвилл | ||||||||||
| Ордук улахан метро зона | Соҕуруу Флорида метрополитен зоната | ||||||||||
| Иэнэ | Ranked 22nd in the US | ||||||||||
| - Бүтүн | 65,795 sq mi (170,304 km²) | ||||||||||
| - Кэтитэ | 361 miles (582 km) | ||||||||||
| - Уhуна | 447 miles (721 km) | ||||||||||
| - Уу % | 17.9 | ||||||||||
| - Кэтирээhинэ | 24°27′ N to 31° N | ||||||||||
| - Усталааhына | 80°02′ W to 87°38′ W | ||||||||||
| Олохтоохторо | Дойдуга 4th миэстэлээх | ||||||||||
| - Total | 18,328,340 (2008) 15,982,378 (2000) | ||||||||||
| - Чиҥэ | 338.4/sq mi (130.67/km²) Дойдуга 8th миэстэлээх | ||||||||||
| - Ыал барыhа | $41,171 (36th) | ||||||||||
| Үрдэлэ | |||||||||||
| - Ордук үрдүк сир | Britton Hill 345 ft (105 m) | ||||||||||
| - Орто | 98 ft (30 m) | ||||||||||
| - Ордук намыhах сир | Атлантик океан 0 ft (0 m) | ||||||||||
| Кыттыыта | March 3, 1845 (27th) | ||||||||||
| Губернатор | Charlie Crist (R) | ||||||||||
| Лейтенант губернатор | Jeff Kottkamp (R) | ||||||||||
| Сенатордар | Bill Nelson (D) Mel Martinez (R) | ||||||||||
| Конгресс делегаттара | 15 республикан, 10 демократ | ||||||||||
| Кэм зоната | |||||||||||
| - peninsula | Eastern: UTC-5/Сайыҥҥы кэм-4 | ||||||||||
| - panhandle | Central: UTC-6/DST-5 | ||||||||||
| Кылгас аата | FL Fla. US-FL | ||||||||||
| Уэбсайт | www.myflorida.com | ||||||||||
Арҕаа уонна Атлантика Океан икки ардыларыгар, соҕурууттан Флорид силбэһиитэ баар. Хоту өттүнэн Алабама уонна Дьордьия штаты кытта быысаһар. Байҕал кыраныыссалара сир хоту өттүн уонна Флорида арыыларын бөлөҕөр-Кис соҕуруу диэки баар.
Нэһилиэнньэтэ-21 570 527 киһи: 3-с АХШ штата (Калифорния уонна Техас кэнниттэн).
Сирин иэнэ — 170 304 км2: 22-с АХШ штата.
Ордук улахан куората — Джэксонвилл, бөдөҥ куораттара-Майа, Тампа, Орландо.
Экономика
уларытФлорида штат ВВП ВВП $776,3 млрд. — АХШ- гар 4- с миэстэ (2011 с. атырдьах ыйыгар), бу көрдөрүү Австралия ВВП- гар тэҥнэһиэн сөп.
Флорида-цитрустары оҥорор АХШ ыытааччы штата. Дойду үүнүүтүн үс гыммыт биирэ-Флорида тыатын сиригэр түмсэн цитруса үүннэрэллэр. Сүрүннээн апельсин уонна грейпрузтар.
Арай биир кэнники 100 сылга цитрус Флорида үүнүүтэ хатан хаалбыт. Бу ХХ үйэ 80- с сылларын бүтүүтэ буолбута. Фермердэр, хаһаайыстыбалар лейкленд уонна Орландо куораттан хоту сытар фермердэр цитрусовай производствоттан аккаастанарга күһэллибиттэрэ. Былырыыҥҥы рынокка маарынныыр фрукталар киирбиттэригэр цитрус сыаната эмискэ түстэ уонна фермердэр алдьаннылар. Билигин цитрустары оҥорор хамыыһыйа кытаанах хонтуруолугар оннооҕор тымныы кыһын кэнниттэн даҕаны сыана үрдүүрүгэр көмөлөһөр.
Хотугу Флорида үөскээн улааппыт табах атын төрүт культуратынан ааҕыллар. Культивирование ХХ үйэ 20- с сылларын бүтүүтэ саҕаламмыта, грызунов кэриэс планторида сүктэрбитин кэннэ, үүнүү улахан өттүн урусхаллаабыттара. Табаҕы үүннэрии ырыынагын киинэ Лайв- Ок (Чечня Oak) диэн Лайв- Дьокуускай куорат ааҕыллар.
Цитусовай, табахтан ураты, соҕуруу өттүгэр флоридтар сахарал хомуһу үүннэрэр, үүннэрэр. Октобий күөл соҕуруу кытылыгар Клюистон сахарал тростнигын культивалааһын киинэ буолар. Бу тыа хаһаайыстыбатын культуратын оҥорон таһаарыы 1961 сыллааҕы кубинскай революция кэнниттэн кэҥээбитэ, АХШ Арыылаах хомуһу саптары тохтоппуттара.
Флорида — дойду ырыынагар биир бөдөҥ поставщиктарыттан биирдэстэрэ. Штат сүрүн балыксыттара: Пенкола уонна Апалачикола кытылыгар, оттон Атлантика кытылыгар — Бичик (Fernna Bechh) уонна Нью- Смирна- Бичик. Уонна, биллэн турар, Флорида арыыта-Кис. Манна розаны кириэппэс хостууллар, олорор сирэ Таматтан харгыс арыыларга диэри уһунна. Крееток таһынан, балыксыттар дойду рыногар араас көрүҥнэри, ол иһигэр Испан макелын, хара кефаль, ону таһынан молюсков, Омар уонна крабтары туруорсаллар. Апалачикола саалатыгар устрицаны араараллар.
Штатка олус киэҥник спортивнай балыктааһын. Кинини штат дохуоттарын улаатыннарыы индустриятын тутаах салаатыгар ааттыахха сөп.
Флорида территориятын 45 % тыаҕа сабыллыбыт. Өссө урукку кэмнэргэ бэс ойуурдара АХШ байыаннай- муора флотун туһугар мас кэрдиитэ буолар. Ол гынан баран, XIX үйэ бүтүүтэ муҥур уһукка тиэллибит — тыалар кэрдиллибиттэр. Ол гынан баран, штат гражданнара эргэ кэрдиистэри миэстэтигэр саҥа тыалары олордубуттара уонна 1940 сыллаахха ойууру үүннэрии саҥа тэтиминэн барбыта.
Экономикаҕа туристическай индустрия биир тутаах уонна улахан дохуоттаах буолар. Флоридтар-Майа, Майа-Бичик, Орландия, Орландия «Мир Дисней» пааркалара уонна Universal-Лодердейл, Палм- Бичик, Сент-Питерсерг, Панама-Сити, Панама-Бичик, биэнсийэ. Аны национальнай парк оройуоннарыгар сытар куораттар. Чуолаан туристическай индустрия штат экономикатын промышленнай салааларын сайыннарыыга сабыдыаллаата.[1]
Флорида саамай үрдүк дьиэлэрин сүрүн өттө 2000- с сылларга тутуллубут.