Хаан
Хаан — оһуобай, тыыннаах харамайдар тымырдарынан сүүрүгүрэр убаҕас. Тоноҕостоохторго хаан кыһыл өҥнөөх - эритроциттарга баар гемоглобинтан. Хаан сүрүн суолтата организмҥа "таһаҕас" таһааһын - хааҥҥа сылдьар клеткалары организм иһинэн тархатыы. Киһигэ, хаан уҥуох силиитигэр үөскүүр.
СастаапПравить
Хаан сүнньүнэн икки көрүҥ эттиктэн турар: плазма (убаҕас) уонна онно уста сылдьар килиэккэлэр.
- Эритроциттар - хаан кыһыл клеткалара. Кислороду уорганнарга, килиэккэлэргэ таһаллар.
- Лейкоциттар - хаан үрүҥ клеткалара. Сүрүн үлэлэрэ - ыраастааһын уонна көмүскээһин (иммунитет)
- Тромбоциттар - тымыр быһыннаҕына ону бүөлүүр оруоллаахтар.
Хаан бөлөхтөрөПравить
Киһи хаана антиген-антитело тиһигин көрүүтүнэн сүнньүнэн түөрт бөлөххө уонна эбии икки "резус факторга" араарыллар. Бу ис хоһооно маннык: эритроциттар плазмаҕа уста сылдьалларын быһыытынан атын киһи плазматыгар (хаан кутуутун түмүгэр) киирдэхтэринэ сороҕор сыстыһан хаалаллар, онон кыайан сүрүн үлэлэрин кислороду таһыыны толорбот буоллаллар, ону ааһан хаан бөлөхсүйэн тымырдары бүөлүөн сөп. Бу элбэх хаан кутуллубут түбэлтэтигэр киһини өлөрүөн да сөп. Тоҕо оннук буоларый? Бу хаан плазматыгар оһуобай эттиктэр - антителолар - баалларыттан тутулуктаах. Бу антителалар түөрт сүрүн бөлөххө арахсаллар. Холобур бастакы бөлөххө киирэр хааннаах киһи хаана иккис бөлөххө киирэр хааннаах киһи хаанын кытта буккустаҕына плазмаҕа баар антителалар эритроциттары силимнээн кэбиһэллэр. Оттон биир бөлөххө киирэр хааннаах дьоҥҥо силимнэһии тахсыбат.
Хааны сууйууПравить
Хааны сууйуу-бу организмы дьөлө тоҥорууга эппиэттиир гемостаз систематын үлэтин сүрүн түһүмэҕэ. Кинилэр бэйэлэрин икки ардыларыгар хардарыта бииргэ үлэлээһиннэрэ олус уустук фактордары үөскэтэр.
Хаан кутуллуута бастакы сүһүөх тромбоцитарнай гемостаз стадията буолар. Бу бастакы гемостаз массыына тымырын уонна тромбоциттар агрегаттарын механическай атыылаһыыга чопчу тохтоото. Доруобай киһи бастакы гемостазка майгыта- сигилитэ 1-3 мүнүүтэ буолар. Дьиҥ иһигэр хаан тохтуута (гемокоагуляция, коагуляция, плазменнай гемостаз, иккис гемостаз) уустук биологическай процесс, полимеризацияланар уонна трубаны үөскэтэр, ол түмүгэр хаан тохтор текси сүтэрэр. Доруобай киһи хаанын сууйуу локальнай, бастакы тромбоцитарнай боруобаны үөскэтии буолар. Отравное время образования фибриного образования — 3-8 минут. Хааны суурайыы-ферментативнай процесс.[1]
Хаан барыытаПравить
Хаан сүүрээнэ-тулалыыр эйгэҕэ (тас хаан хаана), эти- сиини- сиини сырдатар уорган (иһинээҕи хаан/хаан кутуллар) хаан тахсыыта.
Хаана ханнык баҕарар көрүҥэ хаан сүүрэр иһитин эчэйиититтэн көрөн хаана барар.
Уһун тохтобул, хаан тохтуутун, этин- сиинин, кутуругун эбэтэр эрийиитин, уҥуоҕун саҕатын сыһыары тутан көрдөрөр. Уһун кэм устата хаана тохтор ньымалара: а- давай, б- ла сыгынньах, эрийиитинэн. Ран хирурдарын баайар уонна эпэрээссийэлиир операционнай хирургтар тиһэх тохтобуллара оҥоһуллар.[2]
СигэлэрПравить
БыһаарыыларПравить
|
Бу айылҕаҕа сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |