Чиряев Константин Спиридонович

Чиряев Константин Спиридонович (19.05.1927—1997) — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, Ороһутааҕы норуодунай педагогика түмэлин олохтооччута.

Олоҕун олуктара уларыт

1927 сыллаахха ыам ыйын 19 күнүгэр Бүлүү оройуонун Кыадаҥда с. бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ.
1946 сыллаахха Бүлүүтээҕи педучилищены бүтэрбитэ.

1946 с. — Үөһээ Бүлүүтээҕи оҕо дьиэтэ, иитээччи
1947—1950 сс. — Үөһээ Бүлүү оройуонун Ороһу сэттэ кылаастаах оскуолата, история уонна география учуутала
1950—1951 сс. — ЫБСЛКС Үөһээ Бүлүү райкомун салаатын сэбиэдиссэйэ
1951—1952 сс. — Үөһээ Бүлүүтээҕи оҕо дьиэтэ, завуч
1952—1953 сс. — Үөһээ Бүлүү орто оскуолата, история учуутала
1953—1954 сс. — Дьокуускай 3 №-дээх киэһээҥҥи оскуолата, преподаватель
1954 с. тохсунньу — балаҕан ыйа — Үөһээ Бүлүү орто оскуолата, учуутал
1954—1957 сс. — Үөһээ Бүлүү оройуонун Ороһу сэттэ кылаастаах оскуолата, директор
1957—1959 сс. — Үөһээ Бүлүү оройуонун Далыр орто оскуолата, директор
1959—1960 сс. — Бүлүү оройуогар үөрэҕирии салаатын сэбиэдиссэйэ
1960—1961 сс. — Бүлүү орто оскуолата, директор
1961—1962 сс. — Бүлүү орто оскуолата, история учуутала
1962—1968 сс. — Бүлүүтээҕи педучилище, педагогика уонна психология преподавателэ
1968—1969 сс. — Кэбээйи оройуонун үөрэҕириитин салаата, методкабинет сэбиэдиссэйэ
1969—1970 сс. — Ленинскэй оройуон (билигин Ньурба улууһа) Марха орто оскуолата, директор
1970—1975 сс. — Үөһээ Бүлүү оройуонун Ороһу орто оскуолата, директор
1975—1976 сс. — Үөһээ Бүлүү оройуонун Ороһу орто оскуолата, иитээччи
1976—1981 сс. — РСФСР Педагогическай Обществотын Саха Сиринээҕи салаата, методист
1981—1997 сс. — Ороһутааҕы норуодунай педагогика түмэлин салайааччыта

Наҕараадалара уонна ытык ааттара уларыт

  • ЫБСЛКС КК Ытык грамотата (1948)
  • РСФСР үөрэҕириитин туйгуна (1965)
  • В. И. Ленин төрөөбүтэ 100 сааһыгар мэтээл (1970)
  • Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала[1] (1990)
  • «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл (1993)
  • Российскай Федерация айар педагогикаҕа Академиятын академига
  • Үөһээ Бүлүү улууһун Ытык олохтооҕо (1997)
  • Ороһу нэһилиэгин Ытык олохтооҕо (1997)

Аатын үйэтитии уларыт

  • К. С. Чиряев аата Норуодунай педагогика түмэлигэр иҥэриллибитэ[2] (1998)
  • Бүлүү улууһун Кыадаҥдатааҕы оскуолата К. С. Чиряева аатын сүгэр
  • Үөһээ Бүлүү Ороһутугар олорбут дьиэтин уулуссатыгар кини аата иҥэриллибит

Кинигэлэрэ уларыт

  • Оҕону дьиэҕэ иитии. — Дь., 1969.
  • Оҕону дьиэ кэргэҥҥэ иитии. — Дь., 1973.
  • Оҕону иитии сорох түгэннэрэ. — Дь., 1977.
  • Ыал ымыыта — ыччакка. — Дь., 1981.
  • Аһаҕастык кэпсэттэххэ. — Дь., 1984.
  • Эһээ дневнигэ. — Дь., 1986.
  • Дьолуҥ — ыччаккар. — Дь., 1990.
  • Дьиэ кэргэн — омук биһигэ. — Дь., 1994.
  • Норуот педагогикатынан дьарыктанар хайысхалар. — Дь., 1995, 1997, 2010.
  • Аляскаҕа айан. — Дь., 1995.
  • Олох педагогиката. — Дь., 1998.

Сигэлэр уларыт

Быһаарыылар уларыт