Күндэйэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

'''Күндэйэ''' (нууччалыы аата Кюндяя), урукку аата Чакыр,[[Сунтаар улууһа|Сунтаар улууһун]] нэһилиэгэ. Улуус кииниттэн [[Сунтаар|Сунтаартан]], [[Бүлүү өрүс]] нөҥүө 38 км ыраах сытар. Аттынан [[Мирнэй]]--[[Дьокуускай]] [[Бүлүү федерал суола|Бүлүү федеральнай суола]] ааһар (8 км). Сүрүннээн 3 түбэттэн Күндэйэ (Арыы), Элгээн, Харыйалаах турар. Билигин дьон үксэ Күндэйэҕэ бэйэтигэр олорор. Орто оскуола, оҕо саада,култуура дьиэтэ, балыыһа, почта, аҕыйах тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар чааһынай тэрилтэлэр, атыы-эргиэн тэрилтэлэрэ бааллар. Нэһилиэнньэтэ 805 киһи (2007с2007 с. туругунан). Омугунан бары сахалар.

[[1875]] с. Туулуурга Бүөтүр Кокуорун часовня[[чочуобуна]] туттарбыта уонна уолун Андрей аатын иҥэрбитэ (1-гы кинээс).

'''Аттаах тумул''' - Элгээн түбэтиттэн сэриигэ барбыт 33 буойуннарга, тыыл бэтэрээннэригэр, сэрии сылын оҕолоругар аналлаах өйдөбүнньүк мэҥэ бэлиэтэ турар сирэ.

'''Туулур'''(Харыйалаах) - таҥара чочуобуната, маҥнайгы оскуола, Кокуора нэһилиэгин быраабата турбут сирдэрэ. Харыйалаах буойуттарыгар аналлаах өйдөбүнньүк.

* [[1943]] сыл [[сэтинньи 22]] күнүгэр төрөөбүтэ [[Степанов Тимофей Андреевич]] -манна саха норуодунай худуоһунньуга, искусство үтүөлээх диэйэтэлэ [[Степанов Тимофей Андреевич|Тимофей Степанов]] төрөөбүтэ,

*[[Иванова Роза Семеновна]]
*[[Степанова Елена Григорьевна]]
*[[Егорова Марина]]
*[[Васильев Уйбаан Сүөдэрэбис]]
*[[Васильев Александр Васильевич-Көрдүгэн]]
*[[Егоров Борис Никифорович]]