Кузьмин Ариан Ильич

Кузьмин Ариан Ильич (27.12.1922—06.06.1996) — космос сардаҥаларын үөрэппит физик-учуонай, физико-математическай билим доктора.

Кузьмин Ариан Ильич

Олоҕун олуктара

• Ариан Ильич Кузьмин Өлүөхүмэ Ииннээҕэр 1922 сыллаахха ахсынньы 27 күнүгэр төрөөбүт.
• 1938—1942 сс. — Дьокуускай пединститутун студена.
• 1942 с. — Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллыбыта. Забайкальскай байыаннай уокурукка сулууспалаабыт. Политрук солбуйааччыта (1942—1943 сс.), курсант (1943—1944 сс.).
• 1944—1945 сс. — Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыттыбыта (Ленинградскай фронт, 43 арт. зенит. отд., ПВО бригадата, взвод командира).
• 1946 с. — Дьокуускай пединститутун «физика» идэтин бүтэрбитэ.
• 1960 с. — физико-математическай билим кандидата.
• 1969 с. — физико-математическай билим докторыгар «Космические лучи и солнечный ветер» тиэмэҕэ диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскээбит.
• 1971 с. — «Физика атомного ядра и космических лучей» идэ профессора.
• 1996 сыллаахха бэс ыйын 6 күнүгэр өлбүтэ.

Үлэлээбит сирдэрэ:

1947—1960 сс. — Космос сардаҥаларын 1 №-дээх станцията, младшай научнай үлэһит.

1961 с. — старшай научнай үлэһит.

1961—1963 сс. — космофизика чинчийиилэрин уонна аэрономия Институтун старшай научнай үлэһитэ.

1963—1973 сс. — космическай сардаҥалар вариацияларын лабораториятын сэбиэдиссэйэ.

1966—1970 сс. — космофизика чинчийиилэрин уонна аэрономия Институтун директорын солбуйааччыта.

1969 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VII ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (895 №-дээх удостоверение).

1970—1973 сс. — ССРС НА Сибиирдээҕи салаатын Дьокуускайдааҕы филиал Президиумун бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта.

1971 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VIII ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (168 №-дээх удостоверение).

1972—1985 сс. — «Геомагнетизм и аэрономия» сурунаал редколлегиятын чилиэнэ.

1973—1986 сс. — Саха государственнай университет ректора.

1975 с. — Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин IX ыҥырыытын депутатынан талыллыбыт (178 №-дээх удостоверение).

1976 с. — Дьокуускай партиятын горкомун чилиэнэ.

1978 с., 1981 с. — Саха Сирин партиятын обкомун чилиэнэ.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

• «За победу над Германией» мэтээл (1945)
• «Бочуот Знага» уордьан, № 492319 (1967)
• «50 лет Вооруженных Сил СССР» мэтээл (1967)
• «20 лет Победы в войне 1941—1945 гг.» мэтээл (1968)
• «25 лет Победы в войне 1941—1945» мэтээл (1970)
• «За доблестный труд в ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» мэтээл (1970)
• Саха АССР билимин үтүөлээх деятелэ (1971)
• «25 лет Победы в войне 1941—1945 гг.» мэтээл (1973)
• ВДНХ үрүҥ көмүс мэтээлэ (1974)
• Үлэ Кыһыл Знамята уордьан, № 988331 (1975)
• «30 лет Победы в Великой Отечественной войне» мэтээл (1975)
• «Милитарист Япония ЯПЕНЫ 30 лет» мэтээл (1976)
• «60 лет Вооруженных сил СССР» мэтээл (1978)
• «Халкин-Гол» мэтээл, № 361 (1979)
• Саха АССР билимин үтүөлээх деятелэ
• Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимҥэ уонна техникаҕа Государственнай бириэмийэтин лауреата (1993)

Аатын үйэтитии

• М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет кини аатынан, ФТИ бастыҥ студеннарыгар, стипендия олохтообут

Сигэлэр

ИКФИА:Ариан Ильич Кузьмин