Герасимова Мария Семеновна

Герасимова Мария Семеновна (01.05.1927, Арыылаах нэһилиэгэ, Сунтаар улууһа, Бүлүү уокуруга, Саха АССР) - Дьоруой ийэ, Октябрьскай революция, Үлэ Кыһыл Знамята, Ленин орденнар кавалердара, норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, сүөһү иитиитин үрдүкү кылаастаах маастара, Герой ийэ, Ийэҕэ Үрдүк махтал наҕараадатын хаһаайката, Саха сирин сэттис ыҥырыылаах Верховнай сэбиэтин депутата, обком чилиэнэ, улуус, нэһилиэк бочуоттаах гражданина.

Сунтаар улууһун Арыылаах нэһилиэгэр холкуостаах дьиэ кэргэҥҥэ 1927 сыллаахха ыам ыйын 1 күнүгэр төрдүс оҕоннон төрөөбүт.

Дьиэ кэргэнэ, аймахтара

• Ийэлээх, аҕата – Мария уонна Семен - колхоз бастакы стахановецтара. Мария - оччотооҕу бэйэтин көлүөнэ оҕолорун курдук бэрт кыракый сааһыттан ынах хомуйан, ынах ыаһан улааппыт. • Михаил Семенович - улахан убайа, Аҕа дойду Улуу сэриитин Ильмен күөл туорааһыныгар өлбүт. • Николай Семенович - иккис убайа, Япония утары сэрии кыттыылааҕа, үрдүк юридическай үөрэхтээх Сааһын тухары суут тэрилтэтигэр үлэлээбит, сэттэ оҕолоох. • Егор Семенович Григорьев - үһүс убайа, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа. Октябрьскай революция уонна Үлэ Кыһыл Знамята орденнар кавалердара, түөрт оҕолоох. • Дмитрий Семенович - орто быраата, сааьын тухары тутуу үлэһитэ, алта оҕолоох, Уһун Күөл нэьилиэг олохтооҕо. • Григорий Семенович - кыра быраата, сааьын тухары тутуу үлэһитэ, биригэдьиирэ.

Бииргэ төррөөбүттэр алтыалар. Мария Семеновна бары бииргэ төрөөбүттэр Сунтаар улууһун ыалыгар-дьонугар биллибит, ытыктанар, убаастанар үлэһит, кырдьаҕас сис ыалын аатын ылыан ылбыттар.

Олоҕун олуктара

Үлэһит үтүөтэ буола үүнэригэр биир төрүтүнэн үлэ оскуолатын адьас кыратыттан барбыта буолар. Ол курдук, ҕ: сыллахтан, Бордоҥ нэһилиэгэр кийиит буолан сүктэн кэлиэҕиттэн ыла, ыанньыксытынан, арыы астааччынан, субай сүөһу көрөөччүнэн, кэлиҥҥи сылларга ньирэй көрөөччүнэн үлэтин үгүс сылларын анаабыт.

1958 сыллаахха хас биирдии фуражнай ынаҕыттан 1200 кг ыан оччотооҕу Жданов аатынан колхозка үрдүкү көрдөрүүнү ситиспит. Партия ыытар политикатын биир бастакынан өйөөн, сэттэ буолан дьиэ кэргэнинэн 300 ньирэйи көрүүгэ аренднай бэдэрээт дуогабарын түһэрсэн, ортотунан 96-лыы киилэ төлөһүппүттэр. Инньэ гынан Герасимовтар дьиэ кэргэттэрэ сайыҥҥы ыйдарга 300 центнер ыраас эти совхозтарыгар туттарбыттар. Онтон сылын аайы 40-50 ньирэйи көрөр. Зоотехническай курстарга үөрэнэрэ, сүөһү иитээччилэр үлэлэрин ааҕара. Кини зоотехник, ветеринар кэллэр эрэ, кинилэри батыһа сылдьан боппуруос биэрэрэ. Ньирэй аһылыгын рационун оҥорторон хаалара. 70 сааһыгар диэри, 42 сыл устата, 3935 ньирэйи көрөн, сууккатааҕы орто эбиллиитин 750 грамм гыммыт. Сүүрбэттэн тахса сыл устата Ленискэй партияҕа эрэллээхтик сулуупалаабыт. Араас партийнай органнарга быыбарданан эппиэттээх сорудаҕы эҥкилэ суох толортообут. Алта төгүл уобаластааҕы партийнай конференцияҕа делегатынан сылдьыбыт. Уобаластааҕы ХХХ партийнай конференцияҕа ССКП обкомун чилиэнинэ быыбардаммыт. 1967 сыллаахха Саха АССР сэттис ыҥырыылаах Верховнай советыгар депутатынан талыллар. Хас да сылларга субуручу ССКП райкомун чилиэнинэн сылдьан элбэх үлэни ыыппыта. «Мин баайым – оҕолорум, сиэннэрим» Ийэҕэ Үрдүк махтал наҕараадатын ылбыт 14 оҕо амарах ийэтэ, 42 сиэн, 8 хос сиэн эбээтэ.

1950 сыллаахха Бүөтүрдээх Маайа дьиэ-уот, ыал аатын сүгэн быр-бааччы олохторун саҕалаабыттар.

Петр Данилович – оҕонньоро, урукку столяр, иистэнньэҥ, туос иьит тигээччитэ, имииьит, этэрбэсчит, асчыт үтүөтэ, артыыс. Сергей Зверев үҥкүүтүн ансамбылыгар сылдьыбыт, кылыһахтаах, кыыс нарын куоластаах тойуксут уонна оһуохайдьыт. • Надежда Петровна (1951 с.) - бастакы оҕолоро. Өр кэмҥэ бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри совхозка, коллективнай предпритияҕа бухгалтерынан улэлээбит. • Зинаида Петровна (1953 с.) - икис кыыс, үрдүк үөрэхтээх зоотехник, совхозка, кэлин коллективнай предприятиеҕа улэлээн кэлбит. • Люция – (1954 с.) - үһүс кыыстара, икки үрдук үөрэхтээх, физик уонна психолог идэлээх. • Валерий Петрович (1956 c.) - улахан уоллара, культура уонна салайар үлэҕэ үөрэнэн икки үрдүк үөрэхтээх, Дьокуускай куорат “Наара суох” театр директорын солбуйааччыта. Чурапчытаа5ы народнай театрын урукку артыыьа, режиссера, директора уонна Чурапчы улууһун культура управлениетын начальнига. • Иван Петрович (1959 c.). Бордоҥ баһаарынай чааһын үлэһитэ, совхоз урукку биригэдьиирэ, улахан мындыр уус киһи. • Аркадий Петович (1960 с.) – алтыс оҕо, кэргэнинээн Удачнайдааҕы ГОК-ка маастардара. • Александр Петрович (1961 с.) – сэттис оҕолоро. • Андрей Петрович (1963 с.) – улахан сүүрүк, спортсмен. • Лидия Петровна (1964 c.) – тохсус оҕо, үрдүк үөрэхтээх математика учуутала, оҕо дьоҕурун сайыннарар киин үлэһитэ. • Петр Петрович (1965 с.) – тутуу үлэһитэ. • Мария Петровна (1968 с.) – уон биирис оҕолоро, бухгалтер, Амма Сатаҕайын почтатын тутаах үлэһитэ. • Дария уонна Семен Петровналар (1969 c.) – игирэлэр. Дария – художник-оформитель. Семен идэтинэн суоппар. • Сергей Петрович (1971 c.) – уон төрдүс оҕо, идэтинэн суоппар, Бордоҥ баһаарынай чааһын үлэһитэ. Наҕараадалара уонна ытык ааттара • Үс орден кавалера • Ноурот хаьаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ • Сүөһү иитиитин үрдүкү кылаатаах маастара • Герой ийэ • Ийэҕэ Үрдүк махтал наҕараадатын хаһаайката

Литература:

• “Нэһилиэк историятын оҕолорбут суруйаллар” Хомуйан оҥорбуттар: БСОШ историяҕа учуутала Иванова И. К., БСОШ 11 кл. Үөрэнээччитэ Иванов С. Г.