Говоров Павел Александрович

Говоров Павел Александрович —

Говоров Павел Александрович 1914 сыллаахха Ала5ар нэһилиэгэр элбэх о5олоох Александр Михайлович уонна Александра Петровна Говоровтар дьиэ кэргэннэригэр бастакы о5онон тѳрѳѳбүт. Оччолорго Ала5ар Чурапчы улууһугар киирэр эбит. Говоровтар Дьоху алааска олохсуйан олороллоро. ДЬонноро элбэх о5оломмуттарыттан оччотоо5у эм-томп суох кэмигэр 6 о5о киьи буолбут. Байбал кэнниттэн Елизавета, Варвара, Анастасия, Тимофей, Мария тереебуттэр. Байбал кыра сааһыгар чугаьынан оскуола суох буолан үѳрэммэтэх. 1930 сыллаахха 16 саастаа5ар Матта начальнай оскуолатыгар үѳрэнэ киирбит. Уѳрэ5ин Тѳҥүлүгэ сал5аан, 7 кылааһы наар үчүгэй сыана5а бүтэрбит. Онтон салгыы Якутскай куоракка рабфакка үѳрэнэн иһэн, үѳрэнэр, олорор усулуобуйата суох буолан тѳннѳн тахсыбыт. Сайынын о5уруот биригэдьииринэн, кыһынын таһа5ас таһыытыгар үлэлээбит. Таракка аа5ар бала5аҥҥа үлэлии сылдьан, 1943 сыллаахха бэс ыйын 3 күнүгэр сэриигэ ыҥырыллыбыт. Таайым Павел Александрович 325 стрелковай рота5а сылдьыбыт. Суругуттан кѳрдѳххѳ минометнай специальноска үѳрэммит. 1944 сыл от ыйын 26 күнүгэр ѳлбүтүн туһунан биллэрии - хара сурук кэлбит. Кэлин, Улуу кыайыы 30 сылын туолар сылыгар, эбэм Мария Александровна уонна эдьиийим Клавдия Васильевна ирдээһиннэринэн, Латвийскай ССР Даугавпилскай оройуонугар Шпогинскай уобалас Ванаги диэн дэриэбинэтигэр братскай могила5а кѳмүллэ сытарын туһунан биллэрии кэлбит. Ол сурук баар. Билинни аныгы уйэ5э интернет кеметунэн таайбыт кемуллэ сытар братскай могилатын сайтын кестуутун хаартыскаларын, таайбыт Говоров Павел Александрович аата суруллан турар тааьын хаартыскатын, кладбище туругун кестуутун кердерер хаартыскалары булбуппут. Онно маннык суруллубут: Воинское братское кладбище Находится в посёлке Шпоги (Špoği) волости Вишкю (Višķu pagasts) Даугавпилсского района (Daugavpils rajons) Латвии (Latvija). Братское кладбище расположено на северо-восточной стороне дороги P 64, в 50 метрах юго-восточнее перекрёстка с дорогой A 13 (E 262). Кладбище окружено кустарником, возле входа и по углам также посажены туи, позади кладбища — берёзовая роща. На входе — символические ворота: 2 металлических столбика, соединённые металлической цепочкой. Состояние кладбища (август 2008 года) отличное. В центре кладбища установлен памятник. На братских могилах установлены 5 памятных плит из белого камня и 1 памятная плита из серого камня. Состояние памятника и памятных плит хорошее. На памятных плитах указаны фамилии, инициалы и звания похороненных воинов. Надписи на памятных плитах из белого камня читаются хорошо (хотя многие буквы неаккуратно прорисованы), на памятнике и памятной плите из серого камня — плохо. В советское время шефами были: Вишкский совхоз-техникум, Шпогская средняя школа. В документах именовалось как братское кладбище № 11, местечко Шпоги Вишкского сельсовета. Русское Общество в Латвии благодарит Андрея Юхименко за помощь в подготовке страницы. Со всеми фотографиями можно ознакомиться на странице [август 2008 года]. Надпись на памятнике: Мантан салгыы 185 сэбиэскэй буойуннар ааттара, төрөөбүт уонна өлбүт күннэрэ суруллубут. Биһиги таайбыт Говоров Павел Александрович аата 54-с киһинэн сурулла сылдьар. Чыыһылаларыттан көрдөххө угустэрэ 1944 сыл от ыйын 24-26 күннэригэр өлбүттэрэ бэлиэтэнэр. Онон сылыктаатахха бутун рота дьоно тыыннарын толук уурар улахан кыргыһыылара буолбут буолуон сөп. Буорах сыттаах суруктар… Таайым Байбал сэриигэ баран иһэн уонна сэрии толоонуттан ыыталаабыт буорах сыттаах суруктарын эбээм Александра Петровна, онтон ийэм Мария Александровна, билигин биһиги кичэллик тутан, кэриэс гынан уура сылдьабыт. Таайбыт хайдах толкуйдааҕын, төрөөбүт алааһыгар күүстээх тапталын, Ийэ дойдутугар бэриниилээҕин, чугас дьонноругар кыһамньылаах уйаҕас санаатын, сонуну-сананы сэргиир олоххо тардыһыытын барытын бу суруктар биһиэхэ кэпсииллэр, үгүһү толкуйдаталлар, элбэххэ үөрэтэллэр. Билигин бу суруктар мин иннибэр сыталлар... Илиистэрэ дэлби саһарбыт, харандааһынан суруллубут суруктар сорох сиринэн көстүбэт буолан эрэллэр... Санаабар хайдах эрэ буорах сыта кэлэр курдук... Биир-биир бу үс муннуктаах суруктары сэрэнэн арыйан ааҕыаҕыҥ... «…Биһиги Майа селотуттан 2|VI киэһэ 10 ч 50мин арҕааттан тыаллаах, наҕыл ардаҕы ортотунан ботуоҥкабытын сүкпүтүнэн сатыы Бэстээхтиир суолу батыһан киэҥ майалыын бырастыыласпыппыт... Коминтерн пароходка барыта МКР боецтара баран иһэбит. Биир да хомойбут-санаарҕаабыт киһи олох суох. Бука бары көрү-нары көҕүлүттэн тутан, киэҥ Өлүөнэ өрүс хоту уоннуу км аастах аайы тус-туһунан өҥнөөх. Быһыылаах-таһаалаах айылҕатын көрөн дьиктиргээн сэргэхсийэбит... Суругу, телеграмманы туттаххытына, мунньан ууран иһэр буолуҥ... Көрсүөххэ диэри быраһаайдарыҥ. 5/ VI 43 с.» «…Дойду үрдүнэн бүтүннүүтүнэн хабыллыбыт дьыала буоларын быһыытынан ханнык да хомолто суох. Оннук буолуохтааҕын туһунан мин эһиэхэ урут да этэр этим. Ону толорон ханнык да санааны мунчаарпакка олороргутугар уонна ыалларгытын кытта эйэлээхтик үөрэ-көтө олороргутугар, кыһанан күүс кыайарынан чиэһинэйдик үлэлииргитигэр сүбэлиибин уонна ону толороргутугар көрдөһөбүн... Оҕолор эһиги ханнык да киһини кытта судургу кыыһырбатах куолаһынан кэпсэтэр буолуҥ...» «Кэлэр кыһын бэйэҕит кыстыыр сири ханна табылларынан көрөн кыстаарын, школа чугаһыгар олордоргут оҕолор үөрэнэллэригэр ордук буолуо этэ, ону бэйэҕит билиэххит. Үчүгэйдик олоруҥ. Эчи, сурукпун сатаан ааҕаргыт да биллибэт. Ытыс үрдүгэр ууран олорон суруйабын. Пакаа. Быраһаайдарыҥ. 13/VI 43c.» «... Мин сылдьыым, здоровьем барыта үчүгэй. Оборонительнай үлэттэн бэйэм олохтоох чааспар 25/IX төннөн кэллим. Сорохтор үлэлии хааллылар... Андрей. Афоня, Коля, Ганя бары үчүгэйдик сылдьаллар...» «Арҕааҥҥы граница чугаһыгар Торопос город таһыгар кэлэн олоробун. Здоровайбын. Советскай союз тэбэр сүрэҕэ – Москваны көрөн аастым 12-13.12. Барашков, Калачев буолан үһүөн. Аара городтарга, станцияларга түһэн баһаартан ас атыылаһан аһыыбыт. Бу олоро сирбит хара, өрүһэ ириэнэх, сүүрэ олорор өрүскэ киирэн сирэйбитин суунабыт... 12/XII 43с.» «Бүгүн тохсунньу тоҕус күнүгэр дылы здоровайбын. Бэйэм дьоммуттан ахсынньы күнүгэр арахпытым. Биһиги район киһититтэн иккиэйэх сахабыт да, взводпут туһунан. Фронт инники линиятыгар ыга чугаһаан эрэбит... Мин үөрэммит специальноспар минометнай ротаҕа баарбын. Бары доруобай уонна байылыат олоххо олороргут туһугар алгыыбын. Барыгытын илиигитин ыга тутан хааллым П.А. Говоров. Никоҥҥа привет. 9/I 43 с.» «Мин здоровайбын, сылдьыы үчүгэй. Калинискай уобаласка. Фронтан икки-үс көс ыраах баарбын... Маамам,эн миэх санааҕын ханньары таттарыма, баҕар биир-икки сылынан, баҕар букатын миигинэ суох олоруоххут, дьыала иһэ хараҥа диэн саха өһүн хоһооно, ону туох да билбэт. Лиша. Эн төһө да колхоз өлэһитэ буолтуҥ иһин, ийэҕин уонна балтыларгын иитэр сүрүн баһылыгынан буоларгын умнума. Табаарыстаргытыгар уонна ыалларгытыгар, дьоҥҥутугар куруутун эйэлээх буоларгытын хаһан да умнумаҥ. Оҕолору сатанар буоллаҕына үөрэттэриҥ. Бэйэҕит ыраастык туттунуҥ уонна бэйэҕит икки ардыгытыгар эйэлээх. Көрдөөх буолуҥ. Аныгы сурукка дылы быраһаайдарыҥ. П.А. Говоров. 12/V 44 с. » Бу кэнниттэн атын сурук суох. Ол аата бүтэһик суругун суруйаахтаабыт эбит. Саһарбыт илиистээх саллаат таайбыт суруктарын сэрэнэ кичэйэн суулаан саппыйаҕа угабын. Биһиги дьиэ-кэргэн бу суруктары сыл аайы Кыайыы күнүгэр ылан ааҕабыт. Оҕолорбут салгыы история кэрэһитэ буолар таайбыт буорах сыттаах үс муннук суруктарын кичэллик тутан бэйэлэрин оҕолоругар үйэттэн үйэҕэ хаалларан иһиэхтэрэ уонна бу дьоллоох олох туһугар сырдык тыынын толук уурбут таайдарын, Говоров Павел Александрович аатын хаһан да умнуохтара суоҕа, кини курдук хорсун, күүстээх санаалаах, Ийэ дойдуларын, олоҕу таптыыр буола улаатыахтара диэн эрэнэбин. Биһиги дьиэ кэргэҥҥэ таайбыт Говоров Павел Александрович сэриигэ баран иһэн уонна сэрии толоонуттан ыыталаабыт суруктара, история тулхадыйбат кэрэһитэ буолан, кѳлүѳнэттэн кѳлүѳнэ5э бэриллэр дьиэ-кэргэн реликвията буолар. Таайбыт Байбал суруктарын хос эбэм Александра Петровна, онтон эбэм Мария Александровна кичэллик тутан уура сылдьыбыттар.