Григорьев Гаврил Николаевич

Гаврил Николаевич Григорьев – Харалыыр уола Хабырыыс 1894 с. Хара нэһилигиэр төрөөбүт, баартыйалаах. Хараҕа бастакынан ˝Прогресс˝ диэн холбоһугу тэрийбит. Биэс ыал буолан ынахтарын, сылгыларын холбоон, Үрдьэхтээххэ саҥа типовой хотону туппуттар.

Гаврил Николаевич сэрии кэмигэр 1942-1945 сс. Сталин аатынан холкуос бэрэссэдэтэлинэн үлэлээбит. Сэрии, сут дьаыллары этэҥҥэ туораппыт. ˝Харалыыр уола Гаврил Николаевич баар буолан, тыыннаах хаалбыппыт˝,- диэн кырдьаҕастар махтаналларын истээччибин. ˝Аҕата Николай Гаврильевич-Харалыыр оҕонньор сэрии кэмигэр, кэнниттэн даҕаны Мооро Күөлүттэн балыктаан, элбэх киһини аһаппыта˝, - диэн ахтааччылар. Бэрэссэдээтэлин дьаһалынан ыанньыксыт Акулина Николаевна Дмитриева сэрии, сут дьылларыгар кулуупка ˝итии аһалык˝ тэрийэн, дьону аһатан быыһаабыт. ˝Мин хараҕа суох эбэбин сиэтэн кулуупка илдьэрим˝ - диэн кэпсиирэ Семен Терентьев-Атаҕаллай. Атын сиртэн элбэх киһи кэлэн, холкуоска чилиэнинэн киирбит. Арҕаа Хаҥаластан, Тыыллыматтан, Амматтан Олейниковтар эһэлэрэ, Солдатовтар, Захаровтар уо. д. а. көһөн кэлбиттэр.

Дьиэтигэр кэлэн, махталларын хоһуйан ыллаччылар. Дьиэбит хонтуора курдук этэ. Сэрии кэнниттэн даҕаны элбэхтик кэпсэтэллэрэ, сүбэлэһэллэрэ. Хабырыыс хогуу биригэдьииринэн үлэлээбитэ, холкуоһун бааһыналарын, алаастарын ааттарын, хас биирдиилэрэ төһө иэннээхтэрин өйүгэр хатаан сылдьарын уонна үүнэн турар бурдуктан, оттон хас туонна от, бурдук кэлиэҕин барытын хараҕынан көрөн быһаарарын И.И Саввин сөҕөн кэпсиирэ. Кини Гаврил Николаевичка суруксутунан үлэлээбитэ. Биир тылы сатаан аахпат, нэһиилэ илии эрэ баттыыр киһи төһө үлэ күнүн толорбуттарын, төһөнү үлэлээбиттэрин, хас оттоммуттарын – бурдуктаммыттарын барытын өйүгэр тутара уонна холкуос үс күннээх отчуоттуур мунньаҕын ыытара.

˝Улуу Кыайыытын ордук үөрүүлээх бырааһынньык суох этэ˝ - диирэ Гаврил Николаевич кэргэнэ Мария Трофимовна Григорьева. Кини бастакы холбоһукка ыанньыксыттаабыт хоһуун үлэһит дьахатар этэ. Кэлин эпэрээссийэлэнэн баран, холкуоска кыһын бурдук ыраастыыра, сайын хортуоппуйуга үлэлиирэ. Аҕас балыстыылар Мария уонна Анисия Трофимовналар сэрии кэмигэр фроҥҥа анаан таҥас тигэллэрэ, көмүс киэргэллэри туттараллара.

Гавриллаах Мария биир оҕоломмуттара кыратыгар өлбүт. Кэлин биэс оҕону ииттибиттэр. Улахан уоллара Николай Дьокуускайдааҕы учуутал семинариятын бүтэрэн, история учууталынан үлэлээбит. 1943 сыллааҕы ыҥырыыга хабыллан, 1946 с. сэрииттэн наһыылканан кэлбит уонна ол күһүн өлбүт. Иккис уоллара Трофим СГУ-гар тутуу факультетын бүтэрэр сылыгар массыына саахалыгар өлбүтэ. Улахан кыыс Марина – медик. Иккис кыыс Катя эрдэ кэргэн тахсан барбыта, өлбүтэ. Мин – кыра кыыстарабын, олохтоох оскуолаҕа 30 сыл учууталаатым. Светлана Егоровна АРГУНОВА, педагогическай үлэ бэтэрээнэ, норуот үөрэҕириитин туйгуна.