Канаев Никита Петрович

Канаев Никита Петрович (27.09.1907—23.10.1987) — саха учуонайа, тыл үөрэҕин билимнэрин кандидата. Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.

Никита Петрович Канаев
Төрөөбүт күнэ:	27 балаҕан ыйын 1907({{padleft:1907|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})
Төрөөбүт сирэ:	Аммосовка с., Марха улууһа, Саха уобалаһа
Өлбүт күнэ:	23 алтынньы 1987({{padleft:1987|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (80 сааһыгар)
Дойдута:	Россия империята Россия империята → ССРС ССРС
Үөрэммит кыһата:	Н.Г. Чернышевскай аатынан Москватааҕы история, философия уонна литература Института
Наҕараадалара:	Орден Славы

Олоҕун олуктара

• 1907 сыллаахха балаҕан ыйын 27 күнүгэр Марха улууһун Аммосовка сэлиэнньэтигэр төрөөбүт.
• 1928—1929 сс. — Дьокуускайдааҕы Киин толоруулаах Комитет аппаратыгар үлэлээбит.
• 1932—1933 гг. — оскуола учуутала.
• 1939 с. — Н. Г. Чернышевскай аатынан Москватааҕы история, философия уонна литература Институтун бүтэрбит.
• 1939—1941 сс. — РСФСР Учпедгиз иһинэн Дьокуускайдааҕы редакциятыгар тылбаасчыт.
• 1941—1942 сс. — оскуола директора.
• бэс ыйа 1942— муус устар 1943 — Чурапчы оройуонун военкоматынан Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллыбыт. 1942 сыл балаҕан ыйыттан Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыттыбыт. Калининскай фроҥҥа сэриилэспит. 1942 сыл сэтинньитигэр улахан бааһырыыны ылбыт.
• 1943—1946 сс.— Саха АССР Наркомпрос оскуолаларга инспектора.
• 1946—1947 сс. — «Хотугу сулус» сурунаал кылаабынай редактора.
• 1947—1952 сс. — Дьокуускайдааҕы государственнай кинигэ кыһатын редактора.
• 1952—1970 сс. — младшай научнай үлэһит.
• 1967 с. — тыл үөрэҕин билимнэрин кандидатыгар «Творчество В. М. Новикова — Урастырова» тиэмэҕэ суруйбут диссертациятын көмүскээбит.
• 1970—1980 сс. — тыл, литература уонна история Институтун старшай научнай үлэһитэ.
• 1975 с. — «Литература народов СССР» хайысхаҕа старшай научнай үлэһит аата иҥэриллибит.
• 1987 сыллаахха алтынньы 23 күнүгэр өлбүт.

Канаев — литератураны ырытааччы, литература үөрэҕин чинчийээччи быһыытынан биллэр; саха литературатын историятыгар үгүс үлэни суруйбут, 86 үлэ ааптара; 20 кинигэни саха тылыгар тылбаастаабыт биллиилээх тылбаасчыт.

Сүрүн үлэлэрэ

• «Тема дружбы народов в якутской литературе» (Якутск, 1955).
• «Якутская советская литература» (М., 1963).
• «Творчество Н.Е. Мординова» (Якутск, 1964).
• «Русско-якутские литературные связи» (М., 1965).
• «Творчество В. Новикова – Урастырова» (Якутск, 1968).
• «Очерки истории якутской советской литературы» (М., 1955; Якутск, 1956; Якутск, 1970; в соавт. с Г. Эргисом и Г. Васильевым).

Наҕараадалара

• Аҕа дойду сэриитин II ст. уордьана (1985)
• Албан аат III ст. уордьана (1948)
• «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 сс.» мэтээл

Н. П. Канаев туһунан

• Коптелов А. Рец. на брошюру «Против извращения истории якутской литературы» // Сибирские огни. – 1953. – № 4. – С. 178—180.
• Клиорина И. Неусвоенный урок // Полярная звезда. – 1966. – № 3. – С.131—139. — Рец. на кн.: Н.П.Канаев. Русско-якутские литературные связи. — М., 1965.
• Тимшин А. Где тут, научная объективность? // Полярная звезда. — 1966. – №3. — С. 139—144. – Рец. на кн.: Н.П. Канаев. Русско-якутские литературные связи. — М., 1965.
• Клиорина И. Груз старых привычек... // Дружба народов. – 1967. – № 2. – С. 258—260.
• Демидов В. Сибирские огни. – 1975. – № 3. – С. 185—186. – Рец. на кн.: Н. П. Канаев. Из истории русско?якутских литературных связей советского периода. – Якутск, 1973. — 164 с.
• Татаринцева М. В единстве с литературой // Вопросы литературы. – 1986. – № 3. – С. 226—229. – Рец. на кн.: Канаев Н.П. Зарождение и становление литературной критики в Якутии 1925—1940 гг. – Якутск, 1984. – 100 с.
• Сыромятников Г. С. Литературно-художественная критика в Якутии (1939—1975 гг.). – Якутск, 1990. – С. 57, 72, 79, 99, 105, 110, 146, 150, 170, 234, 266, 267, 270, 272, 273, 275.

Сигэлэр

• Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.