Кузнецов Григорий Дмитриевич
Кузнецов Григорий Дмитриевич (18.06.1911, Шевелёво д. — 06.1953) Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1944).
| Кузнецов Григорий Дмитриевич | ||||||||
 | ||||||||
| Төрөөбүт күнэ |
5 бэс ыйын (18 бэс ыйын) 1911 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Төрөөбүт сирэ |
Шевелёво д.[1] | |||||||
| Өлбүт күнэ | ||||||||
| Сулууспалаабыт дойдута | ||||||||
| Сулууспалаабыт сыллара |
1937—1945 | |||||||
| Солото |
Старший сержант  | |||||||
| Кыргыһыылар/сэриилэр | ||||||||
| Наҕараадалара |
| |||||||
Олоҕун олуктара
уларыт1911 сыллаахха бэс ыйын 5 (бэс ыйын 18) күнүгэр Шевелёво дэриэбинэҕэ[1] бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Омугунан нуучча.
Оскуоланы бүтэрээт, Саха Сиригэр кэлбит. Незаметный[2] бүһүөлэккэ көмүс хостуур рудникка үлэлээбит. 1937 сыллаахха Кыһыл Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Сулууспа кэннэ Алдаҥҥа төннүбүт.
1942 сыллаахха Алдан оройуонун военкоматынан иккиһин Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. 1942 сыл балаҕан ыйыттан Сталинградскай, Соҕуруулуу-Арҕаа, 3-с Украинскай фроннарга сэриилэспит.
Бастакы бойобуой сүрэхтэниини Сталинград аннынааҕы кыргыһыыга ылбыт. Бааһырыы ылбыт, «Хорсунун иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт.
1943 сыллаахха, сайыҥҥы кимэн киирээһин кэмигэр, Кузнецов дьоһун өстөөҕү туппутун иһин иккис «Хорсунун иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт.
Украинаны босхолооһун кыргыһыыларыгар хорсуна быһыыта бэлиэтэммит. 1944 сыл кулун тутар 3 күнүгэр взвод хамандыыра гвардия старшай сержана Григорий Кузнецов Ингулец өрүс туорааһынын Зелёное бөһүөлэк аттынан (Днепропетровскай уобалас, Криворожскай оройуон) табыгастаахтык тэрийбит. Разведчиктар биэрэккэ өстөөх тирэх пууннарыгар кимэн киирэн, өстөөх пулемётун, гранатомётун, 16 саллаатын кыдыйбыттар. Кузнецов тус бэйэтэ пулемёт расчётун эспит. Салгыы тимир суолга өстөөх эшелоннарын сырыытыгар, өстөөх бөҕөргөтүүлэригэр мэһэйдэри оҥорбуттар. Өстөөх уотун бэйэлэригэр сээбэҥнэтэн, кыһыллар роталара Зелёное диэн бөһүөлэги ылалларыгар толук буолбуттар. Кузнецов сатабыллаахтык маневрдаан ниэмэстэр иккис тирэх пууннарыгар кимэн киирбит, өстөөх 20 саллаатын уонна офицерын суох гыммыт, 6 ниэмэһи билиэн ылбыт.[3]
ССРС Үрдүкү Сүбэтин Президиумун 1944 сыл бэс ыйын 3 күнүнээҕи Ыйааҕынан байыаннай сорудахтары көрдөрүүлээхтик толоруутун уонна өстөөхтөрү кытта кыргыһыыларга хорсун, геройдуу быһыытын иһин гвардия старшай сержаныгар Кузнецов Григорий Дмитриевичка Сэбиэскэй Сойуус Геройун аата иҥэриллибитэ.
Герой, салгыы сэриилэһэн, Белоруссия, Польша босхолооһуннарыгар кыттыбыт. Кыайыы Күнүн Берлиҥҥа көрсүбүт.
Сэрии бүтэн, 1945 сыллаахха дойдутугар Ивановскай уобаласка төннүбүт. 1951 сыллаахха Донбасска көһөн, шахтаҕа үлэлээбит. 1953 сыллаахха бэс ыйыгар шахтаҕа, оһолго түбэһэн, өлбүт.
Наҕараадалара
уларыт- «Кыһыл көмүс Сулус» мэтээл (№ 3448) (03.06.1944)[3]
- Ленин уордьана (03.06.1944)
- Аҕа дойду сэриитин II ст. уордьана (14.08.1944)[4]
- Кыһыл Сулус уордьана (25.05.1944)[5]
- «Хорсунун иһин» мэтээл (07.09.1943)[6]
- «Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээл (07.07.1943)[7]
- «Сталинград көмүскэлин иһин» мэтээл
Аатын үйэтитии
уларыт- Герой аата Сокольское бөһүөлэккэ, Иваново куоракка өйдөбүнньүктэргэ суруллубута.
- Герой аатынан Алдан уулуссата ааттаммыт.
Быһаарыылар
уларыт- ↑ 1,0 1,1 Билигиҥҥинэн Нижегородскай уобалас, Сокольскай оройуон (1998 сылга дылы — Ивановскай уобалас).
- ↑ 1939 сылтан — Алдан куорат.
- ↑ 3,0 3,1 Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
- ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
Сигэлэр
уларыт
Кузнецов Григорий Дмитриевич. Cитим-сир «Герои Страны».