Көтөр тумуута
Көтөр тумуута (лат. Grippus avium) — сытыы сыстыганнаах көтөрдөр вирус ыарыылара. Ас буһарар, тыынар систиэмэлэр таарыллаллар, элбэх өлүүлээхтик барар. Вирус антигенын барыллара элбэх буолан уонна вирулентноһа үрдүк буолан элбэх хоромньуну аҕалар кутталлаах ыарыыларга киирэр. Вирус штаамыттан тутулуктаах ыалдьыбыт көтөрдөр 10-тан 100 бырыһыаннара өлөр. Тарҕатааччылар - саас-күһүн көһөр көтөрдөр, үксүн кустар. Хаҥыл көтөрдөр дьиэ көтөрдөрүнээҕэр тулуйумтуо буолаллар. Аан бастаан вируһу Италияҕа сүүстэн тахса сыллааҕыта (1878 ) булбуттара.
H5N1
уларыт
H5N1 - Тумуу вируһун А подтиибын көрүҥэ. Киһи көтөртөн сыстан ыалдьар. ВОЗ ааҕарынан бу вирус киһиттэн киһиэхэ сыстар кыахтаннаҕына улахан хоромньуну аҕалыан сөп.