Сахалары геноцидтааһын кэмнэрэ
Сахалары геноцидтааһын (нууч. геноцид якутского народа, ааҥл. genocide of the Yakut people), Саха Сирин историятыгар араас кэмнэргэ буолан ааспыт түбэлтэлэр, элбэх киһи өлүүлээх:
- Саха Сирэ уонна Арассыыйа сэриитэ кэмигэр буолбут түбэлтэлэр. 100-150 тыыһынча саха өлбүт буолуон сөп.
- Аччыктааһын кэмэ (нууч. Якутский голодомор) — Иосиф Сталин Украинаны уонна Саха Сирин утары тэрийбит политиката. Быһа холоон Саха Сиригэр 40 тыыһынча саха өлбүтэ. Устунан итиннэ сыһыаннаах Чурапчы көһүүтэ.
- Чурапчы көһүүтэ — Чурапчылары күүстэринэн Хоту улуустарга көһөрүү. Быһа холоон 17 тыыһынча саха өлбүт.
Ону таһынан Иккис Аан Дойду сэриитигэр немецтэр сахалары өлөрөллөрө киириэн сөп. Быһа холоон сэриигэ 190 тыыһынча саха өлбүт буолуон сөп. Быраһыанынан аахтахха атын омуктартан саамай элбэх сүтүктээх буолар.