Саха Өрөспүүбүлүкэтин Национальнай архыыба
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Национальнай архыыба (нууч. Национальный архив Республики Саха (Якутия)) — Саха Өрөспүүбүлүкэтин суолталаах докумуоннарын харайар судаарыстыба тэрилтэтэ.
Саха уобаластааҕы архыып управлениетын уонна Саха сирин уокуруктарын архыыптарын докумуоннарыгар олоҕуран 1920 сыллаахха ахсынньы 22 күнүгэр Саха Күбүөрүнэтин архыыбын быһыытынан тэриллибитэ[1].
1923 сыллаахха Саха АССР үөскээбитин кэннэ Киин судаарыстыбаннай архыып (ЦГА ЯАССР) диэн ааттаммыта. 1939 с. САССР НКВД-тыгар бас бэринэр буолбута. 1962 с. САССР Миниистирдэрин Сэбиэтигэр бэриллибитэ. 1991 сыллаахха атырдьах ыйын 23 күнүгэр РСФСР бэрэсидьиэнин уурааҕынан Хомуньуус баартыйа үлэтэ тохтотуллубута, онон ситимнээн Саха ССР миниистирдэрин сэбиэтэ баартыйа архыыбын Киин архыыпка сыһыарбыта.
1993 с. өрөспүүбүлүкэ архыыба Национальнай диэн статустаммыта. 1995 с. балаҕан ыйын 12 күнүнээҕи Архыып дьыалатын судаарыстыба өйөөһүнүн туһунан" СӨ бырабыыталыстыбатын уурааҕынан Национальнай архыып өрөспүүбүлүкэ норуоттарын култууратын ураты сыаналаах эбийиэктэрин ахсааннарыгар киллэриллибитэ.
2019 сыл тохсунньу 1 күнүнээҕи туругунан Национальнай архыыпка 3 тыһ. 668 архыып пуондата харалла сытар, араас носительга харалла сытар дьыала ахсаана 1377484. Докумуоннар 16 араас омук тылынан суруллубуттар. Архыып 167 тэрилтэттэн дьыала хомуйар. 36 федеральнай тэрилтэни кытта сөбүлэҥ түһэрсиллибит. Хаартыска пуондатыгар 13799 фотодокумуон харалла сытар[1].
Быһаарыылар уларыт
- ↑ 1,0 1,1 Румянцев П.В. Национальный архив РС(Я). 100 лет со дня создания // Якутия - 2020. Календарь знаменательных и памятных дат. — Якутск: Бичик, 2020. — С. 157-160. — 176 с. — ISBN 978-5-7696-5756-6