Талант
Талаант, талаан (был.-гириэк. τάλαντον, лат. talentum) — былыргы Европаҕа, Переднэй Азияҕа уонна Хотугу Африкаҕа туттулла сылдьыбыт ыйааһын уонна харчы кээмэйэ. Рим империятыгар талаант толору уулаах биир халыыпка сөп түбэһэр (стандартка) амфораҕа тэҥ эбит, билиҥҥи кэмҥэ сөп түбэһэр сабардама 26,027 лиитэрэ[1].
Былыргы Греция ыйааһыннарын кээмэйэдэригэр талаант ордук ыарахан кээмэй эбит (быһа эттэххэ ити тыл τάλαντον ыйааһын диэн тылбаастанар, кэлин таһаҕас диэҥҥэ кубулуйбут). Гомер саҕаттан биллэр эбит. Метрологтар быһаарбыттарынан талант ыйааһына сэмииттэр шекеллэригэр (сикль, сикля) тэҥ эбит, чуолаан эттэххэ 16,8 кг Вавилон ыарахан кыһыл көмүс шекелигэр. Таланы буруус курдук көмүстэн кутан оҥороллор эбит. Ол саҕана 8,4 киилэлээх өссө талант аҥара диэн кээмэй эргиэҥҥэ биллэр эбит.
Гириэктэр талааннарын төрүтэ боруонса хахай формалаах Вавилон талаана эбит. Ыарахан талант, ыйааһына 60,4 кг, чэпчэки ыраахтааҕы талаана икки төгүл чэпчэки эбит.
Үрүҥ көмүс харчы сыаната биир кыһыл көмүс маньыат ыйааһына 10 үрүҥ көмүскэ тэҥ диэн эбит. Ол гынан баран кыһыл көмүс ыараханынан сибээстээн ордук 1:13 1/3 сыһыана көстөр эбит. Ыйааһынан ыраахтааҕы талант 60 ыраахтааҕы минаҕа, эбэтэр 72 көмүс минатыгар, эбэтэр 54 үрүҥ көмүс минатыгар тэҥ эбит. Аныгы кээмэйинэн ыарахан көмүс талаант ыйааһына 50,4 кг эбит, ыарахан үрүҥ көмүс талаант — 67,2 кг, чэпчэки талааннар икки төгүл чэпчэки эбиттэр.