Фламинго

Фламинго (лат. Phoenicoperus) - фламингообразнайдар кэргэннэригэр киирэр көтөрдөр бөлөхтөрө.

Тас көрүҥ

Фламинго уһун атахтаах, имигэс моонньуттан, тириитэ кылбаҥныыр. Кинилэр ураты уратыларынан тумус туттар тэрилэ, ол көмөтүнэн ууттан эбэтэр биитэр суураллан бултууллара буолар. Атах тарбахтара уулла сылдьар перонканан ситимнээхтэр. Тэтэркэй эбэтэр кыһыл кыраасканан ас-үөлү ылар кыһыл веществолары эбэллэр. Фламинго зоопаркаларыгар операция ураты көрүҥүн сүтэрбэт, аһыыр аһыгар араас ис хоһоонноох хартыыналар эбиллэллэр: кытаанах моркуоп, минньигэс бүөк уонна, кылаабынайа, бытархай ракообразнайдар.

Олорор сир

Фламинго Африкаҕа, Кавказка (Азербайджан), Соҕуруулуу-Илин уонна Киин Азия, ону тэҥэ Соҕуруу уонна Киин Америкаҕа тарҕаммыта.

Тэтэркэй эбэтэр көннөрү, фламинго холуонньалара Испания соҕуруу өттүгэр, Францияҕа уонна Сардинияҕа бааллар. Бу ыал саамай бөдөҥ уонна тарҕаммыт көрүҥэ. Кини үүнүүтэ 130 см тиийэр уонна эргэ олох бары континеннарыгар көстөр.

Фламинго кыра күөллэр кытылларынан эбэтэр лааҕырдарынан улахан холуонньаларга олороллор. Көс- холуонньа холуонньата сотору- сотору сүүһүнэн тыһыынча уратыны ааҕаллар. Ол эрээри браконьердааһын уонна уйулҕаны урусхаллааһын аан дойду популяциятын сарбыйыыга тириэртэ. Фламинганы илдьэ бараллар, сүрүннээн, олохторун олохсуйаллар, хотугу популяциялары Роза фламинг көппөттөр.

Ол эрээри, кыыл- сүөл атын да көрүҥнэрэ эрэ тыыннаах хаалар айылҕалаах усулуобуйалаах буолуон сөп. Холобур, наһаа туустаах эбэтэр щелочнай күөллэргэ көрсүһэллэр. Бу улахан туустаах күөллэргэ (Артемия курдук), үрдүк сололоох туустан балыгы олорботтор. Ракалар фламинг сүрүн аһа буолаллар. Ордук үрдүк күөллэргэ эмиэ көрсүөхтэрин сөп. Ону таһынан олус улахан температураны таһаара сатыыллар.

Иилиир- саҕалыыр эйгэтин усулуобуйатыгар быһыт тириитэ кыччыыр. Тулалыыр эйгэҕэ патогеннай микробильмнар сайдаллар, оннооҕор тириини тыытар кыах үөскүүр. Көтөрдөр аһыыр сирдэриттэн чугас ыраас ууларга, утахтарга, туус суунарга аналлаах.

Аһааһын

Фламинго аһа кыра ракообразнай, личностар, чиэрбэлэр, моллюскалар уонна уулаах сирдэр диэн буолар. Кинилэр тэтэркэй өҥүнэн кыракый кыһыл үрэхтэртэн буолар, онно каротинид баар[3]. Кинилэр бултааһын хас да көрүҥэ эрэ идэтийэллэр, ол иһин кинилэргэ көмөлөһөр клюс формаларын харахтаабаттар. Сүөһү аһылыгын көрдөөн, Үөһээ Бүлүүттэн Аллараа баар курдук. Үөһээ Бүлүүгэ төбөтүн тутан олорор, ордук баай планкалаах. Айахпар уу киирэн, тумсун сабан баран, көтөр аал баһыгар турар цедилка нөҥүө ууну анньар, оттон ас-үөл барыта сабыллар. Ас- үөл бары түһүмэҕэ олус түргэнник салҕанар.

Фламинг айылҕалаах өстөөхтөрүнэн сэбирдэхтэр, бөрөлөр, шакаллар уонна улахан көтөр кынаттаах адьырҕа адьырҕа, Орлан уонна сокололар буолаллар, үксүн колониялары кытта кэккэлэһэ олороллор. Сороҕор атын сиэмэх дьон эмиэ саба түһэллэр.

Ууһааһын

Биитэр бииртэн үстүү (үксүгэр биир) улахан сымыыт киирэр. Фламингра үрдүк (60 см диэри) эбэтэр кирдээх, ракушкалаах мас уорҕаларыттан үүнэр. Чыычаахтар үчүгэй сайдыылаах, көхтөөх буолан, аҕыйах хонон баран уйатын хааллараллар. Төрөппүттэр эдэр чыычаахтары үүтүнэн аһаталлар, маннык кыраасканы тоҕо сүөгэйдииллэрий[4]. Бу ас улахан көтөр аһылыгар уонна үүтүнэн иитээччилэргэ анал тимирдэринэн бэриллэр. Кини көтөрдөрө икки ый устата аһылыктаналлар, оттон оҕолор тумсун үүнэн тахсыар диэри, бэйэлэрэ ууну фильтрдуур кыахтарыгар кубулуйаллар. Икки аҥар ыйдаах эдэр дьон улахан көтөр кынаттарыгар тиийэллэр.

Биир атах туруута

Биир атахха туруу фламинг, артыыстар уонна да атын уһун көтөрдөр тыалга сылааһы сүтэриини муҥутуурдук аччатаары туһаналлар[5]. Бу сүтүк ньууругар кыра кээмэйдээх ньууругар сөп түбэһэр, онон көтөрдөр атахтарын сиэрин- туомун үчүгэйдик туспа операциялаан, атахтарын сиигинэн тутарга холоноллор.

Икки өттүттэн сүрдээх табыгаһа суох уонна ыарахан позициялаах курдук, фламинтан букатын да кыһамматтар. Анал физиологическай оҥоһук-атах буккуллан, быччыҥнара да үрдүнэн уунумтуо буолар.

Хатан хаалбыт буоллаҕына, лабаалартан охтон түһэрбэт. Чыычаах лабаатын тэбэн баран, садка кэлэн атахтарын токурутан, иҥиирдэрин тоҥсуйан, атахтарын тарбахтарын токурутан, лабаатын ыга тутан тураллар.

Классификация

Норуоттар икки ардыларынааҕы орнитологтар союзтара фламинга үс аныгы көрүҥ үөскүүр

Аныгы көрүҥнэр
Научнай аата	Нуучча аата	Ойуулааһын	Тарҕаныыта
Phoenicopterus ruber Linnaeus, 1758	Красный фламинго	Уһуна-120-145 см, маассата — 2100-4100 г, кынаттарын далааһына — 140-165 см.	Киин уонна Соҕуруу Америкаҕа, Галапагос арыыларыгар уонна Кариб байҕалын арыыларыгар олороллор.
Phoenicopterus roseus Pallas, 1811	Розовый фламинго	Уһуна-120-145 см, маассата — 2100-4100 г, кынаттарын далааһына — 140-165 см.	Африкаҕа, соҕуруулуу- арҕаа уонна Евразия соҕуруу өттүгэр олохсуйар.
Phoenicopterus chilensis Molina, 1782	Чилийский фламинго	Уопсай уһуна-105 см, маассата — 1720-2500 г	Соҕуруу Америкаҕа Перу- гар, Бразилияҕа, Урусхайга уонна Аргентинаҕа диэри олохсуйар.

Быһаарыылар

1. Бёме Р. Л., Флинт В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Птицы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский / Под общ. ред. акад. В. Е. Соколова. — М.: Русский язык, РУССО, 1994. — С. 29. — 2030 экз. — ISBN 5-200-00643-0.
2. ↑ Перейти обратно:^{1 2 3} Gill F., Donsker D. & Rasmussen P. (Eds.): Grebes, flamingos (англ.). IOC World Bird List (v10.2) (25 July 2020). doi:10.14344/IOC.ML.10.2. Дата обращения: 28 июля 2020.
3. ↑ Hill, G. E.; R. Montgomerie, C. Y. Inouye and J. Dale. Influence of Dietary Carotenoids on Plasma and Plumage Colour in the House Finch: Intra- and Intersexual Variation (англ.) // Functional Ecology : journal. — British Ecological Society, 1994. — June (vol. 8, no. 3). — P. 343—350. — doi:10.2307/2389827.
4. ↑ Ann M Ward, Amy Hunt, Mike Maslanka, Chris Brown. Nutrient Composition Of American Flamingo Crop Milk (англ.) // Proceedings of the AZA Nutrition Advisory Group 4th Conference on Zoo and Wildlife Nutrition : Конференция. — 2001. — P. 187—193.
5. ↑ Walker, Matt. Why flamingoes stand on one leg, BBC News (13 августа 2009). Дата обращения 9 декабря 2009.

Литература

• Всё о птицах / Под ред. Шаронова А. — СПб.: ООО «СЗКЭО», 2007. — С. 166. — 176 с. — ISBN 978-5-9603-0075-9.
• Отряд Фламинго (Phoenicopteri) // Жизнь животных. В 6 т. / гл. ред. Л. А. Зенкевич. — 1‑е изд. — М. : Просвещение, 1970. — Т. 5 : Птицы / под ред. Н. А. Гладкова, А. В. Михеева. — 611 с. : ил. — 300 000 экз.