Антонов Николай Климович
Антонов Николай Климович (27.12.1919—04.01.2002) — филология билимин дуоктара, биллиилээх тюрколог, профессор, норуоттар ыккардыларынааҕы Академия академика, Саха АССР билимин үтүөлээх үлэһитэ. Саха литэрэтиирэлии тылын, суругун-бичигин, эпос тылын-өһүн үөрэппитэ, түүр омуктарын этнографияларыгар, тыллар бэйэ-бэйэлэригэр сабыдыалларыгар, оскуолаҕа саха тылын үөрэтиигэ уонна омук демографиятыгар үлэлэрдээх[1].
Олоҕун олуктара
уларыт- 1919 сыллаахха ахсынньы 27 күнүгэр Саха уобалаһын Ньурба улууһугар Антоновка нэһилиэккэ төрөөбүтэ.
1929-1934 сс. Куочай оскуолатыгар үөрэммит. 1935-1938 сс. Дьокуускайдааҕы биэлсэр-акушер оскуолатыгар үөрэммит. 1938 сылтан 1939 сыл атырдьах ыйыгар диэри Уус Алдан улууһугар биэксэллээбит.
- 1939 с. — Дьокуускайдааҕы педагогическай институтка туттарсан, үөрэҕин саҕалыыр.
- 1942 сыл кулун тутар 6 күнүгэр Кыһыл аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. 1942—1945 сс. — Забайкальскай байыаннай уокурукка младшай лейтенант сыбааннньалаах биэлсэрдиир. 1945 с. олунньутуттан 1946 сыл тохсунньутугар диэри генеарл-полковник Иса Плиев хамаандалыыр 59-с кавалерия дивизиятыгар старшай военфельдшердиир. 1946 сыл тохсунньутуттан тохсунньутугар диэри 36-с армыйа штаабыгар старшай военфельдшер. Бу чаас састаабыгар дьоппуоннары кытта сэриигэ кыттар. Жэхэ куораты ылыы иһин Үрдүкү главнокамомандующай махтал суругунан бэлиэтэммит. 1946 сыл балаҕан ыйыгар демобилизицияламмыт уонна төрдүс кууруска салгыы үөрэммит.
- 1947 с. — Дьокуускайдааҕы педагогическай институт тылга уонна литератураҕа факультетын бүтэрбитэ.
- 1947—1948 сс. — НИИ ЯЛИ младшай научнай үлэһитэ.
- 1948—1951 сс. — ССРС НА СС Саха филиалын аспирана.
- 1953 с. — филологическай билим кандидатыгар «Именное словообразование в Якутском языке» тиэмэҕэ суруйбут диссертациятын ситиһиилээхтик көмүскүүр.
- 1962—1963 сс. — Саха государственнай университет историко-филологическай факультетын саха тылыгар уонна литературатыгар кафедратын сэбиэдиссэйэ, доцент, профессор.
- 1964 с. — Саха государственнай университетын доцена.
- 1973 с. — Алматы куоракка филология билими дуоктарыгар «Исследования по исторической лексике якутского языка» тиэмэҕэ диссэртээссийэтин ситиһиилээхтик көмүскүүр.
- 1976 с. — Саха государственнай университетын профессора.
1974 с. Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ ааты иҥэрбиттэр.
- 2002 сыллаахха тохсунньу 4 күнүгэр олохтон туораабыта.
Н. К. Антонов — биллиилээх тюрколог, саха тылын историческай лексикатыгар специалист. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннэхтик кыттыбытын иһин Аҕа дойду сэриитин иккис степеннээх орденынан, бойобуой мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
Аатын үйэтитии
уларытДьокуускайга кини олорбут Ленин проспегын 44 нүөмэрдээх дьиэтигэр өйдөбүнньүк хаптаһын ыйаммыта (2019 сыл бэс ыйын 13 күнүнээҕи Дьокуускай дууматын быһаарыытынан). Эмиэ ол сыл муус устар 17 күнүнээҕи куорат дууматын быһаарыытынан Автодорожнай уокурукка баар уулусса кини аатын сүкпүтэ.
Сүрүн үлэлэрэ
уларыт- «Лексика современного якутского языка». Учебное пособие. (Якутск, 1967).
- «Саха билиҥҥи тылын лексиката» (Якутск, 1976).
- Учебное пособие «Былыргы тюрк тыла: VI—VIII үйэлэр». Древнетюркский язык VI—VIII вв. (Дьокуускай, 1970).
- «Материалы по исторической лексике якутского языка» (Якутск, 1971), монография.
- Хайдах элбиибит : (ыстатыйалар) / Н.К. Антонов. - Дьокуускай : Кудук, 2000. - 80 с. : фот.
Сигэлэр
уларыт- Биобиблиографический справочник Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 4 күнүгэр.
- ↑ С.Д. Егинова. Отделение якутского языка и литературы // Г.Г. Филиппов и соавторы Факультет якутской филологии и культуры (1992-2010). — 2011. — С. 21-22. — ISBN 978-5-7513-1422-4.