Дьокуускай
Дьокуускай (eng. Yakútsk) портовай куорат, Туймаада хочотугар баар, Саха Сирэ киин куората. г.о город Якутск киинэ.
| Дьокуускай (ааҥл.) Дьокуускай (Саха тыла) Якутск (Нучча тыла) Yakutsk (Ааҥыл тыла) | |
|---|---|
 М. К. Аммосов аатынан Хоту-Илиҥҥи федеральнай университет, КФЕН. | |
 Дьокуускай өрүс үрдүгэр турар сирэ | |
| Coordinates 000) 63°02′ с. ш. 129°44′ в. д. / 63.033° с. ш. 129.733° в. д. (G) (O)Координаталара: 000) 63°02′ с. ш. 129°44′ в. д. / 63.033° с. ш. 129.733° в. д. (G) (O) | |
| Coat of Arms | Flag |
_2012.jpg) |  |
| Куорат Күнэ: Балаҕан ыйын иккис өрөбүлэ | |
| Дьаһалта ыстаатыhа | |
| Федерал субъект In jurisdiction of Киин куорат of |
Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ |
| Local self-government | |
| Charter | Charter of Yakutsk |
| Municipal status | Куорат уокуруга |
| Ил Дархан | Евгений Николаевич Григорьев |
| Representative Body | Уокурук Сүбэтэ |
| Иэн | |
| Иэнэ | 121,93 km² (47,1 sq mi) |
| Олохтоохторо | |
| 2002 Census - Rank - Чиҥэ |
355 000 inhabitants 89с 2911,5/km² (7540,8/sq mi) |
| Устуоруйата | |
| Тутуллубута | Балаҕан ыйын 25, 1632 |
| Атын информация | |
| Почта кода | 677xxx |
| Телефон кода | +7 4112 |
| Официал ситим-сирэ | |
| http://www.yakutsk-city.ru/ | |
Тордус куорат Ыраах-Илинни Федеральнай округка нэhилиэнньэнэн улахан куораттардан. hаамай улахан куораттардан, элбэх сыллаах тонууга турар куорат.
hаамай улахан куорат Саха Сиригэр. Дьокуускай hаамай тургэнник улаата турар куораттарга киирсэр
Устуоруйата Уларыт
1632 сыллаахха Бекетов баһылыктаах нуучча хаhаахтара Өлүөнэ кытылыгар, билиҥҥи Уус-Алдан сиригэр бастаан остуруок туппуттар. Онтон нуучча хаһаахтарын тойоно Иван Галкин Өлүөнэ остуруогун халаан уута ылара бэрдин иһин, Өйүк баай хонуутугар (эбэтэр лог диэни луг диэн сыыһа суруйбут буоллахтарына - аппатыгар) өрүс уҥуор куорат билиҥҥи турар сиригэр көһөрбүтэ.
Өлүөнэ кыраайын (Ленский край) киинин быһыытынан бастаан Өлүөнэ остуруога дэнэр этэ. 1638 сыллаахха Саха Сирин Енисей уеһыттан арааран Саха уеһа оҥороллоругар киин остуруок буолбута.
1680 сыллаахха саҕаламмыт реформа кэмигэр 1681 сыллаахха остуруокка Приклонскай бойобуода кэлэр, кини сүрүн соруга - остуруогу куоракка кубулутуу. Куораты тутуу от ыйын 24 күнүгэр 1682 сыллаахха саҕаламмыт. 3600 саһаан кыбадыраат иэннээх сири 3,5 миэтэрэ кэриҥэ үрдүктээх күрүө туттарар. Бу эркиҥҥэ 8 баасына туттарар. Куорат городничайынан Семен Иванович Епишев диэн киһи ананар.
Тохсунньу 10 күнүгэр 1696 сыллаахха Сибиирдээҕи бирикээс Саха уеһын уонна куоратын чертежтарын оҥорорго ыйаах таһаарар. Онтон нөҥүө сылыгар тохсунньу 31 күнүгэр үрүҥ көмүс бэчээти оҥотторон ыытар. Бу кэмтэн ыла остуруок бүтэһиктээхтик куорат аатын сүгэр[1].
Килиимэтэ Уларыт
Салгын тэмпэрэтиирэтин орто кээмэйэ (2012 сыл)[2].
| Салгын тэмпэрэтиирэтин орто кээмэйэ | ||||||||||||
| Тохсунньу | Олунньу | Кулун тутар | Муус устар | Ыам ыйа | Бэс ыйа | От ыйа | Атырдьах | Балаҕан | Алтынньы | Сэтинньи | Ахсынньы | Сыл |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -26 °C | -27.4 °C | -17.5 °C | 1.0 °C | 11.3 °C | 20.3 °C | 21.9 °C | 18 °C | 9.5 °C | -2.2 °C | -19 °C | -29.0 °C | °C |
Демография Уларыт
Дьокуускай куоракка — 355000 киьи(2021 сыл) олорор.
Бу куоракка элбэх норуот олорор. Сахалар, нууччалар уонна да атыттар.
Дьокуускай куорат тургэнник улаата турар куорат.
Омуктар ахсааннара (нелегаллары аахпакка туран) Уларыт
 |
Бу салааҕа төрүттэргэ сигэниитэ тиийбэт. Суруллубут тургутуллар кыахтаах буолуохтаах, өскө ол сатаммат буоллаҕына, кырдьыга саарбаҕаланыан уонна онтон сылтаан сотуллуон сөп.
Эн итэҕэтиилээх төрүттэргэ сигэ эбэн бу ыстатыйаны көннөрүөххүн сөп. |
Өссө маны көр Уларыт
Испииhэккэ 10-тан тахса тыhыынча ахсааннаах омуктар.
- Нууччалар - 143 тыh.
- Сахалар - 142 тыh.
- Украинецтар - 32 тыh.
- Кытайдар - 25 тыh.
- Узбектар - 21 тыh.
- Татаардар - 12 тыh.
- Башкирдар (башкорт) - 11,9 тыh.
- Кэриэйдэр - 10,3 тыh.
- Эрмээннэр - 10,2 тыh.
- Белорустар - 10,2 тыh.
- Таджиктар - 10 тыh.
Дьокуускай Ытык олохтоохторо Уларыт
Дьокуускайга төрөөбүт биллэр дьон Уларыт
Чулуу мэйии бараштар - слэйдар вайбтар уонна чиллар
Доҕордуу куораттар Уларыт
Үөрэҕирии Уларыт
Фотогалерея Уларыт
-
Былыргы Дьокуускай.
Воеводскай канцелярия -
Дьокуускай. Острог
-
XIX үйэ. Дьокуускайдааҕы духовнай сэминээрийэ
-
XIX үйэ. Дьокуускайдааҕы духовнай сэминээрийэ
-
Дьокуускай. Ярославскай уулуссатын 45 №-рэ. Арассыыйа култууратын памятнига (1400042000)
-
«Өрөгөй» спорт уораҕайа
-
Саха сыырката
-
Саха тыйаатыра
-
Нуучча-Азия баанын дьиэтэ. Кэннигэр остуруок биир баасыната уонна Комдрагмет дьиэтэ көстөллөр
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Быһаарыылар Уларыт
- ↑ Дьокуускай хаһан куорат дэммитэй? А.Павлов-Дабыл, Кэскил хаһыат, 2.10.2012
- ↑ Погода и Климат:Климат Якутска
Сигэлэр Уларыт
Дьокуускай куорат уокурук дьаһалататын официал ситим-сирэ
.svg)
