Бабушкин Иван Васильевич
Бабушкин Иван Васильевич — нуучча идэтийбит өрөбөлүссүйүнүөрэ.
| Бабушкин Иван Васильевич | |
|---|---|
 Иван Васильевич Бабушкин | |
| Төрөөбүтэ |
Тохсунньу 3 1873 Вологда губернията, Россия |
| Өлбүтэ |
Тохсунньу 18 1906 (сааhыгар 33) Мысовая станцията, Россия |
Эдэр сааһа
уларытИ. В. Бабушкин Вологда губерниятыгар Тотьма уеһын Леденгскэй сэлиэнньэтигэр 1873 сыллаахха тохсунньу 15 (урукку истиилинэн тохсунньу 3) күнүгэр бааҺынай кэргэнигэр төрөөбүтэ. Эдэр сааһыттан ыраахтааҕы былааһын утары охсуһар революционнай хамсааһыҥҥа кыттыбыта. И. В. Бабушкин 1985 сылтан петербурдааҕы үлэһит кылааһы батталтан болхолуур иһин хамсааһын көхтөөх кыттыылааҕа. Кини политическай хамсааһыҥҥа кыттарыгар В. И. Ленин сабыдыала улахан. И. В. Бабушкин Ленин олохтообут Кыым «Искра» хаһыатын үлэһитэ этэ.
Сүрүн үлэтэ
уларыт1900 с. сайынытан Бабушкин Смоленскай, Полоцкай, Покров, Орехово-Зуево курдук улахан промышленнай куораттарга кистэлэҥ революционнай үлэни ыытар уонна Кыым «Искра» хаһыаты тарҕатыынан дьарыктанар.
1903 сыллаахха сэтинньи 23 күнүгэр Бабушкины Илин Сибииргэ ыыталлар. Онно тиийэн Шубенко диэн сымыйа фамилиянан Кыым «Искра» хаһыат тарҕатааччанан үлэлии сырыттаҕына тутан ылан хаайаллар. Ахсынньы 25 күнүгэр Иван Васильевиһы Дьокуускайга аҕалаллар уонна Верхоянскай уокурукка көскө ыытарга аныыллар. Саха сиригэр көскө сытар Бабушкин революционер, большевик быһыытынан батталы утары охсуһара, уонна 1904 сыллаахха «романовецтары» өйүүрүн туһунан бырачыас таһаарбыта. И. В. Бабушкин тэрээһининэн верхоянскайдааҕы политсыылынайдар олохторун тупсарар туһунан туруорсубуттара. 1904 сыллааҕы атырдьах ыйын 11 күнүгэр ыраахтааҕы нэһилиэнньигэ төрөөбүтүнэн сибээстээн тахсыбыт амнистияны политсыыльнайдар утарбыттара, кинилэр истэригэр Бабушкин эмиэ баара. 1905 с. алтынньы 21 күнүгэр политсыыльнайдары барыларын амнистиялаабыттара, Дьокуускай куораттан баралларын туруорсан араас миитиннэри, демонстрациялары тэрийбиттэрэ, онтон сылтаан губернатор кинилэр туруорсууларын ылыммыта уонна сэтинньигэ Дьокуускайтан 36 киһи барбыта.
Ити ый бүтүүтэ Бабушкин Иркутскайга кэлэр уонна онно үлэлии хаалар «Сибииргэ үлэ күөстүү оргуйар онон Бабушкин курдук дьон онно наадалар диир» — В. И. Ленин. Саҥа сиргэ кэлэн баран кини РСДРП састаабыгар киирэр уонна ол сыл партия сорудаҕынан Чита куоракка баар большевиктары кытта сибээс олохтуу уонна таарыйа Иркутскайдааҕы рабочайдарга сэрии сэбэ көрдөһө барар. 1906 с. тохсунньу ортотугар И. В. Бабушкин сэрии сэбэ тиэйэн Иркутскайга барар. Аара суолга Мэллэр-Закоменскай карательнай этэрээтин тоһууругар түбэһэн тутуллар, уонна суута-силиэстийэтэ суох табаарыстарын кытта ытан өлөрүллэр. И. В. Бабушкин өлбүтүн туһунан 4 сыл буолан баран биирдэ билэллэр. В. И. Ленин бэйэтин үөрэнээччитин өлбүтүн истэн баран «Бабушкин ыраахтааһы кулутун сиэмэх илиититтэн өллө ол да бу оллар өлөөрү туран туох иһин охсуһан олоҕун толук биэрэрин билэрэ. Кини олоҕун уонунан, сүүһүнэн, тыһыынчанан, мөлүйүөнүнэн дьон өлөллөрүн кэрэйбэккэ салҕыахтара, хаһан кыайыахтарыгар дылы охсуһуохтара»-диэн некролог суруйбута. И. В. Бабушкин киһи уопсастыбаны үчүгэйгэ тардарын үтүө холобура. Кини социальнай уонна политическай олоххо көхтөөхтүк кыттар этэ, туруоруммут соругун иһин охсуспута уонна ол туһугар өлбүтэ.
Үйэлээх аата
уларыт.jpg)
Бүрээтийэҕэ И. В. Бабушкин ытыллыбыт куоратыгар 1941 сыллаахха кини аатын иҥэрбиттэрэ. 1973 сыллаахха Дьокуускайга И. В. Бабушкин аатынан уулусса ааттаммыта.