Тохсунньу 3
күнэ-дьыла
Тохсунньу 3 диэн Григориан халандаарыгар сыл 3-с күнэ. Сыл бүтүө 362 күн (ордук хонуктаах сылга 363 күн) баар.
Бэлиэ күннэрПравить
- Буркина Фасо — Өрөбөлүүссүйэ күнэ
- Индонезия — Итэҕэл министиэристибэтин күнэ
- Япония — Тамасесери фестиваль күнэ.
ТүбэлтэлэрПравить
- 1840 — Cаха литэрэтиирэтин бастакы хараҥаччыта Афанасий Уваровскай Санкт-Петербурга баалга сылдьан аан бастаан ыраахтааҕыны Николай I көрбүтүн суруйар.
- 1868 — Дьоппуоҥҥа император былааһа сөргүтүллүбүт (Мэйдзи реставрацията).
- 1925 — РКП(б) Саха сиринээҕи обкомун бюрота "Саха омук" уопсастыба маассабай үлэ ыытар киэҥ организацияттан культуура-билим өттүгэр үлэлиир дьоҕус уопсастыбаҕа кубулутарга уурбут. Төрүөтэ диэн национальнай интэллигиэнсийэ культурнай-сырдатар үлэтин советизациялыырга сыалын-соругун "Саха омук" уопсастыба толорбут, онтон саҥа үөскээбит сэбиэскэй олоххо-дьаһахха маннык уопсастыба бэлиитикэ өттүттэн наадата суох эбит.
- 1933 — ЯЦИК Президиума Дьокуускайга 100 киһини бастакы кууруска үөрэтэр пединститут тэрийэр туһунан быһаарыы ылбыт.
- 1956 — Эйфель башня үрдүгэ уоттан алдьанар.
- 1959 — Аляска штат статуһун ылбыт.
- 1977 — Apple хампаанньа официальнайдык бэлиэтэнэр.
- 1984 — РСФСР Миниистирдэрин Сэбиэтин уурааҕынан Өлүөхүмэ заповеднига тэриллибит.
- 1993 — Москубаҕа Арассыыйа уонна АХШ ыккардыларыгар Стратегическэй кимэн киирэр сэбилэниини аччатар туһунан дуогабар түһэрсиллибит.
- 1999 — NASA Mars Polar Lander диэн аппарааты куйаарга ыытар.
- 2009 — Биткоин төлүүр систиэмэ айааччыта Сатоши Накамото блокчейн бастакы блогун оҥорбут.
ТөрөөбүттэрПравить
- 1922 — Владимир Самсонов — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, физика-математика билимин хандьыдаата, 40-тан тахса дьүкээбил уотун уонна магнитосфераны чинчийэр үлэ ааптара. Сэрии кэнниттэн СГУ физика-математика факультетын бүтэрбитэ.
- 1929 — Никифор Неустроев — филология билимин хандьыдаата, Саха АССР Үтүөлээх учуутала.
- 1956 — Мел Гибсон — Австралияттан төрүттээх Америка артыыһа, кинорежиссёра, сценариһа, продюсера, «Оскар» бириэмийэ икки төгүллээх лауреата.
- 1959 — Владислав Доллонов — суруйааччы, суруналыыс.
- 1969 — Михаэль Шумахер — ньиэмэс автогонщига, «Формула-1» устуоруйатыгар саамай ситиһиилээх пилот, 7 төгүллээх аан дойду чөмпүйүөнэ.
ӨлбүттэрПравить
- 2010 — Виталий Кашин (08.03.1946 төр.) — археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата.