Бастакы Камчатка экспедицията (1725 - 1730)

Бастакы Камчатка экспедицията (1725 - 1730). Бүөтүр I сорудаҕынан тэриллибит экспедиция. Салайааччыта Витус Беринг.

Бастакы Камчатка экспедициятын матарыйаалларыттан

Сорудаҕа

• Камчаткаҕэ эбэтэр атын сиргэ икки палубалаах бот тутарга.
• Ити боттарынан кытылл батыһан Хоту диэкки устарга, ити сир Америка сорҕото быһылаах.
• Америка уонна Азия холбоһор сиргэ тиийэн. Атын хараабыллары көрүстэхтэринэ, ити сир туһунан ыйытарга уонна төннөргө.

Литератуураҕа баар интерпретациялар

• Америка уонна Азия икки ардынан силбэһии баарын суоҕун быһаарыы, Кытайга уонна Индияҕа эргиэн суолуу олохтооһун.
• Арассыыйа чэрчитин илин диэкки кэҥэтии, илин дойдулары кытта эргиэни олохтооһун, түүлээҕи бултуур сири кэҥэтии.
• Наука, экономика уонна политика интириэстэрин холбооһун.

Экспедиция маршрута

Петербург - Вологда - Улуу Устюг - Тобольскай - Енисейскай - Илимскай - Усть-Кут - Дьокуускай - Охотскай - Большерецкай - Камчатка өрүс төрдө - байҕалга (67°18‘ дылы) - төттөрү.

Силбэһии баара суоҕа быһаарыллыбатаҕа, ол гынан баран Азия хотугулуу-илин кытыла чинчиллибитэ.

Экспедиция матарыйааллара

• В. Беринг "Донесения"
• "Журнал бытности в камчатской экспедиции мичмана Петра Чаплина"
• В. Беринг этиилэрэ: О задачах экономического освоения Северо-Востока (Якутия, Камчатка) уонна Общий план второй экспедиции.

Өссө маны көр

• Вахтин В. Русские труженики моря. Первая морская экспедиция В. Беринга. СПб, 1890.
• Ширина Д.А. Летопись экспедиций Академии наук на Северо-Восток Азии в дореволюционный период. Новосибирск, 1983.

Ылыллыбыт сирэ

• Энциклопедия Якутии. Якутск, 2000.