Былатыан Ойуунускай

Төрөөбүт күнэ:	11 сэтинньи 1893
Төрөөбүт сирэ:	Октябрьскай нэһилиэгэ, Таатта улууhа
Өлбүт күнэ:	31 алтынньы 1939 (45 сааһыгар)
Дойдута:	Арассыыйа импиэрийэтэ уонна Сэбиэт Социалист Республикалар Холбоhуга
Дьарыга:	Суруйааччы
Айымньыларын тыла:	Саха тыла
Бастакы кинигэтэ:	«Үлэһит ырыата»

Тахсыбыт кинигэлэрэ

Айымньылар: 7 томнаах. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1958—1962.

Т. 1. Ырыа-хоһоон. — 224 с. Т. 2. Кэпсээннэр. — 211 с. Т. 3. Пьесалар. — 280 с. Т. 4. Дьулуруйар Ньургун Боотур: Олоҥхо. 1, 2, 3-с ырыалара. — 315 с. Т. 5. Эмиэ. 4, 5 ырыалара. — 288 с. Т. 6. Эмиэ. 7, 9 ырыалара. — 312 с. Т. 7. Ахтыылар, этиилэр, ыстатыйалар, кэпсээннэр. — 224 с.

Талыллыбыт айымньылар: Икки томнаах. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1975.

Т. 1. Хоһооннор. Поэмалар. Тылбаастар. Драматическай айымньылар. — 440 с. Т. 2. Кэпсээннэр, сэһэннэр, ахтыылар. Ыстатыйалар. Этиилэр. — 432 с.

Талыллыбыт айымньылар: 3 томнаах. — Дь.: Кинигэ кыһата. — 1992. — 1993.

Т. 1. Хоһооннор, тылбаастар, драмалар, поэмалар. — 335 с. Т. 2. Кэпсээннэр, сэһэннэр, пьесалар. Ахтыы. — 448 с. Т. 3. Якутский язык и пути его развития. — 480 с.

Ырыа-хоһоон. — Дь.: НКП изд-вота, 1923. — 26 с.
Кыһыл ойуун: 4 оонньуулаах олоҥхо-тойук. — Дь.: Саха кэскилэ, 1925. — 45 с.
Ырыа-хоһоон, кэпсээн. — Дь.: Ленинец, 1925. — 56 с.
Ырыа-хоһоон. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1927. — 65 с.
Бассабыык: Драма. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1928. — 96 с.
Дьулуруйар Ньургун Боотур: Олоҥхо. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1930. — 84 с.
Религия үөскээбитэ: Айыы-таҥара, иччи-айыы, удаҕан-ойуун. — Дь.: Саха Гос кинигэтин бэчээтэ, 1930. — 27 с.
Туналҕаннаах ньуурдаах Туйаарыма Куо: Үс оонньуулаах олоҥхо. (Норуот олоҥхотуттан). — Дь.: Саха Гос. кинигэтин бэчээтэ, 1930. — 92 с.
Ырыа-хоһоон. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1930. — 25 с.
Ньургун Боотур: Олоҥхо. 2, 3-с ырыалара. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1931. — 286 с.
Ырыа, хоһоон кинигэтэ. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1934. — 72 с.
Дьэбэрэттэн тахсыы: Кэпсээн. — М.: Учпедгиз, 1936. — 43 с.
Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 56 с.
Көҥүл ырыата / Хомуйан оҥордо С. Ойунская. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1968. — 440 с.
Өрүөл кэриэһэ: (Кыра саастаах оҕолорго хоһооннор). — Дь.: Кинигэ кыһата, 1972. — 16 с.
Дьэбэрэттэн тахсыы: Сэһэн. Улахан уонна орто саастаах оскуола оҕолоругар. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1978. — 40 с.
Харачаас: Кыра саастаах оҕолорго. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1978. — 16 с.
Кэлэр кэскил ырыата: Хоһооннор / Хомуйан оҥордо Н. Е. Винокурова. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1983. — 128 с. — Сахалыы уонна нууччалыы тылынан.
Көҥүл ырыата: Ырыалар, хоһооннор, кэпсээннэр, ахтыылар: Орто уонна улахан саастаах оскуола оҕолоругар / Хомуйан оҥордо А. Е. Захарова. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1988. — 136 с.
Уруйа улааттын: Ырыанньык / Муз. ред. З. К. Степанов. Нотатын оҥордо Н. П. Стручков. — Дь.: Ситим, 1993. — 47 с.
Дьулуруйар Ньургун Боотур: П. А. Ойуунускай олоҥхотун оҕолорго ааҕар кинигэ / Саха Респ. үөрэҕин мин-вота. Н. В. Антонов оҥордо. — Дь., 1993. — 92 с; Пер. на эвен. яз. Д. В. Кривошапкин. — Дь.: Бичик, 1996. — 296 с. — эвен. яз.
Улуу Кудаҥса: Үһүйээн. — Дь.: Сахаполиграфиздат, 1995. — 88 с. — Сахалыы, нууччалыы.
Красный шаман / Пер. А.Бояров и П. Черных-Якутский. — Якутск: Якутгосиздат, 1930. — 55 с.
Избранное. — М.: Худож. лит., 1963. — 295 с.
Нюргун Боотур Стремительный: Якут. героич. эпос олонхо / Пер. В. Державин. Послесл. и коммент. И. В. Пухова. Ил. Э. Сивцева и др. — Якутск: Кн. изд-во, 1975—431 с; То же. — 2-ое изд. — 1982. — 431 с.
Стихотворения / Вступ. статья С. П. Данилова, Г. Г. Окорокова; Сост. И. В. Пухов. — Л.: Сов. писатель. Ленингрд. отд-ние, 1978. — 414 с. — (Б-ка поэта. Большая серия. — 2-е изд.).
Стихотворения и поэмы. — М.: Худож. лит., 1993. — 270 с.

Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан

Абрамов О.К. Молох ГУЛАГа: сходство судеб трёх лидеров сибирских национальных республик. (Платон Ойунский, Элбек-Доржи Ринчино, Михей Ербанов) // Философский факультет Томского государственного университета. Томск, 16 мая 2015 года. / Под ред. В.С. Шутова. — Томск, 2015. — С. 106—120. ISBN 5-87307-083-0. — Электронный ресурс: vital.lib.tsu.ru
Андросов П. Х. Ойуунускай туһунан ахтыылар. — Дь., 1993. — 32 с.
Андросов Е. Д. П. А. Ойуунускай төРДө-ууһа, аймахтара. — Дь. — Ситим, 1993. — 23 с. — (Таатта оройуонун дьаһалтата).
Данилов С. П. П. А. Ойуунускай — аҕа норуотун улуу уола. — Дь.: Полиграфист, 1993. — 26 с.
Киэн тутта ааттыыбыт: Респ. үөрэнээччилэрин айымньылара. — Нам: Сахаполиграфиздат, 1994. — 104 с.
Ойуунускай туһунан ахтыылар: Ыстатыйалар хомуурунньуктара / Саха Республикатын үөрэҕин мин-вота. — Нам, 1993. — 31 с.
П. А. Ойуунускай айар үлэтигэр бэлиэтээһиннэр: Ыстатыйалар / Хомуйан оҥордо В. Б. Окорокова. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1993. — 104 с.
П. А. Ойуунускай биир көлүөнэлээхтэрин ахтыыларыгар / РФ үрдүк үөрэхтээһиҥҥэ Комитета, М. К. Аммосов аатынан СГУ. Хомуйан оҥордо Е. П. Чемезова. — Дь.: ЯГУ изд-вота, 1994. — 48 с. — Сахалыы, франц.
П. А. Ойунский: взгляд через годы: Сб. науч. ст. / АН РС(Я), Ин-т гуманитар. исслед. — Новосибирск: ОИГГМ, 1998. — 210 с.
Проблемы развития национальной культуры и русско-якутских языковых связей: Тез. докл. респ. науч. конф., посвящ. 100-летию П. А. Ойунского. — Якутск: Изд-во ЯГУ, 1992. — 64 с.
Татта — родина П. А. Ойунского: Фотоальбом / Сост. Д. К. Сивцев. — Якутск: Бичик, 1993. — 110 с.
Тыл кэриэһэ тыыннаах буолуоҕа. — Чурапчы, 1993. — 16 с.
Федосеев И. Е. Ойуунускай өлүүтэ уонна тиллиитэ. — Дь.: Кинигэ кыһата, 1993. — 72 с.
Үһүс төгүлүн, букатыннаахтык эргиллии: 1893—1993: Өлбөт өрөгөй ырыаһыта П. Ойуунускай 100 сыллаах үбүлүөйэ / Хомуйан оҥордо Д. В. Кустуров. — Дь.: Бичик. — 1997. — 269 с.
Билюкина А. А. Общечеловеческое и национальное в пьесах П. А. Ойунского // Билюкина А. А. Национальное и общечеловеческое в якутской драме 20-х годов. — Якутск, 1997. — С. 70—83.
Бурцев А. А., Максимова П. В. «Алмазная застежка»: Тв-во П. Ойунского в контексте мировой литературы // Бурцев А. А., Максимова П. В. На крылатом коне. — Якутск, 1995. — С. 36—51.
Дымщиц А. Песни о прекрасном грядущем // Слово русской советской критики о якутской литературе. — Якутск, 1986. — С. 86—87.
Ефимов Г. Кудаҥса — улуу киһи эбит // Чолбон. — 1999. — № 9. — С. 74—77.
Копырин Н. З. Октябрь буойуна уонна ырыаһыта // Копырин Н. З. Кустук араас өҥүнэн. — Дь., 1992. — С. 4—6.
Нестерова Л. Дьон-норуот сүрэҕэр; Попов Н. Н. Ойуунускайга сыһыаннаах түгэннэртэн; Потапова З. С. Мин П. А. Ойуунускайдыын көрсүһүүлэрим // Чолбон. — 1998. — № 11. — С. 70—79.
Окорокова В. Б. П. А. Ойуунускай айар үлэтигэр улуу киһи уонна история // Окорокова В. Б. Билиҥҥи литература проблемалара. — Дь., 1997. — С. 55—62.
Саха суруйааччылара: Санаалар, этиилэр / Хомуйан оҥордо В. Н. Протодьяконов. — Дь.: Бичик, 1994. — 108 с. О нем. — С. 101—106.
Скрипин, Виктор. Ложные кумиры. Ч. 2. Платон Ойунский (1893—1938). Вып. 1. Койданава. — Дзержинск: «Кальвіна», 2015. — Электронный ресурс: acaraj-kut.blogspot.ru Архыыптаммыт 2015, Сэтинньи 18 күнүгэр.
Спиридонов И. Г. Ойуунускай уонна билиҥҥи кэм; П. А. Ойунский — писатель-мыслитель // Спиридонов И. Г. Литературабыт бэҕэһээ уонна бүгүн. — Дь., 1995. — С. 5—12; С. 121—141.
Филиппов Г. П. А. Ойуунускай фольклортан ситимнээх образтара // Чолбон. — 1999. — № 1. — С. 66—71.
Кириллин Д. В., Павлова В. Н., Шевков С. Д. Писатели земли Олонхо: Биобиблиогр. справочник. — Якутск: Бичик, 1995. — 303 с. О нем. — С. 69—81.
Платон Алексеевич Ойуунускай (1893—1939): Биобиблиогр. ыйынньык / Я. А. Захарова. — Дь.: Саха-полиграфиздат, 1992. — 144 с.

Тылбаастара

Куоскалаах асчыт (И. Крыловтан). 1916 c. сэтинньи 15 к. Собрание избранных сочинений. Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Саппыкылаах куоска (В. Жуковскайтан). 1922 c. ахсынньы 5 к. Собрание избранных сочинений. Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Саардары сайылаа! (Шандор Петефиттэн). Собрание избранных сочинений. Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Мохсоҕол түһунан ырыа (М. Горькайтан). 7/VIII — 1917 c. — Томскай. Собрание избранных сочинений. Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Интернационал. Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Алгыс (На мотив «В минуту жизни трудную…» М. Ю. Лермонтова). 1922 с. алтынньы 6 к. — Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Куоттарбыт кутурҕана (Фаустан). 1924 с. Кулун тутар 26 к. Тифлис, «Палас». Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Былыт (А. Пушкинтан). 1922 c. ахсынньы 7 к. Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Бороруок (А. Пушкинтан). 1936 с. олунньу 26 к. Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Кынчаал (А. Пушкинтан). 1936 с. олунньу 27 к. Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
А. С. Пушкин «Борис Годуновуттан». 1936 с. олунньу 29 к. Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Буурҕаһыт (М. Горькайтан). Собрание избранных сочинений. — Том первый. — Н.К.И. «Бичик», 2005.
Макар Чудра. — В кн.: Горький М. Избранные произведения. — М., Гослитиздат, 1934, стр. 8—23.
Челкаш. — В кн.: Горький М.Избранные произведения. — М., Гослитиздат, 1934, стр. 24—63.
Братишки (Для детей дошкольного возраста). Барто А. М. — Молодая гвардия, 1933.
Манифест Коммунистической партии. Маркс К. и Энгельс Ф. — Якутск, 1930. — стр. 44.

Айымньылара нуучча тылынан

Стихи разных лет: Железный конь.— Харачас — Власть Советам! — Бокал-Жаворонок пел. — Мимоза. — Море. — Прощай. — Новый мир, 1957. — №12. — стр.98—107.
Песня якутских красноармейцев. — Полярная звезд, Якутск, 1956. — № 2 — стр. 191—192.
Китайскому народу. Стих. (А. Лаврик.). — Полярная звезда, Якутск, 1956. — № 2 — стр. 189—191.
Крым. — Полярная звезда, 1956. — № 2 — стр. 194.
Заветы орла. — Полярная звезда, 1956. — № 2 — стр. 188—189.
Песня свободы. — Железный конь — “Я метко стреляю...” (Стихи). (А. Лаврик.) — Сибирские огни, 1956. — № 6 — стр. 40—42.
Господин генерал. Песня. — Полярная звезда, 192—193.
Песня свободы. — Песня якутских красноармейцев. — “Я метко стреляю...”. (А. Лаврик), Крым (П. Черных-Якутский) — Мол.коммунист,1956. — 1 апр.
Господин генерал. (С. Кулачиков) — Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Дитя ловит рыбу. (С. Кулачиков) — Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Огни утеса. (С. Кулачиков) — Соц. Якутия, 1937. — 1 мая.
Песня якутских красноармейцев. (С. Кулачиков) — Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Да здравствует (Балкыырдаах байҕалым…) (Эллэй) — Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Власть советам. (Эллэй) — Соц. Якутия, 1934. — 18 марта; Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Заветы орла. (Эллэй) — Соц. Якутия, 1934. — 24 февраля; Соц. Якутия, 1937. — 30 марта.
Отрывок из поэмы “Красный шаман” (Монолог шамана из 1-го действия). (С.Кулачиков). — Авт. Якутия, 1926.
Крым. (Черных П. Н.) — Якутские зарницы. 1926. — № 3 — Стр. 1.
Песня труженика. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Не все ли ровно?! (А. Кафанов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Песня свободы. (А. Кафанов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Любимой Феклуше. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. ,Москва.Художественная литература.1993г.
Крым. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Море. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Мимоза. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Господин генерал. (Г. Юнаков). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
На смерть вождя. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Благословение отца. (А. Кафанов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Любовь моря. (А. Кафанов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Ликование солнца. (Подражание Доронину). (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Жаворонок воспел. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Власть — Советам! (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Железный конь. (А. Сендык). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Клятва. (Б. Макаров). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Песня о прекрасном грядущем. (А. Кафанов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Дума (Завещание). (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Завещание орла. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Начальный танец ысыаха. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Осуохай. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Кулун куллурусуу. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Дьиэрэнкэй. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Кружатся поднятыми руками. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Бьют ногой об ногу. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Чохчоохой. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Артели, славьте! (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Прощай. (И. Дремов). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Песня синицы. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Ожидание. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Харачаас. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Над Таттой-рекой. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Этот огненный бокал. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
На могиле матери Евдокии. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Я метко стреляю. (О. Шестинский). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Здравствуй, славная девушка Ариша! (О. Шестинский).Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Красный шаман .песня олонхо в четырех действиях. (В. Корчагин). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Ньургун Боотур стремительный. (Заключительные подвиги). (В. Державин). Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского. — Москва «Художественная литература», 1993.
Кудангса Великий. Александр Македонский. (А. А. Борисова — Слепцова). — «Бичик», 2002.

Тылбаастарын туһунан

“Интернационал” «Интернационал» тылын Эжен Потье суруйбута. Онтон Пьер Дегейтер ылланар матыыбын айбыта. Аан дойду үлэлээн иитиллээччилэрин гимнэрэ. Нууччалыы тылбааһын 1902 сыллаахха А. Я. Коц оҥорбута. Сити нууччалыы тиэкистэн сахалыы тылбаастанан ылламмыт ырыа буолар. Историк З. В. Гоголев этэринэн, бу тылбаас 1917 сыл кулун тутар ыйыгар оҥоһуллубут. Ол туоһутунан өссө Семен Андреевич Новгородов архыыбыттан булуллубут «Марсельеза» уонна «Интернационал» тус-туспа илиистэргэ, атын-атын буочардарынан суруллубут сахалыы тылбаастара буолуон сөп. «Интернационал» (Ойуунускай буочарыгар майгынныыр эрээри, онуоха графологическай дакаастабыл наада) суруллубут илиитин кэннигэр атын буочарынан «элбэх уһулун.» уонна ол аннынан «(Учр.собр.)» диэн харандааһынан суруллубут. Арааһа, ыраахтааҕы былааһа сууллубутун туһунан мунньахха бу ырыаны дьон ыллыырыгар анаан суруллубут кумааҕылартан биирдэстэрэ буолар. Новгородов бэйэтэ билинэринэн: «К сожалению и стыду своему должен признаться, что не имею и не знаю точного текста «Интернационала», посему не может быть и речи о переводе его на якутский язык». Онон, «устуу» (список) быһыытынан сылдьан ылламмыт, Былатыан Ойуунускай тылбааһа диэн сабаҕалыахха сөп. Ойуунускай тэтэрээтигэр «1921 с. ахсынньы 7 күнэ» диэн бэлиэтэммит тылбаас 1921 с. ахсынньы 15 күнүгэр «Ленский коммунар» хаһыакка бэчээттэммитэ. Автор 1925 сыллаахха тылбааһын сорох сирдэрин уларытан, тупсаран, букатыннаахтык эрэдээксийэлээн биэрбитэ. Саха бэйиэттэрин 20—с сыллардааҕы бастакы хомуурунньуктара («Ырыа-хоһоон», 1922c., «Кыһыл хоһоон»,1925 с. уонна 1926 с.), Ойуунускай бэйэтин кинигэлэрэ («Ырыа-хоһоон», 1923 с. уонна 1925 с.,1937 с. бэлэмнээбит хомуурунньуга) «Интернационалынан» саҕаланар.

“Саардары сайылаа!” Биһиги сабаҕалыырбытынан, Венгрия улуу бэйиэтин Шандор (Александр) Петефи (1823—1849) революционнай хоһоонун В. Левик нууччалыы тылбааһыттан П. А. Ойуунускай сахалыы тылбаастаабыт буолуон сөп. Энциклопедияҕа сурулларынан, Петефи «выступал за полную ликвидацию феодализма, призывал к углублению революции, к созданию независимой демократической Венгрии. Поэт-трибун требовал полного осуществления народных прав: «Национальная песня», «На виселицу королей!» бу хоһоон сахалыы тылбааһа аан маҥнай Ойуунускай «Ырыа-хоһоон» (1927) кинигэтигэр тахсыбыта. Тылбааһа эрдэ, Былатыан Ойуунускай кистэлэҥ куруһуоктарга дьарыктанарын саҕана, оҥоһуллуон сөп. Ламберг Франц Филипп* (1791—1848) — граф, Австрия императорын Венгриятааҕы наместнига, Венгрия аармыйатын сүрүн командующайа (хамаандалааччыта). 1848 с. өрөбөлүүссүйэ саҕана ытыллыбыта. Латур Теодор Байе** (1780—1848) — Австрия байыаннай миниистирэ, реакция салайааччыларыттан биирдэстэрэ. Кинини 1848 с. Венаҕа революционнай норуот ыйаан өлөрбүтэ.

Куоскалаах асчыт (И. Крыловтан). Ойуунускай тэтэрээтигэр 1916 с. сэтинньи 15 к. бэлиэтэммит.

Саппыкылаах куоска (В. Жуковскайтан) П. А. Ойуунускай бу тылбааһа бэйиэт «Ырыа-хоһоон, кэпсээн» (1925) диэн хомуурунньугугар бэчээттэммит. Тэтэрээккэ 1922 с. ахсынньы ый 5 к. бэлиэтэммит.

Мохсоҕол туһунан ырыа (М. Горькайтан) Бу Арассыыйа революционердарын хас да көлүөнэлэрин иитиспит, аатырбыт айымньыны тылбаастыырыгар 1917 сыл күһүнүгэр Былатыан Ойуунускай Томскайга тиийэн саҥардыы устудьуон буолбут кэмэ этэ. Ол да буоллар, кини бэлитиичэскэй охсуһуу үөһүгэр сылдьыбыта, РСДРП икки аҥы арахсыытыгар бассабыыктарга кыттыбыта. Сотору кэминэн үөрэҕиттэн уһуллан, Казанка дэриэбинэтигэр көскө ыытыллыбыта. Суруйааччы бэйэтэ бэлиэтээбит хомуурунньугар (1-кы том, 1958) киирбитэ, кэлин бары таһаарыыларыгар тахсар.

Алгыс М. Ю. Лермонтов «Молитва» (В минуту жизни трудную…) диэн хоһоонун тылбааһа П. А. Ойуунускай «Ырыата-хоһооно» диэн кинигэҕэ (1923 с.) тахсыбыта. Иккистээн икки туомнаах «Талыллыбыт айымньыларын» бастакы туомугар (1975) бэчээттэммитэ. Ойуунускай тэтэрээтигэр «6/XII — 1922 г., Якутск» диэн бэлиэтэммит. Манна Лермонтов «Молитва» диэн хоһоонун тылбаастаабыт икки барыйаана баар (үрдүтүнэн хос силимнээбит), биир хоһоон аннынан «На мотив: „В минуту…“», иккиһигэр (үтүктүү) диэн буолбут.

Былыт (А. Пушкинтан) Тылбаас П. А. Ойуунускай “Ырыа-хоһоон, кэпсээн” (1925) диэн хомуурунньугугар киллэриллибит. Тэтэрээккэ “1922 c. ахсынньы ый 7 к.” диэн бэлиэтэммит.

Куоттарбыт кутурҕана («Фаустан») Бэйиэт бастакы кэргэнин Ф. А. Сокольникованы сүтэрэн, букатыннаахтык бырастыылаһан дириҥ хомолтоҕо ыллара сылдьар кэмигэр оҥорбут тылбааһа. Автор “Ырыа-хоһоон, кэпсээн” (1925) диэн хомуурунньугар “Доҕорбор Сүөкүччэҕэ” уонна «Куоттарбыт кутурҕана» сэргэстэһэ бэчээттэммиттэр. Дьиктитэ баар, бу ырыалар ааптар баарыгар да, былаҕайга былдьаммытын да кэнниттэн холбонон биир «норуот ырыата» буолан ылламмыттар эбит.

Туһаныллыбыт сирдэр

Писатели земли олонхо. Библиографическай ыйынньык. Дь., «Бичик», 2000. — ISBN 5-7696-1001-8
Платон Ойунский — «Мои заветные слова». — Я.: «Бичик», 2006.
П. А. Ойунский — «Стихотворения и поэмы. Перевод с якутского». — М., «Художественная литература», 1993.
П. А. Ойунский (1893—1939). Доклады к 65-летию со дня рождения. — Саха сиринээҕи кинигэ издательствота, Я., 1959.
«Основоположник якутской советской литературы». — Я.: Кн.изд-во, 1974.
П. А. Ойунский. Избранные произведения. — Том 2. — Якутская респ. типография, 1975.
П. А. Ойунский. Избранные произведения. — Том 3. — Я.: «Бичик», 1993.
П. А. Ойунский. Избранные произведения. — Том 2. — Я.: «Бичик», 2005.
Слово о Платоне Ойунском. — Якутское книжное изд-во, 1985.
П. А. Ойунский. Избранные произведения. — Том 1. — Я.: «Бичик», 2005.
Краткий якутско-русский словарь. — Я.: «Бичик», 2006.
Краткий русско-якутский словарь. — Я.: «Бичик», 2006.
С. И. Ожегов. Словарь русского языка. — М.: «Русский язык», 1990.
Т. И. Петрова, А. А. Васильева. — Нууччалыы-сахалыы тылбаас. — Дь., 2000.
А. Г. Ильина. — Конференция. — Дь., 2012.

Өссө маны көр

Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэссэдээтэллэрэ

Бу киһи туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп.

nothumb

Саха суруйааччылара