Сэмэн Данилов
Сэмэн Данилов — Семен Петрович Данилов (20.03.1917—27.11.1978) — саха норуодунай бэйиэтэ, Саха АССР суруйааччыларын сойууһун бэрэстээтэлэ (1961-1978), прозаик, тылбаасчыт, литэрэтиирэни ырытааччы, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
Олоҕун олуктараПравить
1917 сыл кулун тутар 20 күнүгэр Арҕаа Хаҥалас улууһугар Сиинэ үрэх үрдүгэр оччотооҕуга Мытаах нэһилиэгин киинигэр Эчирбэ диэн сиргэ төрөөбүт. Аҕата Бүөтүр, ийэтэ Маарыйа. Үс саастаааҕар кэриим аҕабыыта сүрэхтээбит, Сэмэн диэн аат биэрбит. Дьиҥэр, бэйэтэ суруйарынан төрөөбүт күнэ чопчу биллибэт, миэтирикэтэ суох, аҕабыыт ханнык сыаркаптан сылдьыбыта биллибэт. Дьиэ кэргэн кэлин эмиэ Мытаах нэһилиэгин Бор алааһыгар көспүттэр, уол онно улааппыт[1].
Бор бастакы сүһүөх оскуолатын бүтэрэн, салгыы Бэрдьигэстээх 7 кылаастаах оскуолатын бүтэрбитэ.
Холкуоска биригэдьииринэн, булчутунан, норуот суутугар суруксутунан, хомсомуол райкомун инструкторынан үлэлээбитэ.
Дьокуускайга педагогика үнүстүтүүтүн бүтэрбитэ, кэлин Москубаҕа М. Горькай аатынан Литэрэтиирэ үнүстүтүүтүн иһинээҕи Үрдүкү литэрэтиирэ куурустарыгар үөрэммитэ. Оскуолаларга, техникумнарга нуучча тылын уонна литэрэтиирэтин биэрбитэ, сэттэ сыл Дьокуускайдааҕы педагогика үнүстүтүүтүгэр саха литэрэтиирэтин устуоруйатын кууруһун биэрбитэ. 50-с сылларга «саха былыргытыгар, олоҥхоҕо, болкулуорга аһара хасыһар» диэн омугумсуйууга буруйданан үлэтиттэн ууратыллыбыта[2]. Онтон 1961 с. саҕалаан өлүөр дылы Саха Сирин суруйааччыларын Сойууһун бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ.
1978 сыллаахха сэтинньи 27 күнүгэр өлбүтэ.
Айар үлэтэПравить
1937 сыллаахтан айымньыларын бэчээттээн барбыта. «Саха үҥкүүтэ» — аатырбыт хоһооно ырыа буолбута. Бу хоһоон саха бастакы балеринатыгар Евдокия Степановаҕа анаммыта. Ол гынан баран Сэмэн Данилов литератор быһыытынан диапазона олус киэҥ: хаһыат публицистическэй хоһооно уонна маассабай ырыа, фельетон уонна көрдөөх хоһоон, оҕолорго анаммыт хоһооннор, кэпсээннэр, литературнай-критическэй ыстатыйалар, норуот айымньыларын поэтическай чочуйуу, бэйиэмэлэр.
А. Пушкин, М. Лермонтов, А. Мицкевич, Т. Шевченко, И. Крылов, М. Горькай, А. Гайдар айымньыларын сахалыы тылбаастаабыта.
Наҕараадалара уонна ытык ааттараПравить
Эбии маны көрПравить
БыһаарыыларПравить
- ↑ Харлампьева Н.И. Семен Данилов. — 2-е изд., испр.. — М.: Молодая гвардия, 2021. — С. 9-10. — 285 с. — (Жизнь замечательных людей). — 1000 экз. — ISBN 978-5-236-04489-0
- ↑ Саха саарыннара. Хомуйан оҥордулар Л. Г. Николаев, А. Г. Николаев, Ф. Э. Данилов. — Дьокуускай: «Кудук», 1998. — ISBN 5-7863-0122-2
- ↑ "Молодежь Якутии" хаһыат, 21.03.1967
- ↑ Хотугу сулус, 1972 1-кы нүөмэр, с.59
- ↑ "Социалистическая Якутия" хаһыат, 20.03.1977
- ↑ "Социалистическая Якутия" хаһыат, 25.03.1977
|
Бу суруйааччыга сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп. |