Домен (биология)

Доме́н (ааҥл. domain, лат. regio, нууччалыы сороҕор надцарство)  — биологической систематике организмнары бөлөхтөөһүн саамай үрдүкү таһыма (ранг), иһигэр хас да саарыстыба киирэр царств.

Аҕыс таксон раангатыттан турар биология систематикатын иерархията. Олох доменнарга арахсар. Быыс категориялар көрдөрүллүбэтилэр

рРНК-ны анаарыы ньыматынан тутуллубут филогенетика төрүччүтэ, бактериялар, архейдар уонна эукариоталар арахсыыларын көрдөрөр

Тиэрмини 1990 с. Карлом Вёзе, айбыт, тыынар тыыннааҕы үс домеҥҥа араарбыт:

• археи (Archaea);
• бактерии (Bacteria), эбэтэр эубактериялар;
• эукариоты (Eukaryota).

Бу иннинээҕи классификациялартан ордук уратыта бактериялары (прокариоты) икки туспа таксоҥҥа араарбытыгар таксона (архейдар уонна эубактериялар) уонна эукариоттарга тэҥнээбитигэр сытар.

Сороҕор бу үс домены, ону тэҥэ вирусы (рангата суох бөлөҕү) Биота (Biota) диэн өссө үрдүк таксоҥҥа киллэрэрллэр , ону «наддомен» дииллэр.

Киэҥ билиниини ылбыт Вёзе тиһигиттэн ураты атын үрдүкү таксоннары (ранга) араараллар , холобур:

• Туох баар тыыннааҕы икки импиэрийэҕэ араараллар: эукариот (Eukaryota) уонна прокариот (Prokaryota), иккис импиэрийэҕэ Вёзе тиһигин архейдара уонна эубактериялара сөп түбэһэллэр.
• Биэс саарыстыбалаах тиһик: прокариоты (Prokaryota, или Monera), протисты (Protista), грибы (Fungi), растения (Plantae) уонна животные (Animalia), түөрт бүтэһик бөлөх империи (домену) эукариоттар импиэрийэлэригэр (доменнарыгар) сөп түбэһэр.

См. также

• Геном