Доможаков Николай Георгиевич

Николай Георгиевич Доможаков (1916–1976) — Хакаас учуонайа, суруйааччыта. Хакасияҕа Тыл, литэрэтиирэ уонна устуоруйа научнай-чинчийэр институтун тэрийсибитэ уонна 1944 сылтан 1955 сылга диэри салайбыта. Доможаков хакаас омук тылын, оскуолаҕа үөрэтэр кинигэлэрин, үөрэтии босуобуйаларын, атын элбэх үөрэх фундаментальнай үлэлэрин оҥорбут ааптар быһыытынан биллэр. "Ыраххы аалда" (Ыраах аалга) диэн хакаасты бастакы арамааны суруйбута.

Олоҕун олуктара

1916 сыллаахха тохсунньу 20 күнүгэр Хакасия Хызыл - Хас  улууһугар, билиҥҥинэн Усть-Абаканскай оройуонугар дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ.

Николай Георгиевич Абаканскай педагогическай училищены үөрэнэн бүтэрэн баран, тыа оскуолатыгар учууталлаабыта.  Салгыы Хакасияҕа Тыл, литература уонна история научнай-чинчийэр институтун тэрийсибитэ уонна 1944 сылтан 1955 сылга диэри салайбыта. Доможаков хакас омук тылын, оскуолаҕа үөрэтэр кинигэлэрин, үөрэтии босуобуйаларын, атын элбэх үөрэх фундаментальнай үлэлэрин оҥорбут ааптар быһыытынан биллэр.

Маны таһынан, биир санаалаахтарын кытта уобаласка аан маҥнай төрүттэнэр педагогика кабинетын тэрийсиигэ ылсыбыта. Бу оччолорго, биллэрин курдук, ханна да тэриллэ илик педагогическай муннук буолуон сөп. Бу кэмҥэ кини техникумҥа хакас тылын үөрэппит.

Николай Георгиевич үөрэппит оҕолоруттан В.Г.Карпов, Н.Н.Межекова, С.П. Ултургашев о.д.а үөрэнэн, Хакасияҕа биллэр-көстөр билим учуонайдара буолан тахсыбыттара.

Сэтинньи 16 күнүгэр 1976 сыллаахха өлбүтэ.

Степан Павлович Ултургашев – Хакасия учуонайа. Хакаас уокуругар Политов аулугар кулун тутар ый 1 күнүгэр 1930 сыллаахха төрөөбүт, кулун тутар ый 28 күнүгэр 2004 сылллаахха бу күн сириттэн барбыт. Кини Сэбиэскэй кэмҥэ Арассыыйаҕа биллэр историк, 1956 сылтан история билимин хандьытаата. 1989 сылтан история хаапыдыратын профессора, Абакааннааҕы Судаарыстыбаннай педагогическай институт  1977-1994 cc ректора, 1974 сылтан РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ.

С.П.Ултургашев үтүө сабыдыалынан, көмөтүнэн Хакасияҕа «Түүр омук суругун-бичигин, култууратын күннэрэ» диэн ылыныы сокуона  олоххо киирэн, түүр тыллаах өрөспүүбүлүкэлэри кытта ыкса ситим олохтоммута. Профессор С.П.Ултургашев чинчийэр научнай үлэлэрэ Арассыыйа, Сибиир, Хакасия устуоруйаларын кытта ыкса ситимнээх. Кини бу айымньылаах 70 научнай         үлэтэ, “Пирятинская Краснознаменная” монографията иккилиитэ-үстүүтэ бэчээттэнэн тахсыбыттара.

Туһаныллыбыт литература:

1. Н.К.Антонов. Айан. Хотугу сулус.1977. № 2.
2. Интернет ситимиттэн.