1976 сыл
(Мантан: 1976 көстө)
Сыллар |
---|
1972 1973 1974 1975 — 1976 — 1977 1978 1979 1980 |
Уоннуу сыллар |
1940-с 1950-с 1960-с — 1970-с — 1980-с 1990-с 2000-с |
Үйэлэр |
XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1976 сыл.
Туох буолбута
уларытОлунньу
уларыт- Олунньу 4 — Гватемалаҕа уонна Гондураска буолбут сир хамсааһыныгар 22 000 тахса киһи өлбүт.
- Олунньу 16 — ССРС-ка Каматааҕы массыына собуотун конвейерыттан бастакы КАМАЗ массыына оҥоһуллан тахсыбыт.
- Олунньу 24 — Москубаҕа ССКП XXV сийиэһэ аһыллыбыт.
Кулун тутар
уларыт- Кулун тутар 10 — «Якутзолото» начальнига Тарас Десяткин(26.04.1928) уонна Нүөрүҥгүрү геолога Салима Каримова Социалистыы Үлэ Дьоруойа буолбуттар.
- Кулун тутар 28 — Польша айанньыта Кристина Хойновская-Лискевич Лас-Пальмастан (Канаар арыылара) бастакы соҕотох дьахтар сири эргийэр устуутун «Мазурек» диэн шлюбунан (9,5 м) саҕалаабыт. Икки сыл кэриҥэ буолан баран 1978 сыл кулун тутар 21 күнүгэр саҕалаабыт сиригэр этэҥҥэ төннүбүтэ.
Муус устар
уларыт- Муус устар 1 — "Москуба - Новосибирскай - Дьокуускай" маршрутунан Ту-154 сөмүлүөт көтөр буолбут.
- Муус устар 3 — Франция киинэтин национальнай бириэмийэтэ "Сезар" ("Европа Оскара") аан бастаан туттарыллыбыт. Дьүүллүүр сүбэ бэрэстээтэлэ аатырбыт артыыс Жан Габен этэ.
- Муус устар 5 — Чжоу Эньлай диэн тохсунньуга өлбүт Кытай бэлиитигин кэриэстээн Тяньанмынь диэн Пекин киин болуоссатыгар 2 мөлүйүөн кэриҥэ киһи тахсыбыт. Митинг кэмигэр Кытай салалтатын, Мао Цзедуну утары лозуннар этиллибиттэр.
Ыам ыйа
уларыт- Ыам ыйын 12 — Москубаҕа Хельсинки бөлөҕө үөскээбит. 1975 сыл от ыйын 30 — атырдьах ыйын 1 күннэригэр илии баттаммыт Европа куттала суох буолуутун Түмүк Аага диэн докумуон олоххо кииритин туруорсарга анаан төрүттэммитэ. Бу быраабы көмүскүүр уопсастыбаннай тэрилтэ билигин да баар.
От ыйа
уларыт- От ыйын 2— Соҕуруу уонна Хотугу Вьетнамнар холбоһон Вьетнам Социалистическай Республиката буолаллар.
- От ыйын 31 — Канада Монреалыгар Олимпийскай оонньууларга көҥүл тустууга финаллар ааспыттар. Манна Дмитрий Коркин иитиллээччилэрэ Павел Пинигин кыһыл көмүс мэтээли, оттон Александр Иванов уонна Роман Дмитриев үрүҥ көмүс мэтээллэри ылбыттар.
Балаҕан ыйа
уларыт- Балаҕан ыйын 9 — Кытай муҥур салайааччыта Мао Цзэдун өлбүт. Былааска реформатор Дэн Сяопин кэлбит. Онон Кытайга реформатордар былааска ССРС-тааҕар 6 сылынан эрдэ кэлбиттэрэ (Андропов реформалары саҕалаан испитин аахтаахха). Дэн Сяопин дойду экэниэмикэтин экспортка олоҕурар курдук салайбыта (Тайвань, Сингапур, Япония, Соҕуруу Кэриэйэ холобурдарын батыһан).
Ахсынньы
уларыт- Ахсынньы 15 — Испанияҕа референдумҥа быыбардааччылар демократияҕа көһөр иһин куоластаабыттар.
- Ахсынньы 23 — Амма оройуонун ыанньыксыта Петр Яковлев (22.02.1921—1978) Социалистыы Үлэ Дьоруойа буолбут.
Төрөөбүттэр
уларыт- От ыйын 2 — Байбал Сэмэнэп, саха ырыаһыта.
- Алтынньы 5 — Рамзан Кадыров — Чечен Өрөспүүбүлүкэтин баһылыга.
- Алтынньы 23 — Райан Рейнольдс — Канаада биллиилээх артыыһа.
Өлбүттэр
уларыт- Тохсунньу 12 — Агата Кристи (1890 төр.), суруйааччы, аан дойдуга биллибит детективтэри суруйбута.
- Кулун тутар 20 — Дьячковскай Константин Николаевич — Туйаарыскай, оҕолорго анаан суруйбут бэйиэт, суруналыыс.
- Балаҕан ыйын 3 — Никифоров Исай Прокопьевич, саха суруйааччыта, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
- Алтынньы 3 — Дмитрий Ходулов (04.08.1912 төр.) — тыйаатыр артыыһа уонна режиссера, ССРС норуодунай артыыһа, Саха АССР норуодунай артыыһа, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Ытык олохтооҕо.
- Сэтинньи 16 — Николай Доможаков (1916 с.т.) — хакаас учуонайа. Хакасияҕа Тыл, литэрэтиирэ уонна устуоруйа научнай-чинчийэр институтун тэрийсибитэ уонна 1944 сылтан 1955 сылга диэри салайбыта. Доможаков хакаас омук тылын, оскуолаҕа үөрэтэр кинигэлэрин, үөрэтии босуобуйаларын, атын элбэх үөрэх фундаментальнай үлэлэрин оҥорбут ааптар быһыытынан биллэр.
- Ахсынньы 7 — Пол Брэгг (1895 төр.), диетолог, натуропат, чөл олоҕу тарҕатааччы.
- Ахсынньы 14 — Кулачиков Серафим Романович — Эллэй, саха норуодунай поэта.