Кулун тутар 21

Кулун тутар 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 80-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 81-c күнэ). Сыл бүтүө 285 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Сылгыһыт күнэ. СӨ бэрэсидьиэнин N 1373 Ыйааҕынан 2016 сыл атырдьах ыйын 17 к. олохтоммута
• Сир Хотугу эҥэлэйигэр (Хотугу полушариеҕа) осторонуомуйа үөрэҕин көрүүтүнэн Саас саҕаланыыта — Күнүс-түүн сааскы тэҥнэһиитэ
•  ЮНЕСКО — Аан дойдуга поэзия күнэ
• ХНТ ХНТ — Аан дойдуга ойуур күнэ
• ХНТ ХНТ — Расанан көрөн туоратыыны-атаҕастааһыны суох гынар иһин охсуһуу күнэ
• ХНТ ХНТ — Аан дойдуга Навруз күнэ
• Аан дойдуга куукула тыйаатырын күнэ
• Үөрэх көҥүлүн күнэ

• Бельгия Бельгия, Италия Италия, Лесото Лесото, Португалия Португалия — Мас олордуутун күнэ
• Грузия Грузия — Пограничник күнэ
• Ираак Ираак — Саас күнэ
• Малайзия Малайзия — Теренггану султаан күнэ
• Миэксикэ Миэксикэ — Бенито Хуарес төрөөбүт күнэ. Бу күн судаарыстыба биэс сүрүн бырааһынньыктарын (Fiestas Patrias) ахсааныгар киирэр. Бенито Хуарес Миэксикэ (1806—1872) улуу бэрэсидьиэнинэн билиниллэр
• Намибия Намибия — Тутулуга суох буолуу күнэ (1990)
• Польша Польша — Борогуулсук күнэ. Бу күн оскуола үөрэнээччилэрэ саас кэлбитин бэлиэтээн үөрэнэ барыа суохтарын сөп үһү
• АХШ АХШ — Тыа хаһаайыстыбатын күнэ
• Тунис Тунис — Ыччат күнэ
• Соҕуруу Африка Соҕуруу Африка — Киһи быраабын күнэ
• Япония Япония — Сааскы күн тэҥнэһиитэ.

Түбэлтэлэр

• 1556 — Оксфордка Биибилийэни ааҥыл тылыгар тылбаастаабыт Томас Кранмер диэн эпиискэби уматан өлөрбүттэр.
• 1844 — Бахаи халандаара саҕаланар. Бахаи итэҕэлин дьоно бу күн саҥа дьылы бэлиэтииллэр.
• 1871 — Отто фон Бисмарк Германия импиэрийэтин бастакы рейхсканцлера буолбут.
• 1901 — идэтийбит өрөбөлүүссүйэньиэр, Тифлискэ сэссийээл-дэмэкэрээттии түмсүү салайааччыта Виктор Курнатовскай 2,5 сылга хаайыллыбыт уонна 4 сылга Илин Сибииргэ көскө ыыттыллыбыт. Хаайыытын болдьоҕо бүтүүтэ 1903 сыллаахха сэтинньи ыйга Дьокуускай куоракка көскө ыытыллыбыт. Манна 1904 сыллаахха 56 сыылынайдар өрө турууларын — "Романовканы" — салайбыт.
• 1918 — Дьокуускай куораттааҕы Сэбиэт талыллыбыт.
• 1919 — Венгерскай Сэбиэскэй өрөспүүбүлүкэ үөскээбит.
• 1921 — Сэбиэскэй Арассыыйаҕа байыаннай хомуньууһум бэлиитикэтин оннугар саҥа экэниэмикэ бэлиитикэтэ биллэриллибит.
• 1943 — Вермахт эппиһиэрэ Рудольф фон Герсдорф Адольф Гитлеры өлөрө сатаабыта сатамматах.
• 1961 — Арҕаа Сибииргэ бастакы хара уматык (ньиэп) хачайдаммыт.
• 1980 — АХШ бэрэсидьиэнэ Джимми Картер 1980 сыл сайыныгар Москубаҕа буолуохтаах Олимпиаданы АХШ бойкуоттуурун туһунан биллэрбит. Төрүөтэ: Сэбиэскэй Сойуус Афганистааҥҥа сэбилэниилээх күүстэрин киллэриитэ.
• 1990 — Намибия 75 сыл кэнниттэн ЮАР-тан тутулуга суох буолбут.
• 1992 — Татарстааҥҥа референдум буолбут, олохтоохтор үс гыммыт иккилэрэ тутулуга суох дойду ыстаатыһын иһин куоластаабыттар.
• 2000 — Иоанн Павел II аан бастаан Израильгэ сылдьыбыт.
• 2013 — Саха Сирин успуордун миниистирин бастакы солбуйааччынан аатырбыт боксуор Георгий Балакшин анаммыт.
• 2006 — Twitter түмэт-ситим олохтоммут.

Төрөөбүттэр

• 1912 — Георгий Башарин, саха аатырбыт устуоруга, түмэт дьайыксыта (уопсастыбаннай диэйэтэлэ), РСФСР уонна Саха АССР билимнэрин үтүөлээх дьайыксыта(диэйэтэлэ), устуоруйа билимин дуоктара, бэрэпиэссэр.
• 1915 — Бороҕон улууһун Хоротугар Евграф Крылов (1974 өлб.), саха худуоһунньуга, айылҕаны дьүһүйүү маастара.
• 1941 — Мэҥэ Хаҥалас Хаптаҕайыгар Люлия Григорьева, саха бэлиитигэ, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэстээтэлэ (1985-1989).
• 1950 — Амма Бөтүҥэр Николай Ефремов, саха тылын синтэксииһин чинчийэр учуонай, тыл үөрэҕин билимин дуоктара.
• 1957 — Кэбээйи оройуонун Кэбээйи сэлиэнньэтигэр Иван Иннокентьев, нууччалыы суруйар саха суруйааччыта, суруналыыс, тылбаасчыт. СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, РФ Литэрэтиирэ Улахан бириэмийэтин лаураета (2012). 2022 с. тохсунньу 20 к. 64 сааһыгар ыалдьан өлбүтэ.
• 1961 — Елена Голомарева, түмэт дьайыксыт, Ил Түмэн төрүт олохтоох, аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар боппуруостарыгар уонна Аартыка дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ.

Өлбүттэр

• 1990 — Бороҕон улууһун Суоттутуттан төрүттээх Петр Барашков (1910—1990), — саха тылын дорҕоонун уонна түөлбэ тылын чинчийбит учуонай, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ.
• 2013 — Прокопий Яковлев (1939-2013) — РФ уонна Саха АССР үтүөлээх бырааһа. 1979-1990 сылларга СГУ Медико-лечебнай факультетын декана, 1994-1999 сылларга СӨ Доруобуйа харыстабылын миниистирэ. Кэбээйи улууһун Ытык киһитэ.