2000 сыл

2000 сыл.

Туох буолбута

Тохсунньу

• Тохсунньу 7 — Ороһооспотооҕу бэрэсидьиэн дьуолкатыгар Саха Сирин устуоруйатыгар аан бастаан «Дьокуускай-Сиэтл» видеоконференция ыытыллыбыт.
• Тохсунньу 21 — Эквадор кэнгириэһин төрүт омуктар тэрилтэлэрэ күүстэринэн былдьаабыттарын кэнниттэн полковник Лусио Гутьеррес, Карлос Солорсано уонна Антонио Варгас бэрэсидьиэн Джамиль Махуады былаастан туораппыттар. Кэлин байыаннайдар былааһы вице-бэрэсидьиэҥҥэ туран биэрбиттэрэ.
• Тохсунньу 26 — Уруккута Бүлүү куоратын горисполкомун бэрэстээтэлэ, Дьокуускай куоратын салайааччыта буола сылдьыбыт Павел Бородин Арассыыйа уонна Беларусь Сойууһун судаарыстыбаннай сэкиритээринэн анаммыт.

Олунньу

• Олунньу 3 — Алдан улууһугар Суннаҕын-Силигир диэн ааттаммыт эркээйи сир тэриллибит.
• Олунньу 4 — Парижка араак ыарыыны утары саҥа тыһыынча сылга охсуһуу саммита буолбут. Франция бэрэсидьиэнэ Жак Ширак уонна ЮНЕСКО генеральнай дириэктэрэ Коитиро Мацуура Парижтааҕы хартияҕа илии баттаабыттар.
• Олунньу 6 — Иккис Чечен сэриитин кэмигэр федеральнай күүстэр Грознай куоратын ылбыттар.
• Олунньу 29 — Чечняҕа 776-с үрдэлгэ 90 Псков десантниктара 2000 кэриҥэ боевигы кытта кыргыһыылара саҕаламмыт. 90 киһиттэн алтата эрэ тыыннаах хаалбыт.

Кулун тутар

• Кулун тутар 14 — Адыгеяҕа Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүн бэлиэтиир буолбуттар.
• Кулун тутар 21 — Иоанн Павел II аан бастаан Израильгэ сылдьыбыт.
• Кулун тутар 26 — Владимир Путин куолас 51,95 % ылан Арассыыйа бэрэсидьиэнинэн талыллыбыт, дуоһунаска ыам ыйын 7 күнүгэр киирбитэ.
• Кулун тутар 31 — Өймөкөөн улууһун Томторугар «Тымныы полюһа» (Полюс Холода) бастакы бэстибээл буолбут.

Муус устар

• Муус устар 26 — АЛРОСА бэрэсидьиэнин Вячеслав Штырову (икки сыл буолан баран СӨ Бэрэсидьиэнинэн талыллыбыта) элбэх дьон олоҕун тупсарбытын иһин Бочуот уордьанынан наҕараадалаабыттар.

Ыам ыйа

• Ыам ыйын 7 — Владимир Путин Арассыыйа бэрэсидьиэнин быһыытынан бастакы инаугурацията буолбут.
• Ыам ыйын 11 — Ииндийэ олохтооҕун ахсаана миллиард буолбут.
• Ыам ыйын 13 — Арассыыйаҕа федеральнай уокуруктар тэриллибиттэр.
• Ыам ыйын 18 — Владимир Путин ыйааҕынан Уһук Илин федеральнай уокурук тэриллибитэ.

Бэс ыйа

• Бэс ыйын 2 — Святослав Фёдоров, аан дойдуга аатырбыт харах бырааһа, сөмөлүөт саахалыгар өлбүт.
• Бэс ыйын 9 — Владимир Путин Чечняҕа быһаччы бэрэсидьиэн салайыытын киллэрбит.
• Бэс ыйын 12 — Ахмат Кадыров Чэчиэн Өрөспүүбүлүкэтин дьаһалтатын салайааччытынан анаммыт.
• Бэс ыйын 26 — Яндекс.Почта үлэлэтин саҕалаабыт — Яндекс хампаанньа босхо e-mail сиэрбиһэ.

Алтынньы

• Алтынньы 5 — Элбэх киһи Сербияҕа уулуссаҕа бырачыастыы тахсыбытын түмүгэр Слободан Милошевич дуоһунаһыттан батыммыт.
• Алтынньы 15 — Парижка Монмартр мырааныгар «Таптал Эркинин» арыйбыттар. Бу эркиҥҥэ «Мин эйигин таптыыбын» диэн сурук 311 тылынан суруллубут.
• Алтынньы 18 — тимирбит «Курскай» подлодка моряктарын өлүктэрин таһаарыы саҕаламмыт.
• Алтынньы 19 — Ил Түмэн «О местных органах государственной власти в РС(Я)» диэн сокуону дойду сокуонугар сөп түбэспэт диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үрдүкү суутун быһаарыытын кытта сөбүлэспэккэ, кассация үҥсүүтүн түһэрбит.

Сэтинньи

• Сэтинньи 14 — Саха сиригэр бастакы аһаҕас сүрэххэ эпэрээһийэлэр оҥоһуллубуттар.

• Сэтинньи 17 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев ыйыытынан өрөспүүбүлүкэ үөрэҕин министиэристибэтэ Саха сирин оскуолаларыгар саахымат уруоктарын киллэрэр туһунан быһаарыныы ылбыт.

Ахсынньы

• Ахсынньы 6 — ливерморий аһыллыбыт — 116 нүөмэрдээх химия элэмиэнэ.
• Ахсынньы 15 — Чернобыль атомнай станциятыгар тиһэх энергоблок үлэтин тохтоппуттар.

• Ахсынньы 31 — Аан дойду үрдүнэн XX үйэ уонна Иккис тыһыынча бүтэһик күнүн бэлиэтээбиттэр.

Өлбүттэр

• Кыымчаан Кучу (Климент Егорович Ефремов) — саха экстремал сүүрүгэ.
• Паулин Арвед Вольдемарович

• Тохсунньу 7 — Александр Рыжиков — Саха Сириттэн сылдьар милиисийэ подполковнига, ОМОН хамандыыра. Чечняҕа заложниктары босхолуур операция кэмигэр өлбүт.

• Олунньу 19 — Ефимов Гавриил Дмитриевич (24.02.1920—19.02.2000) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, тылбаасчыт, поэт.

• Кулун тутар 4 — Николай Емельянов (08.01.1921 төр.) — филология билимин дуоктара

• Ыам ыйын 24 — Олег Ефремов (1927 төр.), тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, режиссёр, ССРС норуодунай артыыһа.

• Атырдьах ыйын 10 — Афанасьев Петр Саввич (15.07.1928—10.08.2000) — саха лексиколог учуонайа, филологическай билим кандидата.
• Ахсынньы 29 — Иванов Владимир Харлампьевич-Унаров, саха искусствоведа, наука кандидаата, Россия художниктарын сойууhун чилиэнэ