Бикипиэдьийэ

Ефимов Гавриил Дмитриевич

Ефимов Гавриил Дмитриевич — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, тылбаасчыт, поэт.

Ефимов Гавриил Дмитриевич
Төрөөбүт күнэ:

24 олунньу 1920({{padleft:1920|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:24|2|0}})

Төрөөбүт сирэ:

Толоон сайылык, Сулҕаччы нэһилиэгэ, Амма улууһа[1],
Саха уобалаһа

Өлбүт күнэ:

19 олунньу 2000({{padleft:2000|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:19|2|0}}) (79 сааһыгар)

Өлбүт сирэ:

Дьокуускай

Аҕата:

Ефимов Дмитрий Еремеевич

Ийэтэ:

Ефимова (Артемьева) Дария Ивановна

Ойоҕо:

Ефимова (Спиридонова) Феврония Ивановна

Наҕараадалара:
Доҕордоһуу уордьана — 1998 Аҕа дойду сэриитин I ст. уордьана — 1985 Орден Красной Звезды  — 1943
Юбилейная медаль «За доблестный труд (За воинскую доблесть). В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина»
Юбилейная медаль «За доблестный труд (За воинскую доблесть). В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина»
 «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 сс.» мэтээл
«Аҕа дойду сэриитигэр 1941-1945 сс. килбиэннээх үлэ иһин» мэтээл
«Аҕа дойду сэриитигэр 1941-1945 сс. килбиэннээх үлэ иһин» мэтээл
«Үлэ бэтэрээнэ» мэтээл
«Үлэ бэтэрээнэ» мэтээл
Бикипиэдьийэҕэ маннык араспаанньалаах дьон туһунан ыстатыйалар бааллар, көр Ефимов.

Олоҕун олуктара уларыт

  • 1920 сыллаахха олунньу 24 күнүгэр Амма улууһугар Сулҕаччы нэһилиэгэр Толоон сайылыгар бааһынай дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт.
  • 1935 сыллаахха Дириҥ ситэтэ суох орто оскуолатын бүтэрэн, 1936 сыллаахха Чурапчытааҕы педучилище студена буолбут.
  • 1940 сыллаахха бэс ыйын 18 күнүгэр училещаны бүтэрэн начальнай кылаас учууталын аттестатын ылбыт.
  • 1940-1942 — Чурапчы уонна Хайахсыт оскуолаларыгар учууталлаабыт.
  • 1942—1944 сс. Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Хотугулуу-Арҕаа фроҥҥа, 1 Ударнай Аармыйа 20-с отдельнай хайыһар биригээдэтигэр уонна 370-с стрелковай дивизия 1234-с стрелковай полкатыгар радио-телеграфиһынан сулууспалаабыт. Хорсун быһыытын иһин 1943 с. алтынньы 2 күнүгэр Кыһыл Сулус уордьанынан наҕараадаламмыт. Ыараханнык бааһыран дойдутугар эргиллибит.
  • 1944—1947 ЫБЛКСМ Чурапчытааҕы комитета, бастакы секретарь.
  • 1947—1957 Кытаанах, Одьулуун 7 кылаастаах, Чурапчы орто оскуолаларыгар директордаабыт.
  • 1957—1958 Чурапчы райисполкомун солбуйар бэрэссэдээтэлэ.
  • 1958—1961 Субуруускай аатынан бөдөҥсүйбүт колхоз бэрэссэдээтэлэ.
  • 1961—1966 Чурапчы орто оскуолатын директора.
  • 1966—1973 ССКП Чурапчытааҕы комитетын парткабинетын сэбиэдиссэйэ.
  • 1973—1974 Республикатааҕы речевой оскуола, директор.
  • 1974—1978 Эрилик Эристиин аатынан совхоз рабочкомун бэрэссэдээтэлэ.
  • 1978—1982 Дьокуускайдааҕы ГПТУ-7, директор.
  • 1982—1983 ВООПиК Дьокуускай куораттааҕы тэрилтэтэ, эппиэттиир секретарь.
  • 1983—1989 П. А. Ойуунускай аатынан музей, мл.научнай сотрудник.
  • 1989 сылга бэс ыйыттан сэтинньитигэр диэри ВОИ республикатааҕы правлениетын солбуйар бэрэссэдээтэлэ.
  • 1989—2000 ВОИ республикатааҕы правлениетын бэрэссэдээтэлэ.
  • 2000 сыллаахха олунньу 19 күнүгэр олохтон туораабыт.

2000 сыллаахха олунньу 12 күнүгэр дневнигэр хааларбыт тиһэх суруга:

Олох биирдэ бэриллэр уонна олус түргэнник ааһар. Олоҕунан туһан, өрөсүһэн туран олор — тус бэйэҥ, ийэҥ, улууһуҥ, төрөөбүт сахаҥ норуотун, Аҕа дойдуҥ тустарыгар…

Наҕараадалара уонна ытык ааттара уларыт

  • Доҕордоһуу уордьана (14.11.1998)[2]
  • Аҕа дойду сэриитин I ст. уордьана (06.04.1985)[3]
  • Кыһыл Сулус уордьана (02.10.1943)[4]
  • «Килбиэннээх үлэ иһин. Владимир Ильич Ленин төрөөбүтэ 100 сааһын бэлиэтээн» мэтээл (1970)
  • «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 сс.» мэтээл (1946)
  • «Аҕа дойду сэриитигэр 1941-1945 сс. килбиэннээх үлэ иһин» мэтээл (1946)
  • «Үлэ бэтэрээнэ» мэтээл (28.12.1976)
  • Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ (1990)
  • РСФСР үөрэҕириитин туйгуна (1970)
  • Сэрии сылларыгар Чурапчы улууһун олохтоохторун көһөрүү историятын үөрэтиигэ сыралаах үлэтин иһин Саха Өрөспүүбүлүкэтин Президенин бириэмийэтэ (25.09.1992)
  • Чурапчы улууһун ытык киһитэ (1970)[5]

Аатын үйэтитии уларыт

  • Чурапчы улуустааҕы мунньаҕын 08.02.2001 10 №-дээх быһаарыытынан Чурапчыга, Полярнай уулусса аата уларытыллан, Г. Д. Ефимов аата иҥэриллибит.
  • 2002 с. тохсунньутугар Чурапчы улууһун аналлаах комиссиятын быһаарыытынан ааспыт үйэҕэ улуус 100 чулуу дьонун ахсааныгар киллэриллибит.
  • 2010 с. Чурапчыга Ефимов уулуссатыгар сквер арыллыбыт.

Быһаарыылар уларыт

  1. ↑ Билиҥҥинэн Одьулуун нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа.
  2. ↑ Указ Президента РФ от 14 ноября 1998 г. // Якутия. — 1998. — 24 ноября — С. 1.
  3. ↑ Карточка награжденного в электронном банке документов «Подвиг Народа»
  4. ↑ Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»
  5. ↑ Почетные граждане Чурапчинского улуса

Туһаныллыбыт литература уларыт

  • Алаас уола Аратаа. Н. И. Ефимов — Дь.: Изд-во ЯГУ, 2005.
  • Педагогическая энциклопедия.— Дь., 2000.
  • Чурапчы улууһун 100 чулуу дьонноро. — Саҥа Олох, 2001, тохсунньу 11 к.

Сигэлэр уларыт

Айсен Николаев. Алаас уола Аратаа — фронтовик и учитель (рус.) // ЯСИА. — 09.05.2014.

Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/w/index.php?title=Ефимов_Гавриил_Дмитриевич&oldid=402299»