Олунньу 24
күнэ-дьыла
(Мантан: 24 олунньу көстө)
Олунньу 24 диэн Григориан халандаарыгар сыл 55-с күнэ. Сыл бүтүө 310 күн (ордук хонуктаах сылга 311 күн) баар.
Бэлиэ күннэр
уларыт- Дьыл оҕуһун муоһа төрдүттэн тостон, моонньоох баһа быстан, көҥдөй көхсө күр гына түһэн, 44 уораан, 44 дьыбар буола сытар.
Ираан — Инженер күнэ
Румыния — Драгобете
Миэксикэ — Былаах күнэ
Эстония — Тутулуга суох буолуу күнэ (Арассыыйа импиэрийэтиттэн, 1918)
Таиланд — Национальнай ускуустуба диэйэтэлин күнэ
Түбэлтэлэр
уларыт- 1303 — Шотландия тутулуга суох буолуутун иһин бастакы сэриитигэр Рослин аттынааҕы кыргыһыыга англичааннар хотторбуттар.
- 1386 — Буда куоракка Неаполь уонна Венгрия хоруолун Карл III өлөрбүттэр.
- 1525 — Павия кыргыһыытыгар Габсбургтар аармыйалара Франция хоруолун аармыйатын үлтүрүппүт. Бу кыргыһыы Орто үйэлэр бүтэһик уонна Саҥа Кэм бастакы кыргыһыытынан ааҕыллар. Манна бастакытын уотунан эстэр саалар ситиһиилээхтик туттуллубуттар.
- 1527 — Фердинанд I Прагаҕа Богемия хоруолун быһыытынан бэргэһэлэммит.
- 1582 — Рим папата Григорий XIII дьиҥнээх Күн эргиириттэн хас да хонук хаалыылаах Юлиан халандаарын оннугар ордук табыгастаах саҥа халандаары (кэлин кини аатынан Григориан халандаара диэн ааттаммыта) киллэрбит. Бу халандаарга бастаан католицизмы өрө тутар дойдулар, онтон сыыйа Европа бары дойдулара көспүттэрэ.
- 1739 — Карнал аттынааҕы кыргыһыы: Ираан ыраахтааҕытын Надир-шах аармыйата Ииндийэ Моҕуол импэрээтэрин Мухаммад-шах аармыйатын кыайбыт.
- 1852 — суруйааччы Николай Гоголь «Өлбүт дууһалар» арамаанын иккис туомун уоттаан кэбиспит.
- 1881 — Санкт-Петербурга Арассыыйа уонна Кытай ыккардыларыгар Или кыраайын туһунан дуогабар түһэрсиллибит. Икки судаарыстыба Орто Азиятааҕы кыраныыссаларын чопчулаабыттар.
- 1918 — Эстония Арассыыйаттан тутулуга суоҕун биллэрбит.
- 1973 — ССРС-ка «Очевидное — невероятное» биэрии аан бастаан эпииргэ тахсыбыт
- 1976 — Москубаҕа ССКП XXV сийиэһэ аһыллыбыт.
- 1983 — АХШ Кэнгириэһин анал хамыыһыйата Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр АХШ-ка олорор дьоппуоннары лааҕырдарга олордубуттарын сөбө суоҕунан аахпыт.
- 1985 — ССРС-ка союзнай уонна автономиялаах өрөспүүбүлүкэлэр Үрдүкү Сэбиэттэригэр тиһэх быыбар буолбут. Маны таһынан олохтоох сэбиэттэри быыбардаабыттар.
- 2008 — Фидель Кастро доруобуйата мөлтөөн Кууба салалтатын үрдүкү сололоруттан туораабыт. Кини Куубаны 1959 сыллаахтан ыла салайбыта. Ол тухары кинини 100-тэн тахса төгүл өлөрө сатаабыттар, бу чахчы Гиннесс рекордтарын кинигэтигэр киирбит.
Төрөөбүттэр
уларыт- 1500 — Карл V — Ытык Рим импиэрийэтин импэрээтэрэ (1530—1558), Испания хоруола (1516-1556). Кини бас билэр дойдуларыгар "күн хаһан да киирбэт" дииллэрэ.
- 1913 — Прокопий Петров (04.07.1964 өлб.) — саха устуорук учуонайа.
- 1935 — Рыгор Бородулин — Беларуус бэйиэтэ, эссэиһа, суруйааччыта уонна тылбаасчыта.
- 1920 — Гавриил Ефимов (19.02.2000 өлб.) — өр сылларга Чурапчы улууһугар уонна Дьокуускайга салайар үлэҕэ сылдьыбыт киһи, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, тылбаасчыт, бэйиэт. РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Чурапчы улууһун ытык киһитэ (1970).
- 1955 — Стив Джобс — Америка инженерэ уонна айааччыта, урбаанньыт, Apple хампаанньа төрүттээччитэ уонна бастакы салайааччыта.
Өлбүттэр
уларыт- 1993 — Степан Овчинников — «Кыым» хаһыат Саха сирин арҕаа өттүгэр собкора.