От ыйын 2

От ыйын 2 диэн Григориан халандаарыгар сыл 183-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 184-c күнэ). Сыл бүтүө 182 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Бүгүн сыл ортото

Саха сиригэр

• Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Өлүөнэ өрүс күнэ. 2013 сыллаахтан бэлиэтэнэр.

Аан дойдуга

• Спорт суруналыыһын аан дойдутааҕы күнэ. Бу күн 1924 сыллаахха Спорт суруналыыстарын аан дойдутааҕы ассоциацията тэриллибит.

Дойдуларынан

• Азербайджан Азербайджан — Полиция үлэһиттэрин күнэ.
• Бразилия Бразилия, Баия штаат — Штаат күнэ.
• Италия Италия — Сиенатааҕы ат сүүрдүүтэ (Палио).
• Казахстаан Казахстаан — Дипломат сулууспатын күнэ.
• Кюрасао Кюрасао — Былаах күнэ.
• Норвегия Норвегия — Хоруол күнэ.
• Украина Украина — Нолуок сулууспатын үлэһитин күнэ.
• Узбекистан Узбекистан — Узбекистан Өрөспүүбүлүкэтин дьаралыган ылыныы күнэ.

Түбэлтэлэр

• 1776 — Филадельфияҕа буолбут Континент иккис кэнгириэһэ Америка Британияттан арахсарын туһунан быһаарыныы ылыммыт. Ол эрээри билигин Тутулуга суох буолуу күнэ от ыйын 4 күнүгэр бэлиэтэнэр, ол күн Тутулуга суох буолуу Декларацията ылыныллыбыта.
• 1853 — Нуучча аармыйата туурактар баһылаан олорор Молдавияларыгар саба түһэр. Кырыым сэриитэ саҕаланар.
• 1860 — Владивосток куората олохтоммут.
• 1900 — Цеппелин дирижабль бастакы көтүүтэ Боден күөлүн үрдүнэн буолбут, Фридрихсхафен куорат аттыгар, Германияҕа.
• 1911 — Дүллүкү нэһилиэгэ Намтан арахсан туспа нэһилиэк буолбут. Бу нэһилиэктэр сирдэрэ Бүлүү өрүс нөҥүө-маҥаа өттүгэр сытар. Нэһилиэк бастакы кинээһинэн Иванов Николай Иванович (Маттаҥаа) талыллыбыта.
• 1918 — Кыһыллар кулун тутарга ууратыллыбыт исполкому сөргүппүттэр, онно Н. Олейников, В. Чаплинскай, Н. Ершов, С. Свидерскай, А. Толстобров, М. Виленская, Н. Бубякин уонна М. Аммосов киирэллэрэ. Исполком бэрэстээтэлинэн меньшевик Н. Ершов талыллыбыт. Исполком быһаарыытынан куорат уонна чугастааҕы сэлиэнньэлэр баайдарыгар балтараа мөлүйүөн солкуобайдаах контрибуция түһэрбиттэр, үс күн иһигэр төлөөбөтөххүтүнэ баайгытын-дуолгутун барытын былдьыахпыт диэбиттэр. Сотору кэминэн, Сибииргэ чиэхтэр уонна словактар сэбилэниилээх күүстэрэ өрө туран, Рыдзинскайы Өлүөнэ баһыгар ыҥыран ылбыттар, кини кэлин көмөҕө наадыйан Стоянович уонна Лесневскэй этэрээттэрин эмиэ ыҥыран ылбыт.
• 1918 — Дьааҥы улууһугар, чуолаан Верхоянскай куоратыгар, алдьархайдаах улахан угут буолбут. Дьон хайаларга күрээн быыһаммыттар, оттон дьиэ-уот, мал-сал барыта алдьаммыт, элбэх ынах-сүөһү өлбүт.
• 1922 — кулун тутарга былаастан туоратыллыбыт Г.И. Лебедев уонна А.В. Агеев өрөспүүбүлүкэттэн Сибииргэ барбыттарын кэннэ Максим Аммосов Сиббюроҕо тэлэгирээмэ биэрэн сэрэппит: "... много авантюризма, карьеризма, отнеситесь осторожно".
• 1940 — Ииндийэ тутулуга суох буолуутун туруулаһар хамсааһын басхана Субхас Чандра Бозе Калькууттаҕа хаайыллыбыт.
• 1966 — Франция ядернай сэрии сэбин бастакы тургутан эһиитин Чуумпу далайга баар Моруруа атоллга оҥорбут.
• 1969 — бэйиэт, публицист Сэргэй Борогонскай Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэни туппут.
• 1976 — Соҕуруу уонна Хотугу Вьетнамнар холбоһон Вьетнам Социалистыы Өрөспүүбүлүкэтэ буолаллар.
• 1997 — Таиланд Баана бэйэтин валютатын бат куурсун көҥүл ыыппыт. Онтон сылтаан Азияҕа үп-харчы кризиһэ саҕаламмыта. Аан дойду экэниэмикэтэ барыта охсууну ылбыта, ол курдук эһиилигэр 1998 сыллаахха Арассыыйаҕа эмиэ экэниэмиэкэ кризиһэ буолбута.
• 2002 — Стив Фоссет диэн киһи Сири соҕотоҕун, түспэккэ эрэ, салгын шаарынан аан бастаан эргийбит.
• 2012 — Санкт-Петербург куоратыгар ЮНЕСКО Аан дойду Утумун кэмитиэтин 36-с сиэссийэтин түмүгүнэн Өлүөнэ туруук хайалара ЮНЕСКО Аан дойду Утумун тиһигэр киирбиттэрэ.
• 2013 — Депутатскай бөһүөлэк аттыгар МИ-8Т бөртөлүөт саахалламмыт. 24 киһи өлбүт, экипаж үс чилиэнэ уонна соҕотох пассажир, 17 саастаах уол, тыыннаах хаалбыттар.

Төрөөбүттэр

• 1937 — Татьяна Куприянова, норуот үөрэҕириитин туйгуна, “Дети Саха-Азия” стипендиата, Сунтаар улууһун, Элгээйи нэһилиэгин Ытык киһитэ.
• 1970 — Сардаана Авксентьева, Госдума VIII ыҥырыытын дьокутаата, 2019-21 сс. Дьокуускай куоратын баһылыга.
• 1976 — Байбал Сэмэнэп, саха биллэр ырыаһыта, ырыа айааччыта, СӨ үтүөлээх артыыһа.

Өлбүттэр

• 1778 — Жан-Жак Руссо, Франция уонна Швейцария бөлөһүөгэ.
• 1961 — Эрнест Хемингуэй, АХШ суруйааччыта, литэрэтиирэҕэ Нобель бириэмийэтин 1954 сыллааҕы лауреата.
• 1977 — Владимир Набоков, нууччалыы уонна ааҥыллыы айбыт суруйааччы.