Кариес

Кариес (лат. caries, «сытыйыы») — уустук, бытааннык барар, куhаҕан ис уонна тас сабыдыаллыыр биричиинэлэр комплекснай сабыдыалларыттан сайдар, тиис кытаанах эттигэр ааһар патологическай ыарыы көбүүтэ. Бастаан кариес сайдыыта очаговай эмаль органическайа суох деминерализациятынан уонна кини органическай матрикса алдьанарынан характеристикаланар. Тиһэҕэр тиис кытаанах эттигэ деструкцияланар уонна дентит көҥдөйдөнөр. Эмтээбэтэххэ пульпа уонна периодонт сүһүрэн тахсар.

Тиис кариеса

Классификациялара

ВОЗ классификациялара:

Эмаль кариеhа;

Дентит кариеhа;

Цемент кариеhа;

Тохтообут кариес;

Одонтоплазия;

Атын;

Чуолкайа суох;

Кариес дириҥинэн классификация:

А) Судургу кариес:

-Бээтинэ кэрдииhигэр сылдьар кариес

Бу стадияҕа эмаль тиис киһи бээтинсэтигэр үөрэх суотугар сибэккини уларытар. Онуоха ньуур- дэхси буолан, инчэҕэй тирэхтээх буолуу начаалынай ыстандаарыгар эрэ хаалар. Бу түгэҥҥэ ыарыыны салгыы сайыннарбаппыт улахан суолталаах. Эрдэ ыстаадаларга кариеһы, чэпчэкитик, чэпчэкитик эмтиир. Бастакы ыстаадаҕа бээтинсэни эмтээһин процедуратыттан саҕаланар. Онтон эмали ремерализациялааһын, ол эбэтэр анал препараттар тиистэрин кириҥэ (холобур, натрия фторида уонна глюконат кальцийын растворациялааһын) олоххо киллэриллэр. Аны инфильтрация-аһатыы курдук ньыманы туттуохха сөп.

-Тиис таhыгар сылдьар кариес

Аныгыскы түһүмэххэ, кэмигэр оҥоһуллубатах үлэ эмали деминализациялааһын суотугар буолар. Онуоха эмало- дентинальнай холбоһук хотторуллубатах. Тиис итии, тымныы аһылыктан ыалдьар, ону тэҥэ минньигэстик уонна аһыы (ыалдьыбат сүүрүк) үөскүүр. Маннык эрчиллии кариеһы кариеһынан охсуллубут тиис учаастагын сослифовка түһэриллиэҕэ. Онтон, урукку стадиоҥҥа эмтэнэн, ремерализациялыыр терапия ыытыллар. (Ол гынан баран, сир ньуурун фиссураларга эбэтэр контактнай ньууругар локализацияланар (учаастактар аһы- үөлү чопчулуур үчүгэй усулуобуйалара үөскээтэҕинэ, ыраастанар усулуобуйалара туһата суох буолуо), ол иһин Рем-терапия «бары быраабыланан» уонна пломбалаан ылыахха сөп).

-Орто кариес

Үһүс түһүмэххэ кариес дириҥээн киирэн эрэр. Эмалево- дентинальнай холбоһук охсор. Тиис лаппа кыччыыр. Ыарыыта арыый элбэхтик, тэтимнээхтик уонна салҕанан барар. Орто кариеһы эмтээһин, эмп- томп препараттарын эрийэн, пломбаны туруоруу түмүгэр тахсар.

-Дириҥ кариес

Буортуламмыт тиис эчэйиитэ куугунас дентинатыгар тиийэр кэмигэр дирин кариеһын стадията саҕаланар. Эмтээһин процедурата тиис алдьаммыт чаастарын ыраастааһын, эмп- томп препараттарын бэлэмнээһин, пломбалары туруоруу буолар. Бу ыарыы эмтэммэтэҕинэ дентинаны дентинаны уонна пульпа (нерва) тоһутуу, пульпту (нерва) алдьатыы, онтон салгыы хайдах баран иһэрин көрүү- истии буолар.

Б) Уустугурбут кариес:

-Пульпит

-Периодонтит

Тарҕаныыта

Кариес — киһи атын ыарыыларыттан ордук тарҕаммыт ыарыыта(дьоннор 98% ыалдьар). Оҕолор дьарҕа ыарыыларын быыстарыгар бастакы миэстэни ылар, иккис турар миэстэҕэ турар ыарыыттан - бронха астматыттан 5-8 тегул элбэхтик кестер. Араас араас автордар көрдөрүүлэринэн 80-тан 90% тиийэ ньирэй тиистээх оҕолор, эрдэҕэс оҕолор 80-ча %-ннара оскуоланы бүтэрэллэрин саҕана кариестан сылтаан тиистэрэ көҥдөйдөнөр, онтон 95-98% улахан дьоннор тиистэрэ пломбаламмыт буолар.

Ыарыыттан сэрэтэр дьаhаллар

Тииһи учугэйдик суунуу

Киһи тииһин күҥҥэ иккитэ хайаан да суунуохтаах. . Миилэни,тиис ис өттун, тиистэр икки ардыларын, тылы кичэ ыраастаныы кариес сүрүн төрүөтун суох оҥорор. Көтүтүүтэ суох механическэй тиис ыраастаныыта – кариес көдьүүстээх сэрэтэр дьаhaл. Стоматологка тиһигэ быстыбаттык сылдьыы. Стоматолокка араас үҥсэргээһин баар буоллаҕына эрэ кэлбэккэ, сотору сотору осмуотурга кэлэр араас сыыстарыылары сэрэтэр уонна эрдэ тииһэ суох хаалартан харыстыыр. Улахан дьоннор стоматолог осмуотуругар сылга иккитэ кэлиэн наада, онтон оҕолор ус ый аайы кэлиэхтэрин наада.

Сигэлэр

https://www.listerine.ru/karies-i-krepkie-zuby/karies-zubov

https://ru.wikipedia.org/wiki/Кариес_зубов