Александр Колчак
Александр Васильевич Колчак диэн гидрограф-учуонай, нуучча императорскай байыаннай флотун адмирала, Арассыыйа политикатын XX-с үйэ саҕаланыытын аатырбыт диэйэтэлэ.
| Александр Васильевич Колчак | |
|---|---|
| Сэтинньи 16 1874 – Олунньу 7 1920 (сааhыгар 45) | |
| Төрөөбүт сирэ | Санкт-Петербург |
| Өлбүт сирэ | Иркутскай |
| Дойдута | Халыып:Country data Нуучча империята |
| Сулууспата | Арассыыйа флота |
| Сулууспатын сыллара | 1895- |
| Ранга | Адмирал (1917 ыла) |
| Сэриилэр | Нуучча-Дьоппуон сэриитэ Бастакы Аан дойду Сэриитэ Арассыыйа Олохтоох Сэриитэ |
| Наҕараадалара | Order of St. Stanislaus 2nd class Order of St. Anne 4th class Order of St. George 4th class Order of St. Vladimir 4th class |
Хаһаахтартан төрдүлээх эбит. Аҕата Кырыым сэриитин кэмигэр Малахов курган сэттэ тыыннаах хаалбыт көмүскээччилэриттэн биирдэстэрэ эбит. Александр дөкүмүөн туоһулуурунан 1874 с. сэтинньи 4 күнүгэр төрөөбүт (1920 с. доппуруос кэмигэр 1873 с. төрөөбүтүм диэн көрдөрбүтэ баар).
Сулууспатын Муора кадетскай куорпуһуттан саҕалаабыт, бу үөрэҕин туйгуннук бүтэрэн адмирал П.Н. Ракорд аатынан харчыннан бириэмийэ ылбыт. Байыаннай моряк быһыытынан Чуумпу океаҥҥа бохуокка сылдьыыттан саҕаламмыт. Бу сылдьан илиҥҥи философиянан үлүһүйбүт, кытай тылын үөрэппит, ол гынан баран олоҕун сүрүн дьыалатынан океанографияны уонна гидрологияны билинэр эбит. 1898 с. бастакы үөрэх үлэтин бэчээттэппит.
1899 с. Саанньыкап сирин көрдүүр экспэдииссийэҕэ киирбит. Петербуурга Сүрүн физика обсерваториятыгар, Павловскайдааҕы магнитнай обсерваторияҕа уонна Норвегияҕа стажировкалар кэннилэриттэн 1900 с. барон Э.Толль экспэдииссийэтин кытта гидролог уонна магнитолог быһыытынан барсар.
Манна сылдьан дириҥҥэ уу туругун, муус туругун чинчийэр, харамайдар кырамталарын хомуйар, географияҕа чинчийиилэри оҥорор, Таймыыр, Олгуйдаах уонна Бельковскай арыыларын кытылларын каартатын оҥорор. Хотугу Муустаах байҕалга саҥа арыыны арыйар, ону экспэдииссийэ салайааччыт кини аатынан ааттыыр (кэлин сэбиэскэй кэмҥэ бу арыы Расторгуев аатынан ааттаммыта).
Ылыллыбыт сирэ
уларыт- Полярная одиссея адмирала Колчака, В. Бочковскай, "Якутия" хаһыат, 2009, тохсунньу 16.